„Znajomy język obcy” to hasło tegorocznych obchodów Europejskiego Dnia Języków. O swoich doświadczeniach z bliższymi i dalszymi językami obcymi opowiadała wybitna aktorka Danuta Stenka podczas spotkania „Z Widokiem na Kaszuby”.
Język rodzinnych stron może okazać się „znajomym językiem obcym”, szczególnie wtedy, gdy dorasta się w dwujęzycznej, malowniczej, kaszubskiej wsi Gowidlino. O tym, jak zaczęła naukę kaszubskiego i dlaczego tak późno, oraz o znaczeniu języków obcych w życiu aktora opowiedziała Danuta Stenka. Wydarzenie odbyło się 25 września w ramach Europejskiego Dnia Języków we Wrocławiu.
Spotkanie w Domu Europy rozpoczęło się od wspomnień z dzieciństwa i młodości aktorki, które w jej pamięci „przeplatają się jak pory roku”. Tłumnie zebrani goście mieli okazję posłuchać o kaszubskich tradycjach i zwyczajach, które towarzyszyły jej dorastaniu. Danuta Stenka zdradziła, iż w czasach swego wczesnego dzieciństwa nie mówiła po kaszubsku. Pod koniec szkoły podstawowej, postawiona przed trudnym zadaniem, musiała nauczyć się legendy o rodzinnym Gowidlinie po kaszubsku. – Były tylko dwie osoby w klasie, które na co dzień nie rozmawiały po kaszubsku, moja koleżanka i ja. Obie znalazłyśmy się pod tablicą ku uciesze całej klasy. Nie rozumiem dlaczego, mimo iż został mi tylko jeden rok nauki i wyjeżdżam z Gowidlina […], poczułam zew, chyba odezwała się we mnie kaszubska krew. W nauce legendy pomogła jej babcia. – Problem polegał tylko na mówieniu. Ja język kaszubski rozumiałam, wiedziałam nawet jak mam mówić. Natomiast nigdy nie wypowiadałam słów. – mówiła aktorka.
Po latach, gdy już dawno opuściła rodzinne strony i swoją karierę zawodową realizowała w Warszawie, Danuta Stenka została poproszona o odczytanie fragmentu tekstu w języku kaszubskim. Zrozumiała wtedy, że kaszubskie korzenie i jej malownicze Gowidlino to atut w wielkomiejskim, warszawskim środowisku. Odkrycie wartości swojego pochodzenia, miłości do języka i kaszubskich miejsc, pozwoliły na pełniejsze zrozumienie i dowartościowanie siebie samej.
Aktorka, poza kaszubskim, posługuje się również rosyjskim. Jako młoda osoba intuicyjnie przyswajała ten język od swojej matki, nauczycielki języka rosyjskiego. Przyznała, iż posiada talent do języków. Jak sama mówi, nigdy nie zakopała tych talentów, ale trzyma je wciąż w kieszeni: W mojej pracy przekonałam się, że zostałam obdarowana takimi talentami. Od zawsze marzyłam, aby pójść w ślady mojej mamy, chciałam zostać nauczycielką.
Aktorka opowiedziała, iż gra aktorska w języku obcym jest niezwykłą przygodą. Nauka tekstu roli jest czymś więcej niż zapamiętaniem wyrazów. Skupia się także na zrozumieniu konstrukcji gramatycznych i znaczeniu słów. Wówczas poznawanie języka staje się prawdziwe i pasjonujące. Zadaniem aktora jest ukazanie naturalności tak, aby wypowiadane słowa były autentyczne: Angielskiego zaczęłam się uczyć sama, na tak zwaną starość. Już wtedy zaczęłam sprawdzać tłumaczenia. Gdy coś nie zgadzało się, prosiłam panią reżyser o oryginał i sprawdzałam w słowniku, co się tam dzieje. W prawie każdej sztuce tłumaczonej z innego języka tak było. […] Mam ogromną potrzebę zajrzenia do oryginału i czasami z pomocą słownika próbuję sobie przetłumaczyć, a innym razem proszę o przetłumaczenie osoby, które się na tym świetnie znają. […] Czasem idę do reżysera i zmieniamy – mówię, że tutaj sens jest trochę inny.
Danuta Stenka od 14 lat zaangażowana jest w projekt Verba Sacra, w ramach którego kolejne fragmenty Biblii tłumaczone są na język kaszubski i na początku każdego roku odczytywane przez aktorkę w wejherowskiej Kolegiacie. Goście zebrani w Domu Europy z przyjemnością wysłuchali wierszy Juliana Tuwima po kaszubsku: „Okulary” oraz „Kotek” . Aktorka przeczytała także Inwokację z „Pana Tadeusza” po kaszubsku. Jej zaangażowanie w szerzenie języka i kultury Kaszub zostało wielokrotnie docenione, m.in. otrzymała Medal Stolema oraz Statuetkę Jakuba Wejhera.
Wśród licznie zabranej publiczności na spotkaniu znalazły się osoby mówiące w języku kaszubskim. Było to niemałym zaskoczeniem dla zebranych słuchaczy, a szczególnie dla naszego gościa. Nie zabrakło pytań o tożsamość kaszubską, doświadczenie z tłumaczeń utworów oraz znaczenie pochodzenia w życiu zaproszonej.
Organizatorem spotkania było Przedstawicielstwo Regionalne Komisji Europejskiej oraz Biuro Informacyjne Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu. Rozmowę poprowadził Jacek Wasik z Dyrekcji Generalnej ds. Tłumaczeń Pisemnych Komisji Europejskiej.
Danuta Stenka już po raz kolejny brała udział w obchodach „Europejskiego Dnia Języków”. W 2011 roku był twarzą EDJ-u. Tak wtedy przekonywała o wartości znajomości języków obcych: W teatrze i filmie znajomość języków obcych to coś więcej niż szansa na zagraniczną karierę. Każdy język jest osobnym światem, każdy inaczej ubiera w słowa ludzkie doświadczenia. Znając ich kilka można lepiej wyrazić siebie.
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEN TEMAT <<==>> LINK
materiał: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
tekst: Wydział Prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
opracowanie: Radiobiper Biała Podlaska
