Komisja Europejska przyjęła zmienione wytyczne w sprawie pomocy państwa na rzecz promowania inwestycji w zakresie finansowania ryzyka („wytyczne w sprawie finansowania ryzyka”). Zmienione wytyczne będą stosowane od 1 stycznia 2022 r. Wytyczne te wyjaśniają i upraszczają przepisy, zgodnie z którymi państwa członkowskie mogą wspierać i ułatwiać dostęp do finansowania europejskich przedsiębiorstw typu start-up, małych i średnich przedsiębiorstw („MŚP”) oraz przedsiębiorstw o średniej kapitalizacji („spółki o średniej kapitalizacji”), przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania na jednolitym rynku.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, która jest odpowiedzialna za politykę konkurencji, powiedziała: – Przedsiębiorstwa typu start-up oraz małe i średnie przedsiębiorstwa są najważniejszymi aktorami umożliwiającymi ożywienie gospodarcze w Europie. Zapewnienie tym przedsiębiorstwom dostępu do finansowania ma zasadnicze znaczenie dla jak najlepszego wykorzystania ich potencjału pod względem wzrostu gospodarczego oraz transformacji ekologicznej i cyfrowej. Dlatego też, po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych konsultacji, wprowadziliśmy ukierunkowane zmiany i jeszcze bardziej uprościliśmy obowiązujące zasady pomocy państwa. Umożliwi to państwom członkowskim zapewnienie zachęt finansowych dla europejskich przedsiębiorstw typu start-up oraz małych i średnich przedsiębiorstw w celu przyciągnięcia inwestycji, w przypadku gdy rynek sam w sobie tego nie zapewnia.
Pomoc na finansowanie ryzyka jest ważnym instrumentem, który państwa członkowskie w coraz większym stopniu wykorzystują do wspierania w szczególności innowacyjnych i ukierunkowanych na wzrost przedsiębiorstw typu startup, MŚP oraz niektórych rodzajów spółek o średniej kapitalizacji na wczesnych etapach ich rozwoju. Przedsiębiorstwa te mogą napotykać trudności w uzyskaniu dostępu do finansowania, pomimo ich potencjału biznesowego. Aby zaradzić takim niedoskonałościom rynku, wytyczne w sprawie finansowania ryzyka umożliwiają państwom członkowskim, pod pewnymi warunkami, wyeliminowanie tej luki w finansowaniu poprzez przyciągnięcie – za pomocą pomocy państwa – dodatkowych inwestycji prywatnych w kwalifikujące się przedsiębiorstwa typu start-up, MŚP oraz spółki o średniej kapitalizacji za pomocą dobrze zaprojektowanych instrumentów finansowych i środków fiskalnych.
Komisja przyjęła zmienione wytyczne w sprawie finansowania ryzyka na podstawie wyników oceny obecnych zasad, która przeprowadzona została w 2019 r. w kontekście oceny adekwatności pomocy państwa, i po szeroko zakrojonych konsultacjach ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w sprawie proponowanego zmienionego tekstu wytycznych. Konsultacje te obejmowały państwa członkowskie, władze regionalne i lokalne, stowarzyszenia przedsiębiorców i grupy interesów.
Ocena i konsultacje potwierdziły, że wytyczne w sprawie finansowania ryzyka są adekwatne do zakładanych celów, ale wykazały również, że konieczne są pewne ukierunkowane dostosowania, w tym wyjaśnienie niektórych pojęć i dalsze usprawnienia, w celu dalszego uproszczenia obowiązujących przepisów i doprecyzowania ich stosowania.
W związku z tym przyjęto zmienione wytyczne w sprawie finansowania ryzyka, które w szczególności:
- Ograniczają obowiązywanie wymogu przedstawienia analizy luki w finansowaniu do największych programów finansowania ryzyka oraz jeszcze bardziej wyjaśniają dowody, które należy przedstawić w celu uzasadnienia pomocy. W tym względzie ocena wykazała, a konsultacje potwierdziły, że państwa członkowskie mają trudności z kwantyfikacją luki w finansowaniu. Aby rozwiązać ten problem, w zmienionych wytycznych wymaga się jedynie przeprowadzenia analizy luki w finansowaniu w odniesieniu do największych środków finansowania ryzyka, a mianowicie tych, które umożliwiają inwestycje w kwocie powyżej 15 mln euro na pojedynczego beneficjenta. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że uproszczenie to będzie miało zastosowanie do zdecydowanej większości nowych środków. Ponadto w zmienionych wytycznych wyjaśniono, jakie dowody należy przedstawić w celu wykazania istnienia konkretnej niedoskonałości rynku lub innych istotnych przeszkód w dostępie do finansowania, zgodnie z istniejącą praktyką.
- Wprowadzają uproszczone wymogi dotyczące oceny programów skierowanych wyłącznie do przedsiębiorstw typu start-up i MŚP, które nie dokonały jeszcze pierwszej komercyjnej sprzedaży. Dotyczy to w szczególności ilości dowodów, które państwa członkowskie muszą przedstawić w ramach oceny ex ante wymaganej w celu wykazania, dlaczego pomoc jest konieczna, właściwa i proporcjonalna. Biorąc pod uwagę poważniejsze niedoskonałości rynku, z którymi zazwyczaj borykają się takie przedsiębiorstwa, Komisja może uznać bardziej ograniczoną ilość dowodów za wystarczającą do wykazania istnienia niedoskonałości rynku, które uzasadniają przyznanie pomocy tym przedsiębiorstwom.
- Dostosowują niektóre definicje zawarte w wytycznych do definicji zawartych w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych w celu zapewnienia spójności. W szczególności definicja „innowacyjnych spółek o średniej kapitalizacji” zawarta w wytycznych została dostosowana do definicji „innowacyjnych przedsiębiorstw” zawartej w ogólnym rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych w celu usunięcia obecnych niespójności co do tego, które przedsiębiorstwa uznaje się za „innowacyjne” w ramach tych dwóch zbiorów przepisów. Ponadto definicja została rozszerzona w celu uwzględnienia również spółek o średniej kapitalizacji, które uczestniczyły w wybranych inicjatywach UE lub otrzymały inwestycje w ramach tych inicjatyw, a mianowicie inicjatywy dotyczącej przedsiębiorczości w przemyśle kosmicznym „CASSINI” oraz Europejskiej Rady ds. Innowacji i jej funduszu.
Kontekst
W wytycznych w sprawie finansowania ryzyka określono warunki, na jakich pomoc państwa przyznaną przez państwa członkowskie na wspieranie inwestycji w zakresie finansowania ryzyka można uznać za zgodną z jednolitym rynkiem.
Wytyczne mają zastosowanie do wszystkich środków finansowania ryzyka, które nie wchodzą w zakres ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych, co z kolei umożliwia państwom członkowskim bezpośrednie wdrożenie środków pomocy państwa w zakresie finansowania ryzyka bez uprzedniego zgłoszenia Komisji, pod pewnymi warunkami (np. tylko w odniesieniu do przedsiębiorstw typu start-up i MŚP oraz w przypadku kwot do 15 mln euro na beneficjenta).
Przepisy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych dotyczące pomocy na finansowanie ryzyka są również poddawane przeglądowi, tak aby jeszcze bardziej uprościć również programy objęte wyłączeniem grupowym oraz zapewnić spójności przepisów ze zmienionymi wytycznymi w sprawie finansowania ryzyka. Komisja rozpoczęła konsultacje publiczne w sprawie proponowanych zmian w tych przepisach ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.
