WCO liczy ponad 180 członków, w tym UE i jej państwa członkowskie. Jako jedyna globalna organizacja zajmująca się kwestiami celnymi, obejmuje swoją działalnością znaczną liczbę zagadnień w tej dziedzinie, w tym kwestie związane z handlem międzynarodowym, bezpieczeństwem i transportem. Jednak od momentu utworzenia prawie 65 lat temu, WCO nigdy nie przeszła kompleksowej reformy mimo istotnych zmian w handlu międzynarodowym oraz nowych wyzwań, przed którymi stoją krajowe administracje celne na całym świecie. UE dostrzega w szczególności potrzebę wyraźniejszego określenia priorytetów w działaniach WCO zgodnie z wyzwaniami na najbliższe dziesięciolecia, a także poprawy zarządzania, procesu decyzyjnego oraz skuteczności.
Przedstawiona w tym tygodniu przez UE inicjatywa modernizacyjna ma formę szeregu zaleceń, które uwypuklają główny przedmiot działalności tej organizacji, ale jednocześnie wskazują jasny kierunek przyszłych działań, które mogą poprawić jej pozycję na arenie międzynarodowej oraz skuteczność w promowaniu bezpiecznego i legalnego handlu. W skrócie, propozycja UE zakłada trzystopniowy plan strategicznej reformy:
- Po pierwsze, WCO powinna skupić się w większym stopniu na priorytetach strategicznych odzwierciedlających najważniejsze wyzwania XXI w, w szczególności na cyfryzacji ceł i wykorzystywaniu danych, między innymi w celu radzeniu sobie z wyzwaniami, jakie wiążą się ze wzrostem handlu elektronicznego i wymiany informacji; wkładzie organów celnych w ochronę środowiska i realizację zielonego programu; rozwoju koncepcji punktu kompleksowej obsługi i skoordynowanego zarządzania granicami w celu uproszczenia odpraw celnych dla przedsiębiorstw i lepszym zarządzaniu ryzykiem przez organy celne.
- Po drugie, należy w dalszym ciągu ulepszać metody zarządzania WCO, tak aby mogła odgrywać w pełni swoją rolę w dynamicznym środowisku międzynarodowym. Należy poprawić przejrzystość, procesy instytucjonalne i decyzyjne, wykorzystując przy tym optymalnie zasoby, którymi dysponuje organizacja.
- Po trzecie, należy przeanalizować sposoby finansowania WCO, tak aby zapewnić jej długoterminową stabilność w celu poprawy jej pozycji w globalnej strukturze wielostronnej, zwłaszcza w następstwie pandemii COVID-19 i w ramach odbudowy gospodarki.
Kontekst
Od chwili powstania w 1952 r. WCO nigdy nie przeszła kompleksowej reformy i chociaż rozpatrywano w przeszłości szereg propozycji modernizacji, UE stała na stanowisku, że należy przyjąć w tym względzie bardziej kompleksowe i spójne podejście.
Dzisiejsza propozycja jest zbieżna z celami określonymi w niedawnym komunikacie Komisji w sprawie przeglądu polityki handlowej, w szczególności z zamiarem wprowadzenia uregulowanych ram handlowych pozwalających zwiększyć odporność i trwałość łańcuchów dostaw oraz sprzyjać cyfrowej i zielonej transformacji. Taka inicjatywa byłaby również spójna ze strategią Komisji i ESDZ mającą na celu ożywienie i wzmocnienie ładu wielostronnego, tak by UE mogła odgrywać wiodącą rolę w organizacjach wielostronnych dzięki temu, że mówi jednym głosem.
Kolejne kroki
Oczekuje się, że po zakończeniu posiedzenia odbywającej się w tym tygodniu Rady WCO, Światowa Organizacja Celna podejmie bardziej szczegółowe dyskusje na temat unijnej inicjatywy modernizacyjnej na swoich kolejnych posiedzeniach i włączy ją do programu strategicznego w ramach nowego cyklu polityki.
