Wieści z Unii: Mowa nienawiści wycinana z sieci

Věra Jourová, unijna komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, powiedziała: – Nielegalne nawoływanie do nienawiści w internecie jest nie tylko przestępstwem, ale również zagrożeniem dla wolności słowa i demokratycznego zaangażowania. W maju 2016 r. zainicjowałam kodeks postępowania dotyczący nawoływania do nienawiści w internecie, gdyż musieliśmy pilnie zareagować na to zjawisko. Dziś, dwa i pół roku później, możemy stwierdzić, że to dobre podejście. Udało nam się wprowadzić w Europie standardy radzenia sobie z tym poważnym problemem, jednocześnie w pełni chroniąc wolność wypowiedzi.

Od przyjęcia kodeksu postępowania w 2016 r. przynosi on stałe postępy, a niedawna ocena potwierdza, że przedsiębiorstwa z branży IT szybko reagują na zgłaszane im rasistowskie i ksenofobiczne treści. Powinny jednak dopracować przekazywanie informacji zwrotnych użytkownikom zgłaszającym treści i zapewnić przejrzyste zasady dotyczące ich zgłaszania i usuwania.

Przedsiębiorstwa coraz szybciej usuwają nielegalne treści, lecz nie prowadzi to do nadmiernej ingerencji w treści publikowane na platformach: ze wskaźnika usuwania wynika, że nadzór prowadzony przez przedsiębiorstwa nadal odbywa się z poszanowaniem wolności wypowiedzi. Ponadto, dzięki kodeksowi, nawiązano partnerstwa między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, władzami krajowymi i platformami internetowymi w zakresie działań informacyjnych i edukacyjnych.

Ponadto w 2018 r. kodeks zdecydowały się stosować cztery nowe przedsiębiorstwa: Google +, Instagram, Snapchat, Dailymotion. Francuska platforma gier Webedia również ogłosiła, że wprowadza u siebie kodeks.

Kontekst
Decyzja ramowa w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii przewiduje karanie za publiczne nawoływanie do przemocy lub nienawiści skierowanej przeciwko grupie osób lub członkowi takiej grupy zdefiniowanej według rasy, koloru skóry, wyznawanej religii, pochodzenia albo przynależności narodowej lub etnicznej. Mowa nienawiści w rozumieniu decyzji ramowej stanowi przestępstwo także wtedy, gdy występuje w internecie.

UE, jej państwa członkowskie, przedsiębiorstwa zarządzające mediami społecznościowymi i inne platformy mają wspólny obowiązek promowania wolności wypowiedzi i sprzyjania jej w przestrzeni internetowej. Jednocześnie wszystkie te podmioty muszą czuwać nad tym, by internet nie stał się schronieniem dla przemocy i nienawiści.

W reakcji na rozprzestrzenianie się rasistowskiej i ksenofobicznej mowy nienawiści w internecie Komisja Europejska oraz cztery największe przedsiębiorstwa z branży IT (Facebook, Microsoft, Twitter i YouTube) przedstawiły w maju 2016 r. kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie.

7 grudnia 2016 r. Komisja zaprezentowała wyniki pierwszej oceny wdrożenia tego kodeksu postępowania. Wyniki drugiej i trzeciej oceny, opublikowane 1 czerwca 2017 r. i 19 stycznia 2018 r., wykazały stały postęp.

28 września 2017 r. Komisja przyjęła komunikat zawierający wytyczne dla platform internetowych dotyczące procedur zgłaszania nielegalnych treści w internecie i działania w celu ich eliminacji. W wytycznych położono szczególny nacisk na znaczenie zwalczania nielegalnej mowy nienawiści w internecie oraz na potrzebę dalszych działań na rzecz wdrażania kodeksu postępowania.

1 marca 2018 r. opublikowano zalecenie Komisji w sprawie środków skutecznego zwalczania nielegalnych treści w internecie. Zawiera ono dwie części: ogólną, dotyczącą środków stosowanych wobec wszystkich rodzajów nielegalnych treści, oraz konkretną, poświęconą działaniom specjalnym, które platformy powinny podjąć w celu rozwiązania problemu treści o charakterze terrorystycznym. W odniesieniu do przepisów mających zastosowanie do wszystkich rodzajów treści niezgodnych z prawem zalecenie zawiera bardziej sprecyzowane procedury „zgłaszania i działania”, skuteczniejsze narzędzia i proaktywne technologie, wzmocnione gwarancje praw podstawowych. Szczególną uwagę zwraca się w zaleceniu na małe przedsiębiorstwa i bliższą współpracę z władzami.