Roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego realizuje wizję nakreśloną w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen. Jest to wizja polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia UE, w której za centralny punkt kształtowania polityki gospodarczej przyjmuje się zrównoważony rozwój i włączenie społeczne, zgodnie z priorytetami zapisanymi w Europejskim Zielonym Ładzie, nowej strategii Komisji na rzecz wzrostu. Jej celem jest zadbanie o to, by Europa nadal dysponowała najbardziej zaawansowanymi na świecie systemami opieki społecznej, by stała się pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem oraz była dynamicznym ośrodkiem innowacji i konkurencyjnej przedsiębiorczości. Strategia ta zapewni Europie narzędzia, która pozwolą mierzyć wyżej, jeśli chodzi o sprawiedliwość społeczną i dobrobyt. W szerszym ujęciu strategia zrównoważonego wzrostu pomoże UE i państwom członkowskim w osiągnięciu celów zrównoważonego rozwoju ONZ, które Komisja po raz pierwszy włącza do europejskiego semestru.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom powiedział: – Trwa gruntowna transformacja naszego modelu gospodarczego. Zmiana klimatu, transformacja cyfrowa i zmiany demograficzne wymagają od nas dostosowania polityki gospodarczej, tak aby Europa pozostała konkurencyjną siłą na arenie międzynarodowej i aby dokonała tego w zrównoważony i sprawiedliwy sposób. Jednocześnie konieczne jest, by państwa UE wzmocniły swoją odporność na pojawiające się na horyzoncie globalne zagrożenia. Zachęcam kraje dysponujące przestrzenią fiskalną do dalszego pobudzania inwestycji, a państwa o wysokim poziomie zadłużenia – do jego ograniczenia.
Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki powiedział: Począwszy od dziś w centrum naszego zarządzania gospodarczego stawiamy transformację klimatyczną. Kiedy mówimy o Europejskim Zielonym Ładzie jako nowej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego, mówimy poważnie. Jednym z priorytetów w pierwszym roku mojej kadencji będzie włączenie celów zrównoważonego rozwoju ONZ do europejskiego semestru. Powodzenie tej istotnej zmiany w europejskim procesie kształtowania polityki gospodarczej ma kluczowe znaczenie.
Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych powiedział: – Ta nowa strategia łączy w sobie zasady zwalczania nierówności oraz dążenie do pozytywnej konwergencji gospodarczej i społecznej zapisane w Europejskim filarze praw socjalnych. Liczba osób, które dziś posiadają pracę, jest rekordowo wysoka, ale różnice nadal występują. W szybko zmieniającym się świecie i w gospodarce, w której innowacje mają kluczowe znaczenie, konieczne jest ułatwianie dostępu do rynku pracy i inwestowanie w większym zakresie w umiejętności tych osób, które muszą się przystosować do transformacji cyfrowej i zielonej, zwłaszcza osób najbardziej podatnych na zagrożenia. Integralną częścią tego nowego kierunku działań musi być sprawiedliwość społeczna.
Aby sprostać długoterminowym wyzwaniom, roczna strategia zrównoważonego wzrostu gospodarczego obejmuje cztery powiązane ze sobą i wzajemnie wzmacniające się wymiary. Wymiary te powinny nadawać kierunek reformom strukturalnym, polityce zatrudnienia, inwestycjom i odpowiedzialnej polityce budżetowej we wszystkich państwach członkowskich, by budować gospodarkę, która działa na rzecz ludzi i naszej planety. Wspomniane cztery wymiary to:
- zrównoważenie środowiskowe;
- wzrost wydajności;
- sprawiedliwość;
- stabilność makroekonomiczna.
W ramach europejskiego semestru większy nacisk zostanie położony na zrównoważenie środowiskowe poprzez przekazanie państwom członkowskim szczegółowych wytycznych dotyczących obszarów, w których reformy strukturalne i inwestycje na rzecz zrównoważonego modelu gospodarczego są najbardziej potrzebne. Wytyczne polityczne ujęte w europejskim semestrze przyczynią się również do zwiększenia wydajności: będą promować inwestycje i reformy strukturalne mające na celu wspieranie badań i innowacji, lepszy dostęp do finansowania, poprawę funkcjonowania rynków produktów i usług oraz usunięcie wąskich gardeł w otoczeniu biznesu. Sprawiedliwość należy zapewnić przez wdrażanie polityki społecznej mającej zagwarantować uczciwe warunki pracy dla wszystkich oraz umożliwiającej dostosowanie się do zmieniających się okoliczności w czasie ważnych przemian. Należy utrzymać stabilność makroekonomiczną dzięki przestrzeganiu reguł fiskalnych i przy pełnym wykorzystaniu uwzględnionej w nich elastyczności, wyeliminowaniu zakłóceń równowagi i dokończeniu budowy europejskiej unii gospodarczej i walutowej (UGW).
