Pismo ukazuje się nieregularnie od 2010 roku. Jego pomysłodawcą i redaktorem jest Sławomir Hordejuk, regionalista i miłośnik historii Południowego Podlasia. Wydawcą biuletynu jest Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Tłoka” w Koszołach. Wszystkie dotychczasowe numery poświęcone są zarówno wydarzeniom bieżącym, jak i historii tej miejscowości. Publikowane są w nich materiały wspomnieniowe, głównie byłych mieszkańców Koszoł.
>>> KNIAŻA nr 9 <<<
Ponadto, czytelnik może zapoznać z działaniami podejmowanymi przez Stowarzyszenie i mieszkańców. Gazeta posiada stałe rubryki typu: Wstępniak, Wydarzenia, Historia, Znani-Nieznani-Zapomniani, Dla najmłodszych, Rozrywka. Najnowszy numer posiada 24 strony i składa się w głównej mierze z materiałów wspomnieniowych autorstwa min. Krystyny Tomaszewskiej, Wacława Nazarewicz, Ryszarda Bessaraby. Nie zabrakło w nim najważniejszych wydarzeń z ostatnich miesięcy i nie tylko.
W każdym numerze nie brakuje też biogramów postaci wybitnych i zasłużonych dla miejscowości, regionu, jak i kraju. Pośród sylwetek osób urodzonych w Koszołach spotykamy zarówno naukowców, wojskowych, duchownych, jak i ludzi kultury. Z Koszoł pochodzi m.in. prof. Wacław Nazarewicz (wybitny fizyk jądrowy, emerytowany wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego); dr hab. Kazimierz Bandarzewski (adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, sędzia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym); dr Józef Czubla (1923-1992), fizyk, dydaktyk, wykładowca UMCS w Lublinie oraz w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Siedlcach. Miejscowość ta, była miejscem narodzin kilku duchownych, w tym: ks. Jan Pilipiuka (kapelana w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Białej Podlaskiej), o. Józefa Cydejko (franciszkanina i misjonarza), o. Onufrego Mariana Bucniewicza (1870-1920), zakonnika-albertyna.
W Koszołach urodził się Iwan W. Besaraba (1850-1920), na przełomie XIX/XX wieku znany językoznawca, absolwent Wydziału Filologicznego Akademii Nauk w Sankt Petersburgu, autor kilku książek z zakresu lingwistyki i etnografii. Z Koszoł pochodzi też Ryszard Bessaraba, radca prawny, specjalista w zakresie czasu pracy, autor wielu artykułów i książek. Od lat prowadzi w Warszawie firmę prawniczą „Kancelaria DTS oraz BESSARD CONSULTING”.
Z Koszołami przez całe życie związany był Józef Czubla (1913-1996), zasłużony działacz społeczny, animator życia kulturalnego, poeta, kawalerzysta, uczestnik wojny obronnej 1939 r. w ramach 25. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Tutaj mieszka również Jerzy Besaraba, artysta-malarz i rzeźbiarz. W Koszołach urodził się poseł na Sejm II RP Szymon Pyszko (1895-1959), członek POW, aktywny działacz społeczno-gospodarczy. Wspomnieć wypada również o zmarłym w Koszołach Wincentym Lutosławskim (1793-1855), który był pradziadem Witolda Lutosławskiego (1913-1994). pianisty i światowej sławy kompozytora.
Oprócz ciekawej historii, Koszoły mogą poszczycić się wyjątkowo bogatymi i chlubnymi tradycjami wojskowymi. Warto pamiętać, że od nazwiska jednego z tatarskich właścicieli Koszoł (płk. Aleksandra Ułana), wzięła swoją nazwę formacja lekkiej jazdy (ułani). Od II poł. XVIII w. ułani byli chlubą wojsk Rzeczpospolitej W przeszłości wieś gościła kilku znamienitych gości, jak choćby gen. Kazimierza Pułaskiego (1745-1779), dowódcę i marszałka konfederacji barskiej, bohater dwóch narodów (Rzeczpospolitej i Stanów Zjednoczonych). W następnych latach właścicielami wsi byli kolejni dowódcy 4 Pułku – gen. Czymbaj Murza Rudnicki (ok. 1670-1738) i gen. Józef Bielak (1729-1794). Mieszkający od 1763 r. w Koszołach Bielak był jednym z najwybitniejszych dowódców Rzeczpospolitej w II połowie XVIII w. W majątku gen. J. Bielaka w 1769 r. dwukrotnie przebywał gen. Kazimierz Pułaski.
Urodzony w Koszołach chorąży Osman Bielak, syn gen. Józefa Bielaka był uczestnikiem powstania listopadowego 1830-1831. Pełnił funkcję podoficera korpusu inżynierii batalionu saperów. Po upadku powstania zmuszony był emigrować do Francji. Tam został członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Paryżu. Prawdopodobnie brał też udział w powstaniu węgierskim (1848-1849).
Większość właścicieli Koszoł (Ułanowie, Rudniccy, Bielakowie, Serwińscy, Grabowscy), było obywatelami wielce zasłużeni dla Rzeczpospolitej. Sprawowali funkcje radnych, radców, ziemian, dowódców wojskowych. Dobrze zapisali się w historii i nie sposób byłoby o nich nie pamiętać. W XIX wieku wieś należała do Serwińskich i Grabowskich, którzy wznieśli nowe założenia dworsko-ogrodowe, częściowo istniejące do dziś.
Od I poł. XVII w. do 1915 r. istniała w Koszołach drewniana cerkiew unicka. W formie szczątkowej przetrwał cmentarz unicki założony po 1795 r. i użytkowany do I wojny światowej. Ponadto, we wsi zachowało się kilka drewnianych domów z przełomu XIX i XX w. W przeszłości Koszoły słynęły też z hodowli owiec.
W przyszłym roku minie 470 lat od założenia tej miejscowości. Jak podaje „Metryka Litewska”, miało to miejsce 29 czerwca 1549 r. Blisko pięć wieków historii wsi obfitowało w bardzo wiele ważnych wydarzeń. Dzisiaj to spokojna i malownicza wieś położoną wśród rozległych kompleksów leśnych.
materiał: Gmina Łomazy
tekst / grafika: UG w Łomazach
