Komisja Europejska przygotowała plan działania awaryjnego na wypadek braku ratyfikacji porozumienia przez Wielką Brytanię. Obejmuje on niektóre sektory i dziedziny jak prawa obywateli, usługi finansowe, transport, cła i wywóz towarów. Ratyfikowanie tzw. umowy brexitowej jest obecnie w rękach brytyjskiego parlamentu. Grudniowe głosowanie w tej sprawie ostatecznie przeniesiono na styczeń 2019 r.
Biorąc pod uwagę niepewność utrzymującą się w Wielkiej Brytanii wokół ratyfikacji umowy o wystąpieniu uzgodnionej 25 listopada 2018 r. oraz ubiegłotygodniowy apel Rady Europejskiej (art. 50) o przyspieszenie prac przygotowawczych na wszystkich szczeblach i w odniesieniu do wszystkich wersji rozwoju wydarzeń, Komisja Europejska rozpoczęła realizację swojego planu działania awaryjnego na wypadek braku porozumienia. Wynika to z podjętego przez Komisję zobowiązania do przyjęcia do końca roku wszystkich wniosków dotyczących scenariusza „braku porozumienia”, jak przedstawiono w jej drugim komunikacie w sprawie przygotowań z dnia 13 listopada 2018 r.
Pakiet obejmuje 14 środków w ograniczonej liczbie obszarów, w których scenariusz braku porozumienia spowodowałby poważne zakłócenia dla obywateli i przedsiębiorstw w 27 państwach UE. Do obszarów tych należą między innymi: usługi finansowe, transport lotniczy, cła oraz polityka klimatyczna.
Komisja uważa za niezbędne i pilne przyjęcie dziś tych środków, tak by zapewnić, że konieczne środki awaryjne będą mogły wejść w życie w dniu 30 marca 2019 r. Ma to służyć ograniczeniu najpoważniejszych szkód spowodowanych w tych obszarach przez scenariusz zakładający brak porozumienia.
Środki te nie złagodzą – i nie mogą złagodzić – ogólnych skutków scenariusza braku porozumienia, ani też nie będą w żaden sposób rekompensować braku gotowości zainteresowanych stron czy też zapewniać pełnych korzyści wynikających z członkostwa w UE bądź z warunków jakiegokolwiek okresu przejściowego, jak przewidziano w umowie o wystąpieniu. Są one ograniczone do konkretnych obszarów, w których jest absolutnie niezbędne, aby chronić najważniejsze interesy UE, i w których same środki zapewniające gotowość nie są wystarczające. Co do zasady będą one miały charakter tymczasowy i ograniczony zakres oraz będą przyjmowane jednostronnie przez UE. Uwzględniają one rozmowy z państwami członkowskimi i stanowią uzupełnienie środków zapewniających gotowość, które zostały już przedsięwzięte, jak określono w dwóch poprzednich komunikatach w sprawie przygotowań.
Komisja będzie w dalszym ciągu wdrażać swój plan działania awaryjnego w nadchodzących tygodniach i będzie monitorować potrzebę podjęcia dodatkowych działań, jak również będzie nadal wspierać państwa członkowskie w ich pracach przygotowawczych.
Prawa obywateli przede wszystkim: prawo do pobytu i koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
Podczas prowadzonych negocjacji oraz w czasie przygotowywania się na scenariusz uwzględniający brak porozumienia i opracowywania planu działania awaryjnego Komisja konsekwentnie stawiała i stawia na pierwszym miejscu obywateli. W komunikacie zachęca się państwa członkowskie do przyjęcia przychylnego podejścia do praw obywateli Zjednoczonego Królestwa w UE z zastrzeżeniem odwzajemnienia takiego podejścia przez Zjednoczone Królestwo.
W szczególności państwa członkowskie powinny przyjąć środki w celu zapewnienia, by obywatele Zjednoczonego Królestwa legalnie przebywający w UE w dniu wystąpienia byli nadal uznawani za legalnych rezydentów. Państwa członkowskie powinny przyjąć pragmatyczne podejście do przyznawania statusu miejsca pobytu czasowego. Przypomina się, że Komisja przyjęła już wniosek dotyczący rozporządzenia, zgodnie z którym obywatele Zjednoczonego Królestwa zwolnieni są z obowiązku wizowego, pod warunkiem że wszyscy obywatele UE są zwolnieni z obowiązku wizowego w Zjednoczonym Królestwie.
W odniesieniu do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Komisja uważa za konieczne, aby państwa członkowskie podjęły wszelkie możliwe kroki w celu zagwarantowania pewności prawa i ochrony praw nabytych przez obywateli UE-27 i obywateli Zjednoczonego Królestwa, którzy skorzystali z prawa do swobodnego przemieszczania się przed dniem 30 marca 2019 r.
Regulacje sektorowe
Usługi finansowe
Po dokładnym zbadaniu zagrożeń związanych z brakiem porozumienia w sektorze finansowym Komisja stwierdziła, że do zapewnienia stabilności finansowej w państwach UE-27 niezbędna jest jedynie ograniczona liczba środków awaryjnych.
Komisja przyjęła zatem następujące akty prawne:
– Tymczasową i warunkową decyzję w sprawie równoważności na określony, ograniczony okres 12 miesięcy, w celu zapewnienia, że nie dojdzie do natychmiastowego zakłócenia centralnego rozliczania instrumentów pochodnych.
– Tymczasową i warunkową decyzję w sprawie równoważności na określony, ograniczony okres 24 miesięcy, w celu zapewnienia, że nie dojdzie do zakłócenia usług centralnych depozytów w przypadku podmiotów unijnych wykorzystujących obecnie podmioty ze Zjednoczonego Królestwa.
– Dwa rozporządzenia delegowane ułatwiające odnowienie, na określony okres 12 miesięcy, niektórych kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, w przypadku gdy kontrakt jest przekazywany ze Zjednoczonego Królestwa kontrahentom w UE-27.
Sektor transportu
Komisja przyjęła dwa środki, które pozwolą uniknąć całkowitego przerwania ruchu lotniczego między UE a Zjednoczonym Królestwem w przypadku braku porozumienia. Środki te zapewnią jedynie podstawowe ramy dla połączeń i w żadnym wypadku nie powielają znaczących korzyści wynikających z członkostwa w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej. Jest to uzależnione od przyznania przez Zjednoczone Królestwo równoważnych praw unijnym przewoźnikom lotniczym, a także od zapewnienia przez Zjednoczone Królestwo warunków uczciwej konkurencji.
– Wniosek dotyczący rozporządzenia mającego na celu zapewnienie czasowego (przez 12 miesięcy) świadczenia niektórych usług lotniczych między Zjednoczonym Królestwem a UE.
– Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie tymczasowego przedłużenia (przez okres dziewięciu miesięcy) ważności niektórych licencji w zakresie bezpieczeństwa lotniczego.
Komisja przyjęła również wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie zezwolenia podmiotom ze Zjednoczonego Królestwa na tymczasowy (tj. przez dziewięć miesięcy) przewóz towarów do UE, pod warunkiem że Zjednoczone Królestwo przyzna unijnym przewoźnikom drogowym towarów równoważne prawa i z zastrzeżeniem zapewnienia warunków uczciwej konkurencji.
Cła i wywóz towarów
W sytuacji braku porozumienia wszystkie odnośne przepisy UE dotyczące przywozu i wywozu towarów będą miały zastosowanie do towarów przemieszczanych między UE a Zjednoczonym Królestwem. Komisja przyjęła następujące środki techniczne:
– Rozporządzenie delegowane w sprawie uwzględnienia mórz otaczających Zjednoczone Królestwo w przepisach dotyczących terminów, w których należy składać przywozowe deklaracje skrócone oraz deklaracje poprzedzające wyprowadzenie przed opuszczeniem obszaru celnego Unii lub wprowadzeniem na ten obszar.
– Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie dodania Zjednoczonego Królestwa do wykazu państw, w odniesieniu do których ogólne zezwolenie na wywóz produktów podwójnego zastosowania jest ważne w całej UE.
Istotne jest jednak, aby państwa członkowskie podjęły wszelkie niezbędne kroki, aby móc stosować unijny kodeks celny i odpowiednie przepisy dotyczące podatków pośrednich w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa.
Unijna polityka klimatyczna
Komisja przyjęła następujące akty prawne w obszarze prawodawstwa UE w dziedzinie klimatu, aby zapewnić, że scenariusz braku porozumienia nie wpłynie na sprawne funkcjonowanie i integralność środowiskową systemu handlu emisjami:
– Decyzję Komisji o tymczasowym zawieszeniu dla Zjednoczonego Królestwa przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji, sprzedaży na aukcji oraz wymiany międzynarodowych jednostek emisji ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2019 r.
– Decyzja wykonawcza umożliwiająca odpowiedni przydział przedsiębiorstwom ze Zjednoczonego Królestwa rocznych kontyngentów na dostęp do rynku UE-27 (do dnia 31 grudnia 2020 r.).
– Rozporządzenie wykonawcze zapewniające, że w sprawozdawczości spółek wprowadzone zostanie rozróżnienie między rynkiem UE a rynkiem brytyjskim, co umożliwi prawidłowy przydział kontyngentów w przyszłości.
Program PEACE
Komisja potwierdziła swoje zobowiązanie do zapewnienia kontynuacji obecnych programów w przygranicznych hrabstwach Irlandii i Irlandii Północnej bez względu na to, który scenariusz będzie realizowany. Biorąc pod uwagę znaczenie programu PEACE, Komisja przedstawiła dziś wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie jego kontynuowania w Irlandii Północnej do końca 2020 r. w przypadku scenariusza braku porozumienia. W odniesieniu do okresu po 2020 r. Komisja zaproponowała już, w ramach swoich wniosków dotyczących kolejnych wieloletnich ram finansowych, kontynuowanie i wzmocnienie transgranicznego wsparcia na rzecz pokoju i pojednania w przygranicznych hrabstwach Irlandii i Irlandii Północnej.
