Komisja Europejska przedstawiła strategię UE na rzecz ograniczenia emisji metanu. Metan jest drugim – po dwutlenku węgla – najważniejszym czynnikiem przyczyniającym się do zmiany klimatu. Jest on również silnym lokalnym czynnikiem zanieczyszczenia powietrza, który powoduje poważne problemy zdrowotne. Ograniczenie emisji metanu ma zatem zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia naszych celów klimatycznych na 2030 r. oraz celu neutralności klimatycznej do 2050 r., a także dla osiągnięcia celu Komisji w zakresie zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń.
Strategia ta określa środki służące ograniczeniu emisji metanu w Europie i na świecie. Przedstawiono w niej działania legislacyjne i pozalegislacyjne w sektorach energii, rolnictwa i odpadów, które w skali światowej odpowiadają za około 95 procent emisji metanu związanych z działalnością człowieka. Komisja będzie współpracować z międzynarodowymi partnerami UE oraz z przemysłem na rzecz ograniczenia emisji w całym łańcuchu dostaw.
Jak podkreślił wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans: – By stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu, Unia Europejska musi ograniczyć emisje wszystkich gazów cieplarnianych. Metan jest drugim najgroźniejszym gazem cieplarnianym i powoduje poważne zanieczyszczenie powietrza. Nasza strategia dotycząca metanu zapewnia redukcję emisji we wszystkich sektorach, zwłaszcza w sektorach rolnictwa, energii i zarządzania odpadami. Stwarza również możliwości produkcji biogazu z odpadów na obszarach wiejskich. Technologia satelitarna Unii Europejskiej umożliwi nam ścisłe monitorowanie emisji i pomoże podnieść standardy międzynarodowe.
Komisarz do spraw energii Kadri Simson zauważyła z kolei: Przyjęliśmy dziś naszą pierwszą strategię na rzecz ograniczenia emisji metanu od 1996 r. Chociaż każdy z sektorów energii, rolnictwa i gospodarki odpadami ma do odegrania pewną rolę, to właśnie w tym pierwszym emisje mogą zostać ograniczone najszybciej i najniższym kosztem. Europa odegra wiodącą rolę, ale sami nie rozwiążemy tego problemu. Bardzo ważne jest nawiązanie współpracy z naszymi partnerami międzynarodowymi w celu obniżenia emisji metanu związanych z importowaną przez nas energią.
Jednym z priorytetów nowej strategii jest poprawa pomiarów i sprawozdawczości w zakresie emisji metanu. Obecnie można zaobserwować znaczne różnice w poziomie monitorowania między poszczególnymi sektorami, między poszczególnymi państwami członkowskimi oraz między członkami społeczności międzynarodowej. Oprócz podjęcia działań na szczeblu unijnym w celu wzmocnienia standardów pomiaru, weryfikacji i sprawozdawczości, Komisja będzie również wspierać utworzenie międzynarodowego obserwatorium emisji metanu we współpracy z Programem Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, Koalicją na rzecz klimatu i czystego powietrza oraz Międzynarodową Agencją Energetyczną. Ponadto unijny program satelitarny Copernicus poprawi nadzór i pomoże w wykrywaniu źródeł nieproporcjonalnie wysokich emisji w skali globalnej i identyfikowaniu największych wycieków metanu.
Aby ograniczyć emisje metanu w sektorze energetycznym, zaproponowane zostanie wprowadzenie zobowiązania do poprawy wykrywania i naprawy wycieków w infrastrukturze gazowej i rozważone zostanie ustanowienie przepisów zakazujących praktyk rutynowego spalania gazu w pochodni i uwalniania do atmosfery. Komisja zaangażuje się w dialog ze swoimi partnerami międzynarodowymi i zbada możliwości wprowadzenia standardów, celów lub zachęt dotyczących importu energii do UE, a także odpowiednich narzędzi ich egzekwowania.
Dzięki lepszemu gromadzeniu danych Komisja usprawni sprawozdawczość w zakresie emisji z rolnictwa i przy wykorzystaniu wsparcia udzielanego w ramach wspólnej polityki rolnej będzie propagować rozwiązania prowadzące do ograniczania emisji. Główny nacisk zostanie położony na wymianę najlepszych praktyk w zakresie innowacyjnych technologii ograniczania emisji metanu, żywienia zwierząt i zarządzania hodowlą. Pod uwagę zostaną jednak również wzięte ukierunkowane badania nad technologią, rozwiązaniami opartymi na zasobach przyrody i zmianami diety. Strumienie niezdatnych do recyklingu organicznych odpadów i pozostałości komunalnych i rolniczych mogą być wykorzystywane do produkcji biogazu, biomateriałów i biochemikaliów. Może to generować dodatkowe źródła dochodu na obszarach wiejskich przy jednoczesnym unikaniu emisji metanu. W związku z tym nadal będą oferowane zachęty do zbiórki tych odpadów.
Odnośnie do sektora gospodarki odpadami Komisja rozważy dalsze działania na rzecz poprawy zarządzania gazem składowiskowym, wykorzystując jego potencjał energetyczny przy jednoczesnym ograniczeniu emisji, a w 2024 r. dokona przeglądu odpowiednich przepisów dotyczących składowania. Minimalizacja trwałego składowania odpadów ulegających biodegradacji na składowiskach ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia powstawania metanu. Komisja rozważy również zaproponowanie dalszych badań nad technologiami dotyczącymi produkcji biometanu z odpadów.
Komisja dokona także przeglądu rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego i rozważy rozszerzenie zakresu dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych na te sektory emitujące metan, które nie zostały jeszcze objęte jej zakresem.
Kontekst
Na poziomie molekularnym metan jest dużo silniejszym gazem cieplarnianym niż dwutlenek węgla. Przyczynia się do powstawania ozonu troposferycznego i jest silnym lokalnym czynnikiem zanieczyszczenia powietrza, który powoduje poważne problemy zdrowotne. Ostatecznie metan rozkłada się na dwutlenek węgla i parę wodną, czym dodatkowo przyczynia się do zmiany klimatu. Ograniczanie emisji metanu przyczynia się zatem zarówno do spowolnienia zmiany klimatu, jak i do poprawy jakości powietrza.
W ocenie skutków unijnego planu w zakresie celów klimatycznych do 2030 r. stwierdzono, że zwiększenie do 2030 r. poziomu ambicji w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych do co najmniej 55 procent wymagałoby przyspieszenia starań na rzecz ograniczenia emisji metanu. Chociaż własna emisja metanu UE stanowi zaledwie 5 procent światowej emisji, jako największy światowy importer energii i ważny podmiot w sektorach rolnictwa i odpadów Unia będzie dążyć do podjęcia globalnych działań na rzecz redukcji emisji metanu.
