Wieści z Unii: LIFE z perspektywą na klimat

Komisja Europejska z zadowoleniem przyjmuje wstępne porozumienie osiągnięte przez Parlament Europejski i Radę w sprawie programu działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE w ramach kolejnego długoterminowego budżetu na lata 2021–2027.

Celem finansowania będzie ochrona środowiska i łagodzenie skutków zmiany klimatu, wspieranie przejścia na czystą energię, poprawa efektywności energetycznej i wzrost udziału odnawialnych źródeł energii. Będzie to jedno z narzędzi, dzięki którym UE będzie mogła zrealizować swoje cele w dziedzinie klimatu i dążyć do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.

Aby zapewnić Europejczykom lepszą jakość życia i inwestować w bardziej zrównoważoną przyszłość, Komisja pod przewodnictwem Jean-Claude’a Junckera podejmuje bezprecedensowe działania na rzecz ochrony środowiska i klimatu poprzez zwiększenie finansowania programu LIFE i włączenie działań w dziedzinie klimatu do wszystkich głównych programów finansowanych przez UE. Pomoże to Europie wywiązać się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju ONZ, które są odpowiedzią na najważniejsze wyzwania naszego stulecia. Osiągnięte wczoraj porozumienie musi zostać formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę.

Komisarza ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, Karmenu Vella powiedział: – Codziennie obserwujemy, jak setki tysięcy młodych Europejczyków bierze udział w marszach na rzecz przyszłości naszej planety. Oczekują od nas coraz więcej. Dzięki większemu finansowaniu możemy lepiej odpowiedzieć na podnoszone kwestie, przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym i zmniejszyć nasz negatywny wpływ na przyrodę i różnorodność biologiczną.

Komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu i energii Miguel Arias Cañete dodał: – Wzmocniony program LIFE odegra istotną rolę w rozwijaniu inwestycji w działania na rzecz klimatu i zrównoważonej energii w całej Europie. Poprzez stałe wspieranie działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej program LIFE będzie również w dalszym ciągu pomagać UE w realizowaniu celów i wypełnianiu zobowiązań klimatycznych wynikających z porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju ONZ.

Program LIFE należy do programów finansowania UE, w przypadku których Komisja proponuje największy proporcjonalnie wzrost budżetu na lata 2021–2027. Komisja podniosła również poprzeczkę, proponując, aby co najmniej 25 proc. wydatków UE we wszystkich programach UE przyczyniało się do realizacji celów w dziedzinie klimatu.

Oprócz własnych bezpośrednich działań program LIFE przejmie również rolę katalizatora dla innych funduszy.

Główne elementy nowego programu LIFE (2021–2027) są następujące:

• Dalsze wsparcie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz łagodzenie zmiany klimatu: cel ten obejmuje finansowanie realizacji priorytetowych celów politycznych zgodnie ze strategiczną długoterminową wizją UE dotyczącą dostatniej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki do roku 2050. W ramach działań wspierane będą: przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, ochrona i poprawa jakości powietrza i wody UE, wdrażanie ram polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 r. oraz wywiązywanie się z zobowiązań Unii wynikających z porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu;
• Większy nacisk na wspieranie przejścia na czystą energię: nowy specjalny podprogram będzie stymulował inwestycje i działania wspierające w dziedzinie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza w odniesieniu do sektorów i regionów europejskich pozostających w tyle pod względem przechodzenia na czystą energię;
• Większy nacisk na przyrodę i różnorodność biologiczną: w ramach istniejącego od dawna celu programu LIFE wprowadzone będą nowe „strategiczne projekty ochrony przyrody” we wszystkich państwach członkowskich. Pomogą one włączyć cele polityki w zakresie przyrody i różnorodności biologicznej do innych obszarów polityki i programów finansowania, dotyczących na przykład rolnictwa czy rozwoju obszarów wiejskich, i tym samym zapewnić bardziej spójne podejście w różnych sektorach;
• Proste i elastyczne podejście, ukierunkowane przede wszystkim na opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych metod reagowania na wyzwania związane ze środowiskiem i klimatem.

Kolejne kroki

Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę. Aspekty budżetowe i powiązane przepisy horyzontalne programu LIFE są uzależnione od ogólnego porozumienia w sprawie kolejnego długoterminowego budżetu UE, zaproponowanego przez Komisję w maju 2018 r.

Kontekst

Program działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE, zapoczątkowany w 1992 r., jest jedną z pionierskich inicjatyw w zakresie unijnego finansowania polityki dotyczącej środowiska i klimatu. Program sfinansował ponad 4,6 tys. projektów w całej UE i w państwach trzecich – uruchomiono prawie 10 mld EUR i ponad 4,3 mld EUR przeznaczono na ochronę środowiska i działania na rzecz klimatu. Obecny program LIFE rozpoczął się w 2014 r. i potrwa do 2020 r., a jego budżet wynosi 3,4 mld euro.

Program LIFE odegrał znaczącą rolę we wdrażaniu najważniejszych aktów prawnych UE dotyczących ochrony środowiska, takich jak dyrektywy siedliskowa i ptasia. Wniosek dotyczący nowego programu na lata 2021–2027 opiera się na wynikach śródokresowej oceny obecnego programu oraz na ocenie skutków.