Komisja określa w nich swoje oczekiwania, wzywa sygnatariuszy do większego zaangażowania i przewiduje szersze przyłączenie się do kodeksu. W oparciu o solidne ramy monitorowania i dokładne wskaźniki skuteczności działania sygnatariusze powinni ograniczyć zachęty finansowe dla dezinformacji, umożliwić użytkownikom odgrywanie aktywnej roli w zapobieganiu jej rozprzestrzenianiu, lepiej współpracować z weryfikatorami informacji we wszystkich państwach członkowskich i językach UE oraz stworzyć ramy dostępu do danych dla naukowców.
Wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości Věra Jourová powiedziała: – Zagrożenia stwarzane przez dezinformację w internecie szybko się zmieniają i musimy zintensyfikować nasze wspólne działania, aby wzmocnić pozycję obywateli i chronić demokratyczną przestrzeń informacyjną. Potrzebny jest nowy, lepszy kodeks, ponieważ platformy internetowe i inne podmioty muszą się zająć ryzykiem systemowym związanym z ich usługami i promowaniem treści za pomocą algorytmów, zrezygnować z podejścia opartego wyłącznie na samokontroli i nie pozwalać już na zarabianie na dezinformacji, przy jednoczesnym pełnym zachowaniu wolności słowa.
Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, powiedział: – Dezinformacja musi przestać być źródłem dochodów. Musimy dążyć do większego zaangażowania platform internetowych, całej branży reklam internetowych i sieci weryfikatorów faktów. Akt o usługach cyfrowych zapewni nam dodatkowe, potężne narzędzia do walki z dezinformacją.
Silne, stabilne i elastyczne narzędzie wspierające walkę z dezinformacją
W wytycznych wzywa się do wzmocnienia kodeksu w następujących obszarach:
- Większy udział i dostosowane do potrzeb zobowiązania. Komisja zachęca do przyłączenia się do kodeksu istniejące i powstające platformy działające w UE, zainteresowane strony z branży reklam internetowych (np. giełdy reklamowe, dostawców technologii reklamowych, marki korzystające z reklam), podmioty świadczące usługi przesyłania wiadomości prywatnych, a także inne zainteresowane strony, które mogą wnieść wkład w skuteczne funkcjonowanie kodeksu dzięki swoim zasobom lub wiedzy fachowej. Ulepszony kodeks powinien obejmować nowe zobowiązania dostosowane do wielkości i charakteru usług świadczonych przez sygnatariuszy.
- Demonetyzacja dezinformacji. Platformy oraz podmioty działające w branży reklam internetowych muszą wziąć na siebie odpowiedzialność i lepiej współpracować, aby ograniczyć możliwości zarabiania na dezinformacji, zwłaszcza poprzez wymianę informacji o reklamach dezinformacyjnych odrzuconych przez jednego z sygnatariuszy, zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności w zakresie umieszczania reklam oraz uniemożliwienie udziału podmiotów, które systematycznie publikują fałszywe treści.
- Zapewnienie integralności usług. Wzmocniony kodeks powinien kompleksowo uwzględniać zarówno obecne, jak i wyłaniające się dopiero formy manipulacji wykorzystywane do rozpowszechniania dezinformacji (takie jak boty, fałszywe konta, zorganizowane kampanie manipulacyjne i przejęcia kont) oraz zawierać dostosowane do potrzeb zobowiązania, aby zapewnić przejrzystość i rozliczalność środków wprowadzanych w celu ograniczenia jej wpływu.
- Umożliwienie użytkownikom rozumienia i sygnalizowania dezinformacji. Użytkownicy muszą mieć dostęp do narzędzi służących lepszemu zrozumieniu internetu i bezpiecznej nawigacji w środowisku online. Sygnatariusze muszą zapewnić przejrzystość swoich systemów rekomendacji, tj. sposobu udostępniania treści użytkownikom, oraz wprowadzić środki w celu ograniczenia związanego z tymi systemami ryzyka gwałtownego rozprzestrzeniania się dezinformacji. Powinni również zapewnić swoim użytkownikom dostępne, skuteczne narzędzia i procedury sygnalizowania dezinformacji, która może powodować szkody publiczne lub indywidualne. Użytkownicy, których treści lub konta były przedmiotem działań podjętych w odpowiedzi na takie sygnały, powinni mieć dostęp do odpowiedniego i przejrzystego mechanizmu odwoływania się i dochodzenia swoich roszczeń. Ulepszony kodeks powinien również zwiększyć widoczność wiarygodnych informacji mających znaczenie dla opinii publicznej oraz ostrzegać użytkowników, którzy mieli kontakt z treściami uznanymi za fałszywe przez weryfikatorów informacji.
