Polska narusza prawo UE, ponieważ zezwala Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego – której niezależność i bezstronność nie jest zagwarantowana – podejmować decyzje w sprawach, które mają bezpośredni wpływ na sędziów i sposób wykonywania ich funkcji – utrzymuje KE. Dlatego Komisja podjęła decyzję o skierowaniu dodatkowej uzasadnionej opinii dotyczącej naruszenia przez Polskę zasad praworządności.
3 grudnia 2020 r. Komisja przekazała Polsce dodatkowe wezwanie do usunięcia uchybienia, dodając nowy zarzut do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętego 29 kwietnia 2020 r. Odpowiedź Polski na dodatkowe wezwanie do usunięcia uchybienia nie rozwiewa obaw Komisji. Z tego względu Komisja zdecydowała się podjąć kolejne działanie w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i przekazać Polsce dodatkową uzasadnioną opinię.
Komisja uważa, że Polska narusza prawo UE, ponieważ zezwala Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego – której niezależność i bezstronność nie jest zagwarantowana – podejmować decyzje w sprawach, które mają bezpośredni wpływ na sędziów i sposób, w jaki wykonują swoje funkcje. Dotyczy to spraw takich jak uchylenie immunitetu sędziego w celu pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej, a następnie zawieszenie w czynnościach służbowych i obniżenie wynagrodzenia. Izba Dyscyplinarna rozstrzyga także w sprawach związanych z prawem pracy, zabezpieczeniem społecznym i przejściem w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego.
Przyznając Izbie Dyscyplinarnej uprawnienia, które mają bezpośredni wpływ na status sędziów i wykonywanie przez nich działalności orzeczniczej, ustawodawstwo polskie zagraża zdolności właściwych sądów do zapewniania skutecznego środka ochrony prawnej zgodnie z wymogiem ustanowionym w art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE. Dla sędziów sama perspektywa postępowań prowadzonych przeciwko nim przez organ, którego niezależność nie jest zagwarantowana, ma „efekt mrożący” i może wpływać na ich niezawisłość.
Polska ma jeden miesiąc na udzielenie odpowiedzi na tę dodatkową uzasadnioną opinię i podjęcie niezbędnych działań zapewniających zgodność z prawem UE. W przeciwnym razie Komisja może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Kontekst
Ustawa z 20 grudnia 2019 r. zmieniająca szereg aktów ustawodawczych regulujących funkcjonowanie systemu wymiaru sprawiedliwości w Polsce weszła w życie 14 lutego 2020 r. 29 kwietnia 2020 r. Komisja skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia dotyczące tej ustawy. 30 października 2020 r. Komisja podjęła kolejny krok w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, przesyłając uzasadnioną opinię. Obecnie Komisja analizuje odpowiedź otrzymaną od Polski.
Przyjęta dodatkowa uzasadniona opinia nawiązuje do dodatkowego wezwania do usunięcia uchybienia przyjętego 3 grudnia 2020 r., w którym dodano nowy zarzut do postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętego 29 kwietnia 2020 r. Nie zastępuje on początkowych zarzutów zawartych już w uzasadnionej opinii, którą Komisja przesłała Polsce 30 października 2020 r.
