Taki ambitny cel na kolejną dekadę pozwoli Unii obrać stabilny kurs na osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Nowy cel opiera się na kompleksowej ocenie skutków społecznych, gospodarczych i środowiskowych. Z oceny wynika, że taki cel jest realistyczny, a jego osiągnięcie możliwe. Zwiększony poziom ambicji uwydatnia również fakt, że UE nadal odgrywa wiodącą rolę w skali globalnej przed kolejną konferencją klimatyczną ONZ (COP26).
W dniu dzisiejszym Komisja:
- przedstawiła poprawkę do proponowanego europejskiego prawa o klimacie, przewidującą jako cel na 2030 r. ograniczenie emisji o co najmniej 55 proc. z myślą o osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r.;
- wezwała Parlament i Radę do potwierdzenia celu 55 proc. jako nowego ustalonego na poziomie krajowym wkładu UE w ramach porozumienia paryskiego oraz o przedstawienie go UNFCCC do końca bieżącego roku;
- określiła wnioski ustawodawcze, które mają zostać przedstawione do czerwca 2021 r. i służyć realizacji nowego celu, obejmujące: rewizję i rozszerzenie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji; dostosowanie rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego i ram dotyczących emisji pochodzących z użytkowania gruntów; usprawnienie polityki w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej oraz zaostrzenie norm emisji CO2 dla pojazdów drogowych.
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, oświadczyła: – Czynimy wszystko, co w naszej mocy, aby dotrzymać obietnicy danej Europejczykom: do 2050 r. Europa ma stać się pierwszym kontynentem na świecie neutralnym dla klimatu. Dzisiejszy dzień to ważny kamień milowy w tym dążeniu. Dzięki przyjęciu nowego celu – ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w UE do 2030 r. o co najmniej 55 proc. – będziemy odgrywać wiodącą rolę w działaniach na rzecz czystszej planety i ekologicznej odbudowy gospodarki. Z pandemii koronawirusa Europa wyjdzie silniejsza dzięki inwestowaniu w zasobooszczędną gospodarkę o obiegu zamkniętym, promowaniu innowacji w dziedzinie czystych technologii i tworzeniu ekologicznych miejsc pracy.
Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, powiedział: W tym momencie, kluczowym dla naszego zdrowia, naszej gospodarki i globalnych działań w dziedzinie klimatu, Europa musi przewodzić ekologicznej odbudowie gospodarki. Jesteśmy zobowiązani wobec naszych dzieci i wnuków, aby działać natychmiast. Dziś Europa pokazuje światu, w jaki sposób, dążąc do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., zarazem zapewnimy naszym obywatelom wysoką jakość życia i dobrobyt w najbliższym dziesięcioleciu.
Kadri Simson, komisarz do spraw energii, dodała: – Przy zachowaniu obecnej polityki oraz planów państw członkowskich jesteśmy na dobrej drodze, aby przekroczyć założony na 2030 r. cel ograniczenia emisji o 40 proc. Pokazuje to, że bardziej ambitne podejście jest nie tylko konieczne, ale również realistyczne. Centralnym elementem tych działań będzie system energetyczny. Wykorzystamy sukces europejskiego sektora energii odnawialnej, weźmiemy pod uwagę wszystkie narzędzia, jakimi dysponujemy w celu zwiększenia naszej efektywności energetycznej, i położymy solidny fundament bardziej zielonej Europy.
Oprócz planu w zakresie celów klimatycznych na 2030 r. i towarzyszącej mu oceny skutków Komisja przyjęła dziś również ocenę krajowych planów państw członkowskich w dziedzinie energii i klimatu na lata 2021-2030. Z oceny Komisji wynika, że UE jest na dobrej drodze do przekroczenia obecnego celu przewidującego obniżenