Wieści z Unii: Na drodze do bezpieczeństwa

W sprawozdaniu podsumowano rozwój sytuacji od początku bieżącego roku. Zwraca uwagę duża liczba spraw priorytetowych, w których osiągnięto porozumienie – dotyczy to 15 spośród 22 inicjatyw ustawodawczych w obszarze unii bezpieczeństwa, przedstawionych przez Komisję. Jednocześnie jednak niektóre z najważniejszych wniosków – np. dotyczące treści o charakterze terrorystycznym w internecie oraz Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej – nadal wymagają pilnych działań w celu ich zamknięcia przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w maju 2019 r. Kwestią najwyższej wagi na ostatniej prostej przed wyborami jest również zdwojenie wysiłków w celu zwalczania dezinformacji oraz zwiększenia odporności wyborczej i cyfrowej.

Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos powiedział: – Wydarzenia ostatnich dni po raz kolejny pokazały, że zagrożenie terrorystyczne nie zmniejsza się, a ponadto ma wiele twarzy i globalny charakter. Poczyniliśmy widoczne postępy w budowaniu rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa, wprowadzając bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące broni palnej oraz kryminalizacji przygotowywania i dokonywania aktów terroryzmu, a także nowe ramy interoperacyjności wszystkich naszych systemów informacyjnych. Nie możemy jednak na tym poprzestać. Wzywam Parlament Europejski i Radę do szybkiego uzgodnienia zasad dotyczących usuwania treści terrorystycznych w internecie, co pozwoli nam skuteczniej chronić naszych obywateli zarówno przed odrażającymi treściami o charakterze terrorystycznym, jak i przed ryzykiem gwałtownej radykalizacji osób, które są na to podatne.”

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa Julian King dodał: – Wzmocniliśmy naszą odporność na terroryzm i zagrożenia cybernetyczne. Zagrożenia jednak nie ustępują, a ponadto ulegają ciągłym zmianom. Musimy więc nadal działać. Potworny atak w Christchurch ponownie uwydatnił potrzebę eliminowania treści terrorystycznych w internecie. Mamy dwa miesiące na to, aby wzmocnić bezpieczeństwo procesu wyborów do Parlamentu Europejskiego we współpracy z państwami członkowskimi, społeczeństwem obywatelskim oraz, co najważniejsze, platformami mediów społecznościowych.

W sprawozdaniu podsumowano postępy w zakresie głównych elementów budowy unii bezpieczeństwa – są to m.in. usuwanie luk informacyjnych, rozwijanie odporności cyfrowej i wyborczej, pozbawianie terrorystów środków do działania oraz przeciwdziałanie radykalizacji. W sprawozdaniu podkreślono również następujące obszary, w których konieczne są dalsze wysiłki:

