Wieści z Unii: Optymizm na rynku pracy

Ze względu na długofalowe trendy o skali globalnej, takie jak starzenie się społeczeństwa, globalizacja, transformacja technologiczna i zmiany klimatu, w przeglądzie z 2019 r. poświęcono uwagę kwestii zrównoważonego rozwoju. Z przeglądu wynika, że walka z globalnym ociepleniem i utrzymanie wzrostu gospodarczego idą ze sobą w parze. Przedstawiono w nim szereg wariantów strategicznych, dzięki którym możliwe będzie zachowanie konkurencyjności UE, utrzymanie wzrostu gospodarczego i zapewnienie korzyści całej populacji UE i przyszłym pokoleniom, przy jednoczesnym dążeniu do zrealizowania ambitnej transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. W przeglądzie z 2019 r. potwierdzono również dalszy rozwój gospodarki UE, która osiągnęła rekordowe wyniki w zakresie wskaźnika zatrudnienia, oraz poprawę sytuacji społecznej.

Marianne Thyssen, unijna komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, powiedziała: Tegoroczny przegląd pokazuje, że w Europie nastąpiło ożywienie gospodarcze. Wskaźnik zatrudnienia w UE osiągnął najwyższy poziom w historii. Od początku kadencji Komisji Junckera powstało 13,4 mln miejsc pracy i liczba pracujących Europejczyków wynosi obecnie 240,7 mln. Poziom bezrobocia w Europie jeszcze nigdy wcześniej nie był tak niski. Liczba osób zagrożonych ubóstwem nadal natomiast spada. Stanowi to dobry punkt wyjścia dla przyspieszenia procesu poprawy sytuacji obywateli w oparciu o Europejski filar praw socjalnych. Musi to uwzględniać sprawiedliwe przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu, która w pełni wykorzystuje czekające na nią możliwości wynikające z „zielonego wzrostu”. Możemy poprawić warunki życia wszystkich obywateli, pod warunkiem że UE oraz państwa członkowskie wraz z partnerami społecznymi zainwestują w nowe, lepsze umiejętności, wyższe kwalifikacje i usługi społeczne.

Przejście na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla doprowadzi do zwiększenia liczby dostępnych miejsc pracy i będzie miało wpływ na strukturę rynku pracy, podział miejsc pracy i potrzebne umiejętności. Przewiduje się, że do 2030 r. przejście przyczyni się do stworzenia dodatkowych 1,2 mln miejsc pracy w UE, co stanowi uzupełnienie 12 mln nowych miejsc pracy, które już zakładano, że powstaną. Takie przejście może też zmniejszyć trwającą polaryzację rynku pracy, która wynika z automatyzacji i cyfryzacji, stwarzając miejsca pracy dla średnio wykwalifikowanych osób o przeciętnym wynagrodzeniu, w szczególności w sektorze budowlanym i wytwórczym.

Niemniej jednak należy zauważyć, że skutki przejścia będą się różnić w zależności od kraju i sektora. Państwa muszą się zatem przygotować na to przejście i upewnić się, że osoby zatrudnione na stanowiskach, a także w sektorach i regionach odznaczających się wysoką emisją dwutlenku węgla nie zostaną pozostawione same sobie. Kluczowe znaczenie ma włączanie od samego początku wymiaru społecznego, na przykład poprzez środki zapewniające wsparcie finansowe podczas procesu przejścia lub łączące wyższe opodatkowanie energii z redystrybucją. Dialog społeczny również może sprawić, że przejście będzie miało charakter sprawiedliwy, angażując w proces pracowników i pracodawców.

W bardziej ogólnym ujęciu z przeglądu wynika, że dalszy wzrost gospodarczy w UE będzie wymagał zainwestowania w umiejętności ludzi i technologię. Najlepsze wyniki osiągają te spośród europejskich firm, które najwięcej inwestują w podnoszenie kwalifikacji swoich pracowników i wysokiej jakości warunki pracy. Inwestycje w umiejętności, kwalifikacje i formalne szkolenia zawodowe dla dorosłych zwiększają szanse na zatrudnienie pracowników oraz pozytywnie wpływają na wzrost wynagrodzeń i konkurencyjność firm. Z przeglądu wynika ponadto, że inwestycje społeczne, takie jak dostęp do opieki nad dziećmi i wczesnej edukacji, sprawia, że ludzie są bardziej produktywni i polepsza się ich samopoczucie. Przystępne cenowo i odpowiednie warunki mieszkaniowe pozwalają Europejczykom w pełni wykorzystać ich potencjał na rynku pracy i uczestniczyć w życiu społecznym.

Kontekst

W corocznym przeglądzie zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie zawarto aktualne analizy ekonomiczne dotyczące zatrudnienia i tendencji społecznych w Europie oraz omówienie powiązanych wariantów strategicznych. To sztandarowy raport Komisji Europejskiej dotyczący dziedziny zatrudnienia i spraw społecznych.

Rada Europejska w nowym programie strategicznym na lata 2019–2024 wzywa do zaakceptowania zmian wynikających z przejścia na zieloną gospodarkę, ewolucji technologicznej i globalizacji, przy jednoczesnym zapewnieniu, by nikt nie został zostawiony samemu sobie. W tegorocznym przeglądzie przeanalizowano kwestie dotyczące zatrudnienia i sytuacji społecznej w kontekście jednego z czterech głównych priorytetów określonych w programie strategicznym, jakim jest „budowanie neutralnej klimatycznie, ekologicznej, sprawiedliwej i socjalnej Europy”. Przedstawione w przeglądzie wyniki mogą stać się źródłem inspiracji dla podmiotów kształtujących politykę w zakresie realizacji takich ambitnych celów. Powinny również znaleźć odzwierciedlenie w debacie na temat aspektów dotyczących zatrudnienia w kontekście długoterminowej wizji strategicznej neutralnej dla klimatu gospodarki podczas następnego posiedzenia Rady w dniu 8 lipca 2019 r., w którym udział wezmą europejscy ministrowie ds. zatrudnienia i spraw społecznych (EPSCO).

Jest wiele przykładów, które pokazują, w jaki sposób Komisja stara się rozwiązywać problemy poruszane w corocznych przeglądach na temat zatrudnienia i sytuacji społecznej. Na przykład we wniosku Komisji z maja 2018 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych przewidziano więcej środków na inwestycje w ludzi, w tym poprzez nowy Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) oraz ulepszony Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG). Europejski filar praw socjalnych oraz inicjatywy i narzędzia, takie jak Europejski program na rzecz umiejętności, program „Cyfrowa Europa” oraz gwarancja dla młodzieży i dalsze wzmocnienie programu Erasmus oraz Europejski Korpus Solidarności, przyczynią się do realizacji tych celów.