„Oto ja Służebnica Pańska…” Ikony ze zbiorów Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej
Malarstwo ikonowe to szczególny rodzaj sztuki symbolicznej. Architektura przypominająca umowne kulisy teatralne jest tłem, które określa miejsce akcji, ukazując zarówno sceny wewnątrz, jak i na zewnątrz. Realność traci też pejzaż. Wielkość osób podporządkowana jest ich funkcjom i znaczeniu, stąd też główna postać jest wyższa, znajduje się w centrum wyobrażenia i przedstawiona jest en face. Ascetycznie wychudzone, pozbawione zmysłowej cielesności ciała skryte są w fałdach obszernych szat, a twarze o wielkich oczach patrzących w nieskończoność oraz wysokich i wypukłych czołach podkreślają mądrość i umiejętność kontemplacji. Wydłużone uszy wsłuchują się w ciszę, a drobne wargi nie zdradzają emocji. Ponieważ wewnętrzna harmonia człowieka odbija się w jego ruchu i postawie, święci na ikonach wykonują jedynie wymowne gesty, trwając w dostojnym spokoju. Funkcję symboliczną pełni w ikonie również kolor. Z ich pomocą oddzielany jest świat transcendentalny, duchowy od świata ziemskiego. Stąd aby właściwie odczytywać ikonę niezbędna jest choć podstawowa wiedza o symbolice poszczególnych barw. (…)
Główną bohaterką wystawy jest Maria, Maryja – kobieta, matka Boga, przewodniczka, opiekunka, orędowniczka, pocieszycielka… Kult i obraz Matki Bożej w sztuce ruskiej zajmują wyjątkowe miejsce. Od momentu przyjęcia przez Ruś Kijowską chrześcijaństwa kult Bogurodzicy stał się ważnym elementem duchowości tych ziem. Połowa modlitw wznoszonych do Boga skierowana jest do Matki Bożej, a w malarstwie ikonowym większość ikon to ikony maryjne. Według badaczy w okresie największego rozkwitu malarstwa ikonowego na Rusi, Matce Bożej poświęconych było około 1000 wizerunków. W zbiorach Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej ikony maryjne stanowią nie mniej ważną i liczną grupę. To blisko trzecia część zbioru – około 50 typów ikonograficznych. Na wystawie zaprezentowane zostaną 103 ikony, w tym 82 ikony na desce oraz zbiór ikon metalowych tzw. podróżnych, przenośnych. Tematyka ikon to m.in. sceny z życia Maryi znane z Pisma Świętego, czy literatury apokryficznej, legend oraz autorskie wizerunki Bogurodzicy z Dzieciątkiem. (…) Anna Doroszuk – autorka i kuratorka wystawy (fragment tekstu z katalogu ekspozycji)
Wystawa została objęta Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Lubelskiego Pana Jarosława Stawiarskiego i Prezydenta Miasta Biała Podlaska Pana Michała Litwiniuka. Dostępna będzie w godzinach pracy Biblioteki od 20 stycznia do 26 marca br. (Lublin, u. Narutowicza 4, Galeria Biblioteki, II piętro). Wstęp wolny.
materiał: Ewa Hadrian, kierownik Działu Informacji i Promocji Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
opracowanie: Anna Ostapiuk
