Komisja Europejska przedstawiła nowy plan dla UE w dziedzinie walki z terroryzmem, aby zintensyfikować walkę z terroryzmem i brutalnym ekstremizmem oraz zwiększyć odporność UE na zagrożenia terrorystyczne. Plan ten wykorzystuje doświadczenia z prowadzonych w ostatnich latach działań i ma na celu pomoc państwom członkowskim w lepszym przewidywaniu zagrożenia terrorystycznego, zapobieganiu mu, ochronie przed nim i reagowaniu na nie. W ramach zaproponowanego dziś zmienionego mandatu Europol, czyli Agencja UE ds. Współpracy Organów Ścigania, zapewni lepsze wsparcie operacyjne dla postępowań prowadzonych przez państwa członkowskie.
Wiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas powiedział: – Budując społeczeństwa integracyjne, w których każdy może znaleźć swoje miejsce, zmniejszamy atrakcyjność ekstremistycznych narracji. Jednocześnie europejski styl życia nie ma charakteru opcjonalnego i musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby powstrzymać tych, którzy chcą go zniszczyć. W przedstawionym planie zwalczania terroryzmu kładziemy nacisk na inwestycje w odporność naszych społeczeństw poprzez działania służące skuteczniejszemu przeciwdziałaniu radykalizacji postaw oraz ukierunkowane środki chroniące przestrzenie publiczne przed atakami.
Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson powiedziała: – Dzięki planowi zwalczania terroryzmu zwiększamy zdolność ekspertów do przewidywania nowych zagrożeń, pomagamy społecznościom lokalnym w zapobieganiu radykalizacji postaw, dajemy miastom środki ochrony otwartej przestrzeni publicznej poprzez dobre projektowanie, a także zapewniamy zdolność szybkiego i skuteczniejszego reagowania na ataki i próby zamachów. Proponujemy również, aby Europol dysponował nowoczesnymi środkami pozwalającymi mu wspierać państwa UE w prowadzonych przez nie postępowaniach.
Środki służące przewidywaniu, zapobieganiu, ochronie i reagowaniu
Niedawna seria ataków na terytorium Europy boleśnie przypomniała nam, że terroryzm pozostaje rzeczywistym i stale obecnym niebezpieczeństwem. Ponieważ zagrożenie to stale ewoluuje, zmieniać się musi również charakter naszej współpracy, aby można mu było przeciwdziałać.
Plan zwalczania terroryzmu ma na celu:
- Identyfikowanie słabych punktów i budowanie zdolności przewidywania zagrożeń
Aby lepiej przewidywać zagrożenia i potencjalne słabe punkty, państwa członkowskie powinny zapewnić Centrum Analiz Wywiadowczych UE (INTCEN) wysokiej jakości dane wejściowe, na których mogłoby ono polegać w celu zwiększenia naszej orientacji sytuacyjnej. W ramach wniosku dotyczącego odporności infrastruktury krytycznej, który jest w przygotowaniu, Komisja zorganizuje misje doradcze wspierające państwa członkowskie w przeprowadzaniu ocen ryzyka, opierając się na doświadczeniach grupy doradców UE ds. ochrony bezpieczeństwa. Badania w dziedzinie bezpieczeństwa przyczynią się do lepszego wczesnego wykrywania nowych zagrożeń, a inwestowanie w nowe technologie pomoże europejskim służbom antyterrorystycznym działać z wyprzedzeniem.
- Zapobieganie atakom poprzez przeciwdziałanie radykalizacji postaw
Aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się ideologii ekstremistycznych w internecie, Parlament Europejski i Rada powinny pilnie przyjąć przepisy dotyczące usuwania z internetu treści o charakterze terrorystycznym. Komisja będzie wówczas wspierać stosowanie tych przepisów. Forum UE ds. Internetu opracuje wytyczne dotyczące moderowania ogólnodostępnych treści w internecie pod kątem materiałów ekstremistycznych.
Promowanie włączenia społecznego i zapewnianie możliwości poprzez edukację, kulturę, aktywizację młodzieży i sport może przyczynić się do zwiększenia spójności społeczeństw i zapobiegania radykalizacji postaw. Plan działania na rzecz integracji i włączenia społecznego pomoże budować odporność społeczności.
Plan zwalczania terroryzmu koncentruje się również na wzmocnieniu działań prewencyjnych w więzieniach, kierując szczególną uwagę na resocjalizację i reintegrację radykalnych więźniów, w tym po opuszczeniu przez nich zakładu karnego. Aby upowszechniać wiedzę fachową na temat zapobiegania radykalizacji postaw, Komisja zaproponuje utworzenie unijnego centrum wiedzy skupiającego decydentów politycznych, praktyków i naukowców.
W świetle szczególnych wyzwań związanych z zagranicznymi bojownikami terrorystycznymi i członkami ich rodzin Komisja będzie wspierać szkolenia i wymianę wiedzy, aby pomóc państwom członkowskim w zarządzaniu ich powrotem.