Pozostałe sprawozdania
W zaleceniu w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro wzywa się państwa członkowskie strefy euro do wprowadzenia środków mających na celu osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz zwiększenie konkurencyjności. Apeluje się w nim również o zróżnicowane polityki budżetowe, a także o ich dalszą koordynację w ramach Eurogrupy w sytuacji pogorszenia się perspektyw. W zaleceniu wzywa się również do poczynienia większych postępów w pogłębianiu unii gospodarczej i walutowej, w szczególności przez dokończenie budowy unii bankowej i unii rynków kapitałowych, co przyczyni się również do wzmocnienia międzynarodowej roli euro. Działania te, rozpatrywane łącznie, pomogą sprostać wspólnym wyzwaniom, przed którymi stoi strefa euro jako całość.
W sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania, będącym narzędziem służącym do wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, zaleca się, by w 2020 r. 13 państw członkowskich poddano szczegółowej ocenie sytuacji w celu identyfikacji i oceny powagi ewentualnych zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Państwa członkowskie muszą nadal korygować zakłócenia równowagi makroekonomicznej, których doświadczają, aby przygotować się na długoterminowe wyzwania i ewentualne przyszłe wstrząsy. Państwa członkowskie, w odniesieniu do których zalecono przeprowadzenie szczegółowej oceny, to: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Holandia, Portugalia, Rumunia, Hiszpania i Szwecja.
We wniosku dotyczącym wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu przeanalizowano sytuację w dziedzinie zatrudnienia i sytuację społeczną w Europie i zwrócono uwagę na obszary, w których poczyniono postępy i w których konieczne są dalsze działania. Obecnie pracuje 241,5 mln osób, bezrobocie w UE jest rekordowo niskie (6,3 proc.), a warunki na rynku pracy poprawiają się. Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn pozostaje jednak poważnym wyzwaniem, podobnie jak nierówności płacowe; niektóre grupy, w szczególności dzieci i osoby niepełnosprawne, są nadal w wysokim stopniu zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym; w niektórych państwach członkowskich poważnym problemem jest bezrobocie młodzieży.
Sprawozdanie z funkcjonowania jednolitego rynku służy ocenie rezultatów i osiągnięć jednolitego rynku. Włączono je do cyklu semestru po raz pierwszy, aby podkreślić znaczenie wdrażania reform, które ułatwiają sprawne funkcjonowanie jednolitego rynku. Ze sprawozdania wynika, że rynki towarów wykazują wysoki poziom integracji, natomiast rynki usług – największy potencjał w odniesieniu do dalszej integracji. Osiągnięto również znaczne postępy w integracji rynków energii, należy jednak usprawnić transgraniczny handel energią i zwiększyć konkurencję na rynkach energii. Zapewnienie wysokich standardów ochrony środowiska i bezpieczeństwa produktów jest głównym elementem funkcjonowania jednolitego rynku obejmującego szeroki zakres działalności gospodarczej. Pełne wykorzystanie potencjału jednolitego rynku zależy od wdrożenia reform strukturalnych na szczeblu krajowym, które mogą pomóc we wprowadzeniu skutecznej konkurencji i poprawie otoczenia biznesu. Coraz większa integracja kwestii związanych z jednolitym rynkiem w ramach semestru ułatwi realizację tych reform.
Drugie roczne sprawozdanie monitorujące z wdrażania programu wspierania reform strukturalnych na 2018 r. pokazuje, że program ten może w znacznym stopniu przyczynić się do wysiłków podejmowanych przez władze państw członkowskich w celu określenia i przezwyciężenia słabości strukturalnych w opracowywaniu i wdrażaniu reform. W 2018 r. do finansowania z programu wybrano 146 wniosków z 24 państw członkowskich. 93 proc. z nich odnosi się bezpośrednio do strategicznych priorytetów UE w takich dziedzinach, jak poprawa zdolności operacyjnych i efektywności administracji publicznej, modernizacja zarządzania finansami publicznymi, reforma administracji podatkowych i rozwój gospodarki cyfrowej.
Dalsze działania
Rada Europejska jest proszona o zatwierdzenie przedstawionej dzisiaj strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego.
Państwa członkowskie powinny uwzględnić priorytety określone przez Komisję w strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego w swoich politykach i strategiach krajowych, zgodnie ze swoimi programami stabilności lub konwergencji oraz krajowymi programami reform, które będą przedkładać w przyszłym roku. Na tej podstawie Komisja zaproponuje zalecenia dla poszczególnych krajów w ramach wiosennego pakietu europejskiego semestru. Zalecenia dla poszczególnych krajów zostaną przyjęte przez państwa członkowskie w Radzie. Państwa członkowskie są zatem ostatecznie odpowiedzialne za ich treść i wdrożenie.
W wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen podkreślono znaczenie, jakie dla zarządzania gospodarczego ma większy wpływ Parlamentu Europejskiego. W tym celu Komisja liczy na nawiązanie konstruktywnego dialogu z Parlamentem na temat treści tego pakietu i każdego kolejnego etapu cyklu europejskiego semestru.
