– Przejmujemy dzisiaj nagrobki odrestaurowane w roku 2022. Jest ich siedem. Jesteśmy tu dziś z panem konserwatorem Arkadiuszem Bojczukiem i przedstawicielami naszego stowarzyszenia. Zebraliśmy 41,5 tys. złotych, a na nagrobki zostało wydane około 40 tys. zł – wyjaśnia Krystyna Nowicka ze Stowarzyszenia Koła Bialczan.
W 2022 r. zostały odnowione nagrobki:
1. Eluni Mazurówny – kw. XIII/153
2. Jozefata Borkowskiego – kw. IV/98
3. Zestaw pięciu płyt nagrobnych na postumencie – kw. VI/113
– Bogusława Schimera
– Antoniego Rybińskiego
– Józia Domańskiego
– Rozalii Sobolewskiej
– Konstantego Sobolewskiego
– Jest tu pięć płyt, które zarządca cmentarza pozbierał z cmentarza, bo leżały i niszczały i osadził je na jednym postumencie, choć te osoby nie są ze sobą związane. To płyty inskrypcyjne różnych osób, m.in. powstańca styczniowego. Szkoda mi, że zostało to ruszone z tych miejsc, w których były. Były bardzo mocno zabrudzone, udało się przebić przez warstwę nawarstwień szkodliwych. Naprawdę trzeba było w to włożyć sporo pracy – przybliża szczegóły zestawu konserwator dzieł sztuki Agnieszka Andryszczak. Jedna z płyt była pęknięta, uzupełniana cementem, który jest szkodliwy dla piaskowca. – Wszystkie wstawki cementowe zostały usunięte, nagrobki zostały oczyszczone, płyty były kilkukrotnie odsalane.
Przy jednym z nagrobków pochodzących z 1945 r. – Eluni Mazurówny, który wieńczy klęcząca figura aniołka, konieczne było uzupełnienie utrąconej głowy i dłoni. Nagrobek był pomalowany pokaźną warstwą farby olejnej. – Spędziłam nad tym naprawdę dużo czasu, chwilami miałam dość. Olej z farb wsiąkł w kamień i bardzo trudno było się go pozbyć, cały czas wychodziły zaplamienia. Anioł ma tonację lekko żółtawą i tego niestety nie da się już usunąć, próbowałam wszystkim, co było dostępne. Całość została oczyszczona, przepolerowana, pęknięcia zostały sklejone – wyjaśnia dokonująca napraw konserwator. Cały nagrobek, również w części ziemnej, został wzmocniony zbrojeniem, została wykonana 4-centymetrowa wylewka. Głowę i dłonie anioła dosztukował rzeźbiarz.
Zakres wykonanych czynności: wykonanie nowych postumentów na fundamencie, dezynfekcja, oczyszczenie, odsolenie, uzupełnienie ubytków i rekonstrukcja brakujących elementów, końcowe zabezpieczenie powierzchni.
Całkowita wartość prac konserwacyjnych: 41.500 zł.
materiał: Radio Biper Biała Podlaska
zdjęcia: Mariusz Maksymiuk
film: Mariusz Maksymiuk / Bartek Sawa Sawicki
opracowanie: Anna Ostapiuk