• Finalizacja priorytetowych inicjatyw. Parlament Europejski i Rada uzgodniły szereg priorytetowych projektów w zakresie bezpieczeństwa, m.in. w sprawie ograniczeń stosowania prekursorów materiałów wybuchowych i obrotu nimi oraz w sprawie ustanowienia nowych systemów informacyjnych UE i wzmocnienia już istniejących, co zwiększy ich interoperacyjność. Osiągnięto również wstępne porozumienie w sprawie wniosku Komisji dotyczącego zwiększenia bezpieczeństwa dowodów tożsamości i dokumentów pobytu. Niemniej jednak kolejne ważne wnioski mogą i powinny zostać uzgodnione przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Dotyczą one m.in. usuwania z internetu treści o charakterze terrorystycznym oraz wzmocnienia Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej.
• Budowanie odporności wyborczej i zwalczanie dezinformacji. Ogólnie rzecz biorąc, poczyniono znaczne postępy w kierunku bardziej skoordynowanego działania w zakresie odporności wyborczej, w tym wprowadzenia bardziej rygorystycznych zasad finansowania partii politycznych. Komisja ściśle monitoruje również działania podejmowane w celu zwalczania dezinformacji przez platformy internetowe. Na początku bieżącego tygodnia uruchomiono system wczesnego ostrzegania – jeden z kluczowych elementów Planu przeciwdziałania dezinformacji. Mając jednak na uwadze presję czasową przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, zaplanowanymi na maj, Komisja wzywa wszystkie podmioty – zwłaszcza platformy internetowe, ale także organy rządowe i partie polityczne – do zdwojenia wysiłków w kierunku zwiększenia odporności wyborczej i przeciwdziałania dezinformacji.
• Wzmocnienie infrastruktury krytycznej. Biorąc pod uwagę, że sieci 5G staną się podstawą globalnej łączności, wszelkie niedoskonałości mogą być wykorzystywane, potencjalnie powodując znaczne szkody o charakterze transgranicznym. Aby zapobiec temu zagrożeniu dla krytycznej infrastruktury cyfrowej, potrzebne jest wspólne podejście UE do bezpieczeństwa sieci 5G. Po zaplanowanym na ten tydzień posiedzeniu Rady Europejskiej Komisja wyda zalecenie w sprawie wspólnego podejścia UE do zagrożeń dla bezpieczeństwa sieci 5G.
• Zwalczanie terroryzmu i ochrona przestrzeni publicznej: Komisja aktywnie wspiera państwa członkowskie i władze lokalne w walce z zagrożeniem terrorystycznym, m.in. poprzez lepszą ochronę przestrzeni publicznych. W następstwie dyskusji w ramach forum podmiotów UE Komisja wraz z organami publicznymi i podmiotami prywatnymi określiła zbiór dobrych praktyk w celu zwiększenia bezpieczeństwa przestrzeni publicznych. Ponadto, w celu skuteczniejszego wspierania ofiar terroryzmu Komisja sfinansuje nowe unijne centrum wiedzy specjalistycznej – platformę dla osób świadczących praktyczną pomoc ofiarom terroryzmu. Centrum powstanie w 2019 r.

Co również istotne, nasze wysiłki na rzecz stworzenia prawdziwej unii bezpieczeństwa nie ograniczają się do terytorium UE. Pomyślnie postępują negocjacje między UE a Kanadą co do zmienionej umowy w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera. Komisja apeluje do Rady o przyjęcie zaproponowanych w zeszłym miesiącu upoważnień do rozpoczęcia negocjacji z USA i Radą Europy w sprawie uzyskiwania transgranicznych dowodów elektronicznych.

Komisja opublikowała dziś również nowe sprawozdanie Eurobarometru na temat bezpieczeństwa w internecie i cyberprzestępczości. Z sondażu wynika, że Europejczycy są coraz bardziej zaniepokojeni cyberprzestępczością, a 79% z nich uważa, że ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępczości jest większe niż w przeszłości.

Kontekst

Bezpieczeństwo jest priorytetem politycznym obecnej Komisji od początku jej kadencji – począwszy od wytycznych politycznych przewodniczącego Junckera z lipca 2014 r. aż po ostatnie orędzie o stanie Unii z 12 września 2018 r.

W dniu 14 grudnia 2017 r. przewodniczący Parlamentu Europejskiego, przewodniczący rotacyjnej prezydencji Rady i przewodniczący Komisji Europejskiej podpisali wspólną deklarację w sprawie priorytetów legislacyjnych UE na lata 2018–2019, w której podkreślono zasadnicze znaczenie lepszej ochrony bezpieczeństwa obywateli, umieszczając tę kwestię w centrum unijnych prac legislacyjnych. Priorytetowo potraktowano inicjatywy mające na celu zapewnienie organom państw członkowskich dostępu do informacji o tym, kto przekracza wspólną zewnętrzną granicę UE, a także stworzenie interoperacyjnych unijnych systemów informacyjnych w zakresie bezpieczeństwa, zarządzania granicami i zarządzania migracjami oraz wzmocnienie instrumentów zwalczania terroryzmu i przeciwdziałania praniu pieniędzy.

Wytyczne dla działań Komisji w tej dziedzinie stanowi Europejska agenda bezpieczeństwa. Określono w niej główne działania mające zapewnić skuteczne reagowanie UE na terroryzm i zagrożenia dla bezpieczeństwa, a więc m.in. zwalczanie radykalizacji, zwiększanie bezpieczeństwa cyberprzestrzeni, odcięcie finansowania terroryzmu oraz poprawę wymiany informacji. Od czasu przyjęcia agendy poczyniono znaczne postępy w jej realizacji, tym samym przygotowując grunt pod rzeczywistą i skuteczną unię bezpieczeństwa. Postępy te są przedstawiane w regularnie publikowanych sprawozdaniach Komisji.