Ostatni romantyk w malarstwie polskim: Stanisław Baj
„Mówi się, że gdzie człowiek się urodził, ziemia jego kołyską.
I śmierć jakby się z powrotem do niej tylko położyła.
I buja cię, buja, aż stajesz się znów nie narodzony, nie poczęty”.
(Wiesław Myśliwski, Kamień na kamieniu)
O twórczej indywidualności Stanisława Baja świadczy jego cykl obrazów rzeki Bug – to ona jest jego ulubioną bohaterką. Portretuje ją od 25 lat. Mówi o niej, że jest najpiękniejszą rzeką na świecie, bo jego. Zawsze jeździ w to samo miejsce, a ona za każdym razem wygląda inaczej.
— Wciąż próbuję zgłębić istotę mojej rzeki, namalować ją taką, jaka jest, ale to jest chyba nieosiągalne – mówi Stanisław Baj,
Temat prac Baja to też mieszkańcy jego rodzinnej wsi i portrety matki – powstało ich dziesiątki.
— Mama zawsze wierzyła w to, co robię, popierała każdy mój wybór, nawet w ciemno. I to mnie w życiu trzymało — przyznaje profesor Stanisław Baj. — Miała opory, bym ją portretował, ale z czasem pogodziła się z tym, wiedziała, że to jest dla mnie ważne.
To tam w Dołhobrodach narodził się jego talent malarski. Sam artysta mówi, ze był z nim od zawsze. W jednym z wywiadów powiedział, że budziło w nim ciekawość i „powodowało pewien rodzaj dziwnego niedowierzania, że coś mi jednak wychodzi, że coś powołuję do życia:– ludzi, drzewa, kwiaty. Uczucie tworzenia było wspaniałe.”
Stanisław Baj jest dzisiaj uznawany za jednego z najwybitniejszych malarzy. Jest też cenionym pedagogiem, profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prace artysty można oglądać w polskich i zagranicznych muzeach, galeriach oraz prywatnych kolekcjach. Jego obrazy skupiają się wokół polskiego krajobrazu oraz wiejskiego życia. Na wszystkich okładkach książek Wiesława Myśliwskiego są obraz Stanisława Baja. Literat i malarz przyjaźnią się od lat. Tak Myśliwski mówi o wyjątkowości Baja:
“Stanisław Baj nie maluje z innego malarstwa. On maluje ze swojej ziemi, najogólniej mówiąc. Dlatego jego malarstwo jest nieporównywalne, nie da się go nagiąć do jakichś wzorów, nie da się go nagiąć do jakichś inspiracji, którymi byłyby inne obrazy, inni malarze. (…) To malarstwo błysków na tafli wody, metafizyki chwili, nostalgii, ale także w pewnym sensie świadectwo pogodzenia się z losem i akceptacji przemijania”.
Twórczość Stanisława Baja cechują unikalność i osobność artystyczna. Jej cechy to też głębokie wartości humanistyczne i poszukiwanie piękna. Prace tego artysty zaliczają się już do najważniejszych dzieł w polskiej kulturze.
Uroczystości wręczenia Stanisławowi Bajowi medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis odbyło się w sobotę podczas Gali nadania tytułu Ambasadora Wschodu z inicjatywy wydawcy kwartalnika „Kraina Bugu” – pomysłodawcą przyznania Stanisławowi Bajowi Medalu był Artur Bieńkowski, a wniosek do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożyła Fundacja Sztuki Kreatywna Przestrzeń.
materiał: Artur Bieńkowski
tekst: Gabriela Figura
zdjęcia: Daniel Cetlicer
opracowanie: Leszek Niedaleki
