W debacie zorganizowanej przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce wzięły udział trzy grupy młodych Polek i Polaków, które od kilku tygodni pracowały w ramach wirtualnych warsztatów, aby sformułować postulaty i pomysły na zmiany w UE. Za najważniejsze dla swojego pokolenia uznali edukację, zdrowie i wspólne wartości. Dyskutowali o nich z ekspertami: Andrzejem Rysiem, lekarzem i dyrektorem ds. systemów opieki zdrowotnej, produktów medycznych i innowacji Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia Komisji Europejskiej, dr hab. Renatą Mieńkowską-Norkiene, ekspertką Team Europe, dr hab. Marcinem Napiórkowskim, semiotykiem kultury, ekspertem Team Europe oraz z Justyną Suchecką, dziennikarką, autorką książki „Young Power”.
Debata podzielona była na dwie części. W pierwszej, młodzi ludzie reprezentujący grupy „Edukacja”, „Zdrowie” i „Wartości” przedstawili swoje postulaty oraz propozycję rozwiązań, które mogłyby doprowadzić do pożądanych zmian. Następnie do ich prezentacjach odnieśli się eksperci. W drugiej części odbyła się dyskusja plenarna.
Młodzi uczestnicy debaty podkreślali, że ich postulaty nie są opinią wybranej grupy, ale głosem całego pokolenia. Ważnym tematem była ewolucja edukacji – od systemu pruskiego do szkoły przygotowującej do życia oraz przyjaznej osobom z niepełnosprawnościami. Obecny system w Polsce jest niedopasowany do realiów i wymagań XXI w. i nie zachęca nauczycieli do tego, aby wykorzystywali cały potencjał uczniów. Młodzi ludzie zachęcali, aby korzystać z potencjału NGOs, które mogłyby brać czynny udział w edukacji młodzieży i odciążyć nauczycieli.
Grupa „Zdrowie” wskazywała na problem związany z pogorszeniem się stanu psychicznego młodych ludzi, na co wpływ miała m.in. pandemia. Jednak, jak zauważyła dziennikarka prowadząca debatę Justyna Dżbik, niezależnie od COVID-19 w Polsce za mało mówi się o problemach ze zdrowiem psychicznym obywateli, bo często wiąże się to z poczuciem wstydu, co zwłaszcza dotyka młodych.
Uczestnicy grupy „Wartości” wskazywali na niewystarczający – ich zdaniem – przekaz dotyczący podstaw aksjologicznych wspólnoty. W efekcie wielu obywateli słysząc o Unii ma skojarzenia z mityczną biurokracją, skomplikowanymi procedurami a nie wartościami, które ich łączą. Z tego wynika potrzeba zmiany sposobu komunikacji UE i dostosowanie „europejskich opowieści” do grup odbiorców. Dla pokolenia dziadków obecnej młodzieży największym sensem istnienia UE będzie pokój w Europie, dla ich rodziców to swoboda podróżowania i podejmowania pracy. Jednak dziś te osiągnięcia nie są już niczym nadzwyczajnym, dlatego młodzi Europejczycy potrzebują „ich” motywu działania Unii.
W podsumowaniu Justyna Suchecka podkreśliła, jak ważne jest w procesie zmian działanie oddolne, które jest siłą sprawczą wielu zmian. Marcin Napiórkowski dodawał, że „wypełnianie” Unii nie tylko wartościami, ale też działaniami, poprzez które te wartości się realizują, jest niezwykle ważne i dobrze, że zostało to podniesione podczas debaty.
Dr Andrzej Ryś mówił, że UE jest w trakcie zmian związanych z obszarem zdrowia. Ich celem jest m.in. wzmocnienie sektora Life Science, zmniejszenie uzależnienia Unii od dostaw z państw spoza wspólnoty, czy też poprawa edukacji służby zdrowia i pacjentów w zakresie cyfrowych narzędzi, co znacznie usprawni systemy opieki medycznej. Zachęcał też młodych ludzi do aktywnego zgłaszania swoich postulatów i działań, które przyspieszałyby prace nad ważnymi dla nich regulacjami.
Dr hab. Renata Mieńkowską-Norkiene, ekspertka Team Europe dodała, że chociaż może się wydawać, iż działania oddolne kosztują wiele energii, to warto poświęcić na to siły teraz, kiedy rozpoczął się w Europie cały cykl debat związany z Konferencją w sprawie przyszłości Europy.
