– Wicie wianków dożynkowych. To poprawna nazwa tego co wykonujemy. – mówi nam Cecylia Mielnicka z Bordziłówki Starej. – Przyznam, że nie jest to dawna tradycja, przynajmniej tutaj u nas i w okolicy. Nie pamiętam aby babcie nasze robiły coś podobnego. Myślę, że początki wieńców dożynkowych, tutaj, to moment zakładania Kół Gospodyń Wiejski. Tak było w Bordziłówce Starej, za mojej kadencji i mojego uczestnictwa w Kole. Wtedy rozpoczęliśmy wić wieńce dożynkowe. – opowiada pani Cecylia.
Pierwsze próby, pierwsze konstrukcje, piękne rzeczy. Kiedyś dożynki były najczęściej uroczystościami kościelnymi. Następnie rozrosły się w dożynki parafialne a później już gminno-parafialne i tak już poszło. Gminne Dożynki. Powiatowe Dożynki. Wojewódzkie i nawet aż o randze krajowej.
– Dziś, pomysłów na konstrukcie szukają panie w większości w internecie. Ale nadal są pomysłowi mieszkańcy, którzy potrafią wykonać taką konstrukcje sami w domu czy warsztacie. Potrzebne na pewno są zdolności manualne. – rozpoczyna opowieść o sztuce wicia wieńców pani Mielnicka.
Trzeba pogłówkować. Co zrobić? Jak zrobić? Następnie do gry wchodzi spawacz. Stelaże obecnie są najczęściej wykonane jako konstrukcje spawane, metalowe. Najczęściej mają kształt dzwonu. W przypadku konstrukcji w Bordziłówce Starej, konstrukcję tą wykonali miejscowi rzemieślnicy. To sześć łuków z metalowych prętów, z metalową obwódką i kratownicą do której już w finale, jako uzupełnienie zostaną ułożone owoce i warzywa. Każdy z łuków zostaje opleciony innym rodzajem zboża.
– O wieńcu dożynkowym myśli się już wczesną wiosną. Do wicia wieńca zbierane są różne rośliny, zboża. Takie zboże użyte do wyplatania wieńców nie może być dojrzałe, przesuszone, typowo żniwne. Gdyby było mocno przesuszone nie nadawałoby się do wyplatania. Zboża zbiera się nie w pełni dojrzałe, jeszcze lekko zielone. W tym samym okresie zbiera się też kwiaty. Kwiaty najlepiej zasuszyć. Z zielonych roślin najczęściej bukszpan i tuja. – mówi pani Cecylia.
Wicie wieńca dożynkowego w Bordziłówce Starej rozpoczęło się od samej góry. Na górze stelaż wykonany jest w kształcie krzyża. Został otoczony klejem aby móc otoczyć go papierem a na tej bazie wymodelować i wykleić z zasuszonych kwiatów właśnie krzyż. – U nas są to suszki, tak nazywamy te kwiatki. Siejemy je we własnych ogrodach aby później móc użyć w wiciu wieńców. Ale są też piękne kwiaty które rosną na łąkach, polach, dołach, nieużytkach. Są odpowiednie bo nie dość że są piękne to i bardzo dobrze się zasuszają i wplatają w wieńce. – wyjaśnia pani Cecylia.
Sporo pracy jest też z zebranym zbożem. Trzeba go posortować, podocinać, pozbyć się nadmiaru słomy. Owies, jęczmień, pszenica, żyto, pszenżyto. Do wicia wianków używa się też przygotowanych ozdób, medalionów. Wykonane są z ziaren fasoli, grochu, maku, ziaren. Wplatane są zazwyczaj w dolne partie wieńców dożynkowych. Suszki można też wkleić na tuję i bukszpan. Pięknie wygląda też na wieńcu dożynkowym czerwona jarzębina.
– Pracujemy tu już kilka dni. Nasz wieniec zaprezentujemy podczas najbliższych dożynek Gminy Leśna Podlaska. Myślę, że to już mój trzydziesty wieniec na pewno. To dzieło sztuki ludowej. Nie raz zdobywały nasze wieńce czołowe miejsca w konkursach na wieńce dożynkowe. To prawda, że wieńce są formą podziękowania rolnikom za ich pracę i formą prezentacji urodzaju i jakości produktów rolnych które zbierają rolnicy na swoich polach, ogrodach, sadach. Ale i prawdą jest, że wieńce dożynkowe powstają po to, aby w konkursach na wieńce dożynkowe zajęły jak najwyższe, najlepsze miejsce. – dodaje Ewa Kulińska, przewodnicząca Rady Gminy Leśna Podlaska, członkini Stowarzyszenia Otwarta Wieś w Bordziłówce Starej i jednocześnie mieszkanka miejscowości.
Stowarzyszenie Otwarta Wieś w Bordziłówce Starej, gmina Leśna Podlaska, w roku 2022 obchodzić będzie swoje dwudziestolecie istnienia. Od początku, jedną z form działalności Stowarzyszenia jest praca nad dorocznym wieńcem dożynkowym miejscowości. Tak też jest i w tym roku. Panie spotkały się w połowie sierpnia aby wykonać najbardziej pracochłonną i już konkretną pracę nad wiciem wieńca.
– Wieniec dożynkowy powstaje w ramach realizowanego przez Stowarzyszenie Otwarta Wieś w Bordziłówce Starej projektu. Wzięliśmy udział w konkursie jaki rozpisał Urząd Gminy w Leśnej Podlaskiej. Projekt nosi nazwę „Organizacja imprez kulturalnych w Starej Bordziłówce”. W pierwszej części projektu zorganizowaliśmy rajd rowerowy na początku lipca. Podczas rajdu miało miejsce zbieranie zbóż na polach i kwiatów z łąk i miedz śródpolnych. Zebrane zboże i kwiaty suszyły się w świetlicy wiejskiej. Druga część to warsztaty plecionkarskie podczas których wijemy wieniec dożynkowy. – tłumaczy Ewa Kulińska.
materiał: Radio Biper Leśna Podlaska
tekst: Leszek Niedaleki
zdjęcia i opracowanie: Gwalbert Krzewicki