- Działania na rzecz uwzględniania bezpieczeństwa na etapie projektowania i zmniejszania podatności na zagrożenia w celu ochrony miast i ich mieszkańców
Celem wielu z ataków, do których doszło niedawno w UE, były miejsca tłumnie uczęszczane lub mające istotne symboliczne znaczenie. UE zwiększy wysiłki na rzecz zapewnienia fizycznej ochrony przestrzeni publicznej, w tym miejsc kultu, poprzez uwzględnianie bezpieczeństwa już na etapie projektowania. Komisja zaproponuje stowarzyszenie miast wokół unijnego paktu na rzecz bezpieczeństwa i odporności oraz udostępni środki finansowe, aby pomóc im zmniejszyć podatność przestrzeni publicznej na zagrożenia. Komisja zaproponuje również środki mające na celu zwiększenie odporności infrastruktury krytycznej, takiej jak węzły transportowe, elektrownie lub szpitale. Aby zwiększyć ochronę lotnictwa, Komisja zbada możliwości ustanowienia europejskich ram prawnych w celu wykorzystywania funkcjonariuszy warty ochronnej podczas lotów.
Wszystkie osoby wjeżdżające do UE, zarówno jej obywatele, jak i osoby z państw trzecich, muszą być sprawdzane w odpowiednich bazach danych. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w zapewnianiu takich systematycznych kontroli na granicach. Komisja zaproponuje również system uniemożliwiający osobie, której odmówiono posiadania broni palnej ze względów bezpieczeństwa w jednym państwie członkowskim, złożenia podobnego wniosku w innym państwie członkowskim. Pozwoli to wyeliminować istniejącą lukę prawną.
- Wzmocnienie wsparcia operacyjnego, ścigania przestępstw i praw ofiar w celu lepszego reagowania na ataki
Współpraca policyjna i wymiana informacji w całej UE mają kluczowe znaczenie dla skutecznego reagowania w przypadku ataków i postawienia sprawców przed sądem. W 2021 r. Komisja zaproponuje unijny kodeks współpracy policyjnej w celu zacieśnienia współpracy między organami ścigania, w tym w zakresie zwalczania terroryzmu.
Prowadząc dochodzenia w sprawie przestępczości i terroryzmu, śledczy mają często do czynienia z zaszyfrowanymi informacjami. Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi, aby zbadać możliwe rozwiązania techniczne, operacyjne i prawne dotyczące zgodnego z prawem dostępu. Będzie też promować podejście, które zapewnia jednocześnie skuteczność szyfrowania transmisji w celu ochrony prywatności i bezpieczeństwa łączności oraz skuteczną walkę z przestępczością i terroryzmem. Aby lepiej wspierać postępowania przygotowawcze i ściganie, Komisja zaproponuje utworzenie antyterrorystycznej sieci skupiającej śledczych do spraw finansowych z udziałem Europolu, aby pomóc w śledzeniu przepływów pieniężnych i identyfikowaniu zaangażowanych osób. Komisja będzie również kontynuować pomoc dla państw członkowskich w wykorzystywaniu informacji gromadzonych w rejonach konfliktów zbrojnych do identyfikowania, wykrywania i ścigania powracających zagranicznych bojowników terrorystycznych.
Komisja będzie pracować nad wzmocnieniem ochrony ofiar aktów terrorystycznych, w tym nad ułatwieniem dostępu do kompensat.
W zwalczających terroryzm działaniach w zakresie przewidywania, zapobiegania, ochrony i reagowania uczestniczyć będą kraje partnerskie z sąsiedztwa UE i z dalszych regionów; wykorzystywana w tym celu będzie też zacieśniona współpraca z organizacjami międzynarodowymi. Komisja i wysoki przedstawiciel oraz wiceprzewodniczący, w stosownych przypadkach, zacieśnią współpracę z partnerami z Bałkanów Zachodnich w dziedzinie broni palnej, wynegocjują umowy międzynarodowe z państwami południowego sąsiedztwa w celu wymiany danych osobowych z Europolem oraz zacieśnią współpracę strategiczną i operacyjną z innymi regionami, takimi jak Sahel, Róg Afryki, inne kraje afrykańskie i kluczowe regiony Azji.
Komisja powoła koordynatora ds. zwalczania terroryzmu odpowiedzialnego za koordynację polityki i finansowania UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu w ramach Komisji oraz w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i Parlamentem Europejskim.
Rozszerzenie mandatu Europolu
Komisja proponuje dziś rozszerzenie mandatu Europolu, tj. Agencji UE ds. Współpracy Organów Ścigania. Jako że terroryści często wykorzystują usługi oferowane przez prywatne firmy w celu werbowania rekrutów, planowania ataków i rozpowszechniania propagandy podżegającej do dalszych ataków, rozszerzony mandat pomoże Europolowi skutecznie współpracować z podmiotami prywatnymi i przekazywać dowody państwom członkowskim. Europol będzie mógł na przykład pełnić rolę punktu koordynacji w przypadku, gdy nie jest jasne, które państwo członkowskie ma jurysdykcję.
Nowy mandat umożliwi również Europolowi przetwarzanie dużych i złożonych zbiorów danych, lepszą współpracę z Prokuraturą Europejską oraz z krajami partnerskimi spoza UE oraz pomoże opracowywać nowe technologie odpowiadające potrzebom organów ścigania. Wzmocni on ramy ochrony danych Europolu i nadzór parlamentarny.
Kontekst
Przedstawiony dzisiaj plan wywodzi się ze strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025, w której Komisja zobowiązała się skupić na obszarach priorytetowych, w których UE może wnieść dodatkową wartość, aby wspierać państwa członkowskie w zwiększaniu bezpieczeństwa mieszkańców Europy.
Plan zwalczania terroryzmu opiera się na środkach już przyjętych, aby pozbawić terrorystów środków do przeprowadzania ataków i wzmocnić odporność na zagrożenie terrorystyczne. Obejmują one przepisy UE dotyczące zwalczania terroryzmu, przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu i dostępu do broni palnej.
