Na programy w ramach polityki spójności we wszystkich 27 państwach członkowskich udostępniono około 11 mld euro (w cenach bieżących). Środki te stanowią uzupełnienie niemal 40 mld euro udostępnionych w 2021 r. Państwa członkowskie będą mogły kontynuować wdrażanie środków naprawczych, poprawiając odporność opieki zdrowotnej i przedsiębiorstw, zwiększając wsparcie dla grup szczególnie wrażliwych i przyczyniając się do realizacji priorytetów ekologicznych i cyfrowych w celu zapewnienia inteligentnej, trwałej i spójnej odbudowy.
Jak zaznaczyła komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira: – Państwa członkowskie UE zaprogramowały już prawie wszystkie zasoby REACT-EU na 2021 r., teraz więc wzywamy je do szybkiego przedłożenia Komisji zmian programu w ramach transzy na kolejny rok, co pozwoli zapewnić terminową absorpcję tych środków.
Z kolei komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit zauważył: – REACT-EU wnosi wymierny wkład w życie Europejczyków od początku kryzysu – w Belgii np. wspieramy osoby poszukujące pracy, a w Bułgarii finansujemy opiekę nad osobami starszymi. Dzięki udostępnieniu kwoty 11 mld euro na 2022 r. państwa członkowskie powinny nadal optymalnie wykorzystywać to dodatkowe źródło finansowania.
Zasoby REACT-EU udostępniono w dwóch transzach, aby należycie uwzględnić zmieniający się wpływ pandemii na gospodarkę i społeczeństwo. Podziału środków dokonano w oparciu o dane dotyczące PKB, bezrobocia ogólnego i bezrobocia młodzieży w poszczególnych krajach. Uwzględniono w nim również wpływ pandemii koronawirusa na gospodarki państw członkowskich – zgodnie z danymi statystycznymi z 19 października 2021 r.
Instrument REACT-EU był pierwszym elementem narzędzia NextGenerationEU, którego użyto. Pierwsza płatność, w wysokości 800 mln euro, miała miejsce 28 czerwca 2021 r.. Szybkie zatwierdzenie środków pozwoliło państwom członkowskim zagospodarować 37 mld euro, a płatności ogółem osiągnęły poziom 6,1 mld euro. Z tych zatwierdzonych środków 23,3 mld euro zostanie spożytkowane za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 12,8 mld euro za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Społecznego, a 0,5 mld euro za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym.
Konkretne przykłady solidarności UE
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR): W Republice Czeskiej ze środków EFRR finansowany jest rozwój i modernizacja szpitala wojskowego w Brnie. W Szwecji fundusz pomaga małym i średnim przedsiębiorstwom wyjść z kryzysu poprzez rozwój cyfrowy ukierunkowany na nowe rynki. We Francji z EFRR współfinansowana będzie modernizacja centrum leczenia nowotworów im. Henry’ego Becquerela, dzięki której możliwe będzie przyjęcie większej liczby pacjentów. W Hiszpanii ze środków EFRR finansowano proces przechodzenia na gospodarkę cyfrową, koncentrując się na cyfryzacji usług publicznych, w tym systemach e-zdrowia i e-uczenia się, a także transformację ekologiczną poprzez wprowadzanie elektromobilności w transporcie publicznym, poprawę efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych.
- Europejski Fundusz Społeczny (EFS): W państwach członkowskich oferowane są szkolenia, coaching i poradnictwo zawodowe, aby zwiększyć szanse pracowników na utrzymanie pracy i znalezienie nowej. W Belgii na przykład środki z EFS pomogły rozwinąć umiejętności ludzi dotkniętych pandemią w zakresie zielonej i cyfrowej gospodarki, wzmocnić dwutorowe uczenie się i zapobiec przedwczesnemu kończeniu nauki. W Bułgarii pracownicy zatrudnieni na pierwszej linii walki z pandemią otrzymali podwyżkę płac, a osoby starsze i niepełnosprawne zostały objęte domową opieką zdrowotną i socjalną.
- Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD): W Austrii i Rumunii dzieci potrzebujące wsparcia otrzymały artykuły szkolne. W Estonii, Francji, Luksemburgu i innych państwach członkowskich osobom najbardziej potrzebującym zapewniono pomoc żywnościową, np. ciepłe posiłki, oraz podstawową pomoc materialną, np. artykuły higieny osobistej. Na Łotwie środki z funduszu wykorzystano również do zakupu masek i środków do dezynfekcji.
Dalsze kroki
Komisja rozpoczęła niedawno negocjacje z państwami członkowskimi w sprawie wykorzystania transzy REACT-EU na 2022 r. Państwa członkowskie będą mogły teraz przesłać Komisji zmiany do swoich programów. Gdy zmiany te zostaną zatwierdzone, państwa członkowskie będą miały dostęp do nowych zasobów od 1 stycznia 2022 r.
Kontekst
REACT-EU jest częścią narzędzia NextGenerationEU i zapewnia dodatkowe 50,6 mld euro (w cenach bieżących) na programy polityki spójności na lata 2021–2022. Środki te należy wykorzystać do końca 2023 r. REACT-EU ma ułatwić odbudowę gospodarczą i społeczną po kryzysie związanym z koronawirusem: wspiera kryzysowe działania naprawcze, działania zwiększające odporność opieki zdrowotnej oraz działania na rzecz przedsiębiorstw i grup szczególnie wrażliwych. Przyczynia się również do realizacji priorytetów ekologicznych i cyfrowych w celu zapewnienia inteligentnej i trwałej odbudowy.
W ramach REACT-EU na 2021 r. dostępnych jest około 40 mld euro, z czego 92 proc. przeznaczono już na programy inwestycyjne. Środki te wykorzystano głównie do wypełnienia luki w działaniach między środkami nadzwyczajnymi podjętymi na początku kryzysu i związanymi z nim długoterminowymi działaniami naprawczymi.
