Wyniki badania wskazują również na duże zainteresowanie nauką i technologią (82 proc.) oraz chęć dowiadywania się o nich więcej w miejscach takich jak urzędy miejskie, muzea i biblioteki (54 proc.). W odniesieniu do wielu konkretnych dziedzin w ostatnich latach zainteresowanie obywateli UE nauką i technologią oraz ich oczekiwania i zaangażowanie w tym względzie znacznie wzrosły. W odpowiedzi na pytanie, w jakich dziedzinach badania naukowe i innowacje mogą mieć pozytywny wpływ, respondenci najczęściej wymieniają walkę ze zmianą klimatu oraz opiekę zdrowotną i medyczną, co idzie w parze z rosnącym zainteresowaniem nowymi odkryciami medycznymi, które od 2010 r. wzrosło z 82 proc. do 86 proc..
Jak zaznaczyła komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży Marija Gabriel: – Pozytywne nastawienie do nauki i technologii wśród ogółu społeczeństwa Unii jest bardzo budujące, jako że bez nich nie będziemy w stanie stawić czoła stojącym przed nami licznym i naglącym wyzwaniom, takim jak koronawirus, zmiana klimatu czy utrata bioróżnorodności. Musimy jednak również zareagować na obawy obywateli, że korzyści płynące z nauki i technologii nie są równomiernie rozłożone i zwrócić większą uwagę na aspekt płci w treściach badań naukowych. Musimy także przeanalizować, w jaki sposób zapewnić większy udział obywateli i innych zainteresowanych stron w badaniach naukowych i innowacjach.
Nowe badanie Eurobarometr wskazuje również wyzwania dla badań naukowych i innowacji. Wielu obywateli Unii uważa, że nauka i technologia przyczyniają się przede wszystkim do poprawy warunków życia osób, które już się znajdują w lepszej sytuacji (57 proc.), i że w niewystarczającym stopniu uwzględniają różnice między potrzebami kobiet i mężczyzn (23 proc.). Ponad połowa uważa, że pod względem odkryć naukowych naukowcy z Chin (58 proc.), USA (57 proc.) i Japonii (54 proc.) wyprzedzają naukowców z UE. Występują również znaczne różnice między różnymi grupami społecznymi pod względem poziomu wiedzy naukowej.
Obywatele UE pozytywnie postrzegają naukowców i przypisują im cechy takie jak inteligencja (89 proc.), wiarygodność (68 proc.) i umiejętność współpracy (66 proc.). Ponad dwie trzecie respondentów (68 proc.) uważa, że naukowcy powinni aktywnie uczestniczyć w debatach politycznych, aby zagwarantować, że podejmowane decyzje będą uwzględniały dowody naukowe.
Większość obywateli UE czerpie informacje na temat rozwoju nauki i technologii z telewizji (63 proc.), a na kolejnych miejscach uplasowały się portale społecznościowe i blogi (29 proc.) oraz czasopisma internetowe lub drukowane (24 proc.). Zdecydowana większość (85 proc.) uważa, że zainteresowanie młodych ludzi nauką ma zasadnicze znaczenie dla przyszłego dobrobytu. Ponadto większość respondentów uważa, że zaangażowanie osób niebędących naukowcami w badania naukowe i innowacje gwarantuje, że nauka i technologia będą odpowiadały na potrzeby społeczeństwa i będą zgodne z jego wartościami (61 proc.).
Prawie trzy czwarte respondentów (72 proc.) uważa, że rządy powinny dbać o to, by nowe technologie przynosiły korzyści wszystkim, a ponad trzy czwarte respondentów (79 proc.) uważa, że rządy powinny zadbać o to, aby przedsiębiorstwa prywatne przeciwdziałały zmianie klimatu.
Kontekst
Opublikowane dziś badanie jest największym dotąd badaniem Eurobarometr dotyczącym nauki i technologii pod względem liczby uczestników (37 103 respondentów) i objętych badaniem państw (38 państw, w tym państwa członkowskie UE, kraje objęte procesem rozszerzenia UE, państwa EFTA oraz Zjednoczone Królestwo). Przeprowadzano je głównie w drodze wywiadów osobistych, które odbywały się w okresie od 13 kwietnia do 10 maja 2021 r.
W nowej europejskiej przestrzeni badawczej zaangażowanie obywateli, społeczności lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego będzie traktowane priorytetowo – w celu osiągnięcia większego wpływu społecznego i większego zaufania do nauki.
„Horyzont Europa”, nowy unijny program w zakresie badań naukowych i innowacji (2021–2027), wzmocni interakcje między nauką a społeczeństwem poprzez promowanie współtworzenia programów badań naukowych i innowacji oraz poprzez bezpośrednie zaangażowanie obywateli i społeczeństwa obywatelskiego w prowadzenie badań naukowych i innowacji. Będzie to miało miejsce we wszystkich sferach programu i będzie się odbywało za pośrednictwem specjalnych działań, a jednocześnie monitorowany będzie wkład obywateli i absorpcja badań naukowych i innowacji w społeczeństwie.
Ogólnounijne badania sondażowe na temat nauki i technologii są prowadzone od czterdziestu lat. Poprzednie badania na ten temat to np. specjalne badanie Eurobarometr 401 (2013), specjalne badania Eurobarometr 340/341 (EB73.1), oraz specjalne badania Eurobarometr 224/225 (EB63.1).
