Założony został w nowym tysiącleciu, jednak czerpał z bogatej tradycji artystycznej, która od lat 60-tych XX wieku, przez trzy dekady kwitła w miejscowych Kołach Gospodyń Wiejskich. Reaktywacją działalności kulturalnej zajęła się ówczesna dyrektor szkoły w Dokudowie Aniela Halczuk, która uruchomiła ponownie zespół śpiewaczo-obrzędowy oraz była motorem do wszelkich działań artystycznych w miejscowości. Od 2003 roku zespół przeszedł po skrzydła Gminnego Ośrodka Kultury i do dziś działa aktywnie w Pracowni Obrzędowości i Gwary mieszczącej się Klubie Kultury w Dokudowie. Początkowo zespół tworzyły dwie grupy wiekowe dzieci oraz dorosłych, łącznie 25 osób. Dziś jest to już jeden wielopokoleniowy skład. Do tej pory przez zespół przewinęło się ponad 70 osób z Dokudowa i okolicznych miejscowości.
Trzon działalności zespołu to prezentowanie autorskich widowisk obrzędowych, do których scenariusze tworzone są na podstawie zasłyszanych od mieszkańców opowiadań, anegdot, opisów codziennego życia, zgrabnie połączonych w spektakl atrakcyjny dla widza, a przy tym stanowiący bezcenną lekcję historii o naszym regionie. Widz może dowiedzieć się z nich, jak niegdyś wyglądały żniwa, święto plonów, tradycyjnie pieczenie chleba, kiszenie kapusty, darcie pierza, czy czesanie lnu. Dowie się również, jak wyglądało życie rodzinne w dawnej wsi, w jaki sposób odbywał się ślub, pogrzeb czy np. chrzciny.
W sumie „Lewkowianie” mogą pochwalić się wystawieniem siedemnastu widowisk na przestrzeni od 2002 do 2021 roku. Prezentowane były one m.in. na Powiatowych Przeglądach Teatrów Obrzędowych w Drelowie, Sejmiku Teatralnym w Stoczku Łukowskim, Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Obrzędowych w Tarnogrodzie, Wojewódzkim Przeglądzie Ruchu Artystycznego w Puławach czy ogólnopolskim przeglądzie „ARS 2012”. Zespół miał również okazję wystąpić z widowiskiem podczas znanego Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.
Kunszt wykonawczy aktorów, czy bogatą scenografię wielokrotnie doceniano i nagradzano. Zespół z Dokudowa zdobył m.in. wyróżnienie na ogólnopolskim przeglądzie „ARS 2012” w Bydgoszczy za widowisko „Scheda” oraz nagrody za widowisko „Korowaj” (2002 r.) i widowisko „Od-wodki” (2009) na Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Obrzędowych w Tarnogrodzie
Drugą – nie mniej ważną aktywnością „Lewkowian” jest działalność śpiewacza. W tej dziedzinie bezcenną pomóc w wyborze repertuaru i ubogacaniu warstwą instrumentów wnieśli muzycy lokalni. Pierwszym opiekunem muzycznym zespołu w latach 2004 – 2005 był akordeonista Roman Makarski. Od 2006 do 2014 roku funkcję pełnił skrzypek Tadeusz Derlukiewicz, a w roku 2015 Natalia Iwaniuk. Od 2016 roku do dziś zespół wspiera mistrz skrzypiec Zdzisław Marczuk.
W ich repertuarze usłyszymy pieśni ludowe z regionu, w tym śpiewane w oryginalnej gwarze „chachłackiej”, wywodzącej się ze wschodniego pogranicza kulturowego. Pieśni prezentowane były na licznych konkursach i festiwalach, m.in. na regionalnych Przeglądach Kapel i Śpiewaków Ludowych w Styrzyńcu i Drelowie, wojewódzkich eliminacjach do Ogólnopolskiego Przeglądu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, czy podczas Ogólnopolskiego Turnieju Muzyków Prawdziwych w Filharmonii Mieczysława Karłowicza w Szczecinie, na którym w 2015 roku śpiewające 5 dziewcząt z zespołu zdobyło drugą nagrodę w kategorii zespoły śpiewacze.
Choć występowali już na dużych ogólnopolskich scenach, to jak przyznają do każdego występu podchodzą tak samo z dużym zaangażowaniem. Jak podkreślają, nie ważne czy jest to mała miejscowość, czy duże miasto, konkurs, czy małe spotkanie, zawsze starają się zaprezentować najlepiej, jak potrafią. Swoimi występami chcą trafić do szerokiej publiczności. Młodszym chcą pokazać dawne zwyczaje, pieśni, a z kolei starszym przypomnieć ich młodość.
Warto podkreślić, że „Lewkowanie” cały czas ubogacają swój repertuar i pracują nad powstawaniem nowych widowisk obrzędowych. Pandemia przyhamowała trochę plany zespołu przez ostatni rok, ale kiedy tylko poluzowały się obostrzenia zespół ponownie ruszył w trasę. Wystąpił w tym roku m.in. podczas 48. Sejmiku Wiejskich Zespołów Teatralnych w Stoczku Łukowskim, podczas Europejskich Dni Dziedzictwa w Pracowni Kulinariów Regionalnych w Perkowicach oraz w tegorocznej edycji Przeglądu Teatrów Obrzędowych w Drelowie. Jednak chyba najważniejszym wydarzeniem był jubileusz 20-lecia działalności. Impreza jubileuszowa zorganizowana przez Gminny Ośrodek Kultury odbyła się 10 lipca w Sitniku. „Lewkowanie” otrzymali w tym roku również wyróżnienie od starosty bialskiego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej oraz za wieloletni wkład w kultywowanie i popularyzowanie dziedzictwa kulturowego powiatu bialskiego.
Zapytani o plany deklarują, że chcą dalej występować przed widownią, tworzyć nowe widowiska obrzędowe i przekazywać spuściznę kulturową naszego regionu kolejnym pokoleniom.
Obecni członkowie zespołu: Danuta Bandzerewicz, Halina Bandzerewicz, Marianna Gurynowicz, Regina Krawczak, Albina Klepacka, Zdzisław Marczuk, Jan Bandzarewicz, Elżbieta Bandzerewicz. Opiekunem jest pani Anna Bandzerewicz.
Tekst: J. Sowa
Zdjęcia: arch. zespołu