Inne
Komisja przyjęła również rozporządzenie delegowane w sprawie umieszczenia Zjednoczonego Królestwa w statystykach dotyczących bilansu płatniczego, międzynarodowego handlu usługami i bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Co dalej?
Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do zapewnienia przyjęcia proponowanych aktów ustawodawczych, tak aby weszły one w życie do dnia 29 marca 2019 r. Komisja zwraca również uwagę Parlamentu Europejskiego i Rady na fakt, że ważne jest jak najszybsze wejście w życie aktów delegowanych. W przypadku aktów delegowanych zwykły okres kontroli ze strony Parlamentu Europejskiego i Rady wynosi co do zasady dwa do trzech miesięcy (dwa miesiące w przypadku rozporządzenia delegowanego w sprawie deklaracji skróconych i deklaracji poprzedzających wyprowadzenie; trzy miesiące w przypadku rozporządzenia delegowanego w sprawie umieszczenia Zjednoczonego Królestwa w statystykach UE; maksymalnie trzy miesiące w przypadku rozporządzeń delegowanych dotyczących niektórych rodzajów umów, w tym instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Więcej informacji na temat minimalnych ram czasowych dla przyjęcia takich aktów prawnych znajduje się tutaj, w załączniku 5. Akty delegowane mogą wejść w życie wcześniej, jeżeli zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformują Komisję przed końcem okresu kontroli, że nie wyrażą sprzeciwu wobec danego aktu.
Kontekst
W dniu 14 listopada 2018 r. negocjatorzy Komisji i Zjednoczonego Królestwa uzgodnili warunki umowy o wystąpieniu. W dniu 22 listopada 2018 r. Komisja zatwierdziła zakończoną umowę o wystąpieniu. W dniu 25 listopada 2018 r. Rada Europejska (art. 50) zatwierdziła umowę o wystąpieniu i zwróciła się do Komisji, Parlamentu Europejskiego i Rady o podjęcie niezbędnych kroków w celu zagwarantowania, by umowa mogła wejść w życie w dniu 30 marca 2019 r., tak by zapewnić uporządkowane wystąpienie.
5 grudnia 2018 r. Komisja przyjęła dwa wnioski dotyczące decyzji Rady w sprawie podpisania i zawarcia umowy o wystąpieniu. Aby umowa o wystąpieniu weszła w życie, Rada musi teraz dać upoważnienie do podpisania tekstu w imieniu Unii, a następnie Parlament Europejski musi wyrazić zgodę przed jej zawarciem przez Radę. Umowa o wystąpieniu będzie musiała zostać ratyfikowana przez Zjednoczone Królestwo zgodnie z jego własnymi wymogami konstytucyjnymi.
Ratyfikacja umowy o wystąpieniu pozostaje celem i priorytetem Komisji. Jak podkreślono w pierwszym komunikacie Komisji w sprawie przygotowań do brexitu z dnia 19 lipca 2018 r., bez względu na przewidywany scenariusz, wybór Zjednoczonego Królestwa, by opuścić Unię Europejską, spowoduje znaczne zakłócenia.
W związku z tym zainteresowane strony, a także organy krajowe i unijne muszą przygotować się na dwa możliwe scenariusze:
– jeżeli umowa o wystąpieniu zostanie ratyfikowana przed dniem 30 marca 2019 r., prawo UE przestanie obowiązywać w stosunku do Zjednoczonego Królestwa i w tym państwie w dniu 1 stycznia 2021 r., tj. po upływie 21-miesięcznego okresu przejściowego;
– jeżeli natomiast umowa o wystąpieniu nie zostanie ratyfikowana przed dniem 30 marca 2019 r., nie będzie okresu przejściowego, a prawo UE przestanie obowiązywać w stosunku do Zjednoczonego Królestwa i w tym państwie od dnia 30 marca 2019 r. Ten drugi scenariusz określa się mianem „twardego brexitu” lub „braku porozumienia”.
W ciągu roku Komisja opublikowała 78 zawiadomień dotyczących gotowości w różnych dziedzinach. Ich celem jest poinformowanie opinii publicznej o konsekwencjach wystąpienia Zjednoczonego Królestwa w przypadku braku umowy o wystąpieniu. Są one dostępne we wszystkich językach urzędowych UE. Komisja prowadziła również rozmowy techniczne z państwami członkowskimi UE-27 zarówno na temat ogólnych kwestii dotyczących gotowości, jak i na temat konkretnych działań sektorowych, prawnych i administracyjnych. Slajdy wykorzystywane podczas tych seminariów technicznych są dostępne w internecie.
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEN TEMAT <<==>> LINK
materiał: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
tekst: Wydział Prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
opracowanie: Radio Biper Biała Podlaska