- Zwiększenie zakresu weryfikacji faktów i zapewnienie naukowcom szerszego dostępu do danych. Nowy kodeks powinien uwzględniać lepszą współpracę z weryfikatorami informacji i zwiększyć zasięg w państwach członkowskich i językach UE. Ulepszony kodeks powinien również obejmować solidne ramy dostępu naukowców do danych.
- Solidne ramy monitorowania. Ulepszony kodeks powinien obejmować wzmocnione ramy monitorowania oparte na jasnych kluczowych wskaźnikach skuteczności działania, mierzących wyniki i wpływ działań podjętych przez platformy, a także ogólny wpływ kodeksu na dezinformację w UE. Platformy powinny regularnie zgłaszać Komisji wprowadzone środki i swoje kluczowe wskaźniki skuteczności działania. Informacje i dane powinny być przekazywane przez platformy w znormalizowanych formatach z podziałem na państwa członkowskie.
Sygnatariusze powinni również stworzyć centrum przejrzystości, w którym przedstawią polityki, jakie przyjęli w celu realizacji zobowiązań wynikających z kodeksu, oraz sposoby ich egzekwowania, a także udostępnią wszystkie dane i wskaźniki istotne z punktu widzenia kluczowych wskaźników skuteczności działania. W wytycznych proponuje się również ustanowienie stałej grupy zadaniowej pod przewodnictwem Komisji. W jej skład wchodziliby sygnatariusze, przedstawiciele Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, europejskiej grupy regulatorów audiowizualnych usług medialnych (ERGA) oraz Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO), które otrzymało już ponad 11 mln euro na utworzenie ośmiu regionalnych centrów w celu wsparcia realizacji i rozszerzenia swoich prac w państwach członkowskich. Grupa zadaniowa, którą będą również wspierali eksperci, pomoże w przeglądzie i dostosowaniu kodeksu do zmian technologicznych, społecznych, rynkowych i legislacyjnych.
Kolejne działania
Komisja wezwie sygnatariuszy kodeksu postępowania do spotkania się i ulepszenia kodeksu zgodnie z wytycznymi. Komisja zachęca również nowych sygnatariuszy do przystąpienia do kodeksu. W tym celu Komisja dotrze do potencjalnych nowych sygnatariuszy i zainteresowanych stron. Sygnatariusze powinni szybko przystąpić do przeglądu kodeksu i jesienią przedstawić pierwszy projekt zmienionego kodeksu. Zgodnie z zapowiedzią Komisja przedstawi również w tym roku wniosek ustawodawczy, aby poprawić przejrzystość reklam politycznych. W wytycznych wzywa się również do zwiększenia zobowiązań w tej dziedzinie, aby utorować drogę przyszłym wzmocnionym ramom prawnym i opracować wspierające ten proces rozwiązania branżowe.
Kontekst
Kodeks postępowania ustanowiono w październiku 2018 r. Jak zapowiedziano w europejskim planie działania na rzecz demokracji (EDAP), w wytycznych odniesiono się do niedociągnięć stwierdzonych w ocenie kodeksu przeprowadzonej przez Komisję w 2020 r. i wykorzystano wnioski wyciągnięte z programu monitorowania dezinformacji związanej z COVID-19. Wniosek Komisji dotyczący aktu o usługach cyfrowych ustanawia współregulacyjny mechanizm ochronny dla środków, które zostaną włączone do zmienionego i wzmocnionego kodeksu.
Kryzys związany z koronawirusem wyraźnie unaocznił zagrożenia i wyzwania, jakie dezinformacja stwarza dla naszych społeczeństw. „Infodemia” stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia osobistego i systemów zdrowia publicznego, zarządzania kryzysowego, gospodarki i społeczeństwa. Okazało się, że pomimo podjętych do tej pory istotnych wysiłków istnieje pilna potrzeba ich zwiększenia w celu zwalczania dezinformacji.
Podejście UE do przeciwdziałania dezinformacji jest głęboko zakorzenione w ochronie wolności słowa i zagwarantowaniu otwartej demokratycznej debaty. Jego celem jest zwiększenie przejrzystości i rozliczalności w środowisku internetowym oraz wzmocnienie pozycji obywateli. Towarzyszy ono innym celom europejskiego planu działania na rzecz demokracji, a mianowicie promowaniu wolnych i uczciwych wyborów oraz ochronie wolności i pluralizmu mediów. UE zmobilizowała branżę, media, środowisko akademickie, władze publiczne i społeczeństwo obywatelskie oraz zachęca do szerszego przyłączenia się do kodeksu.
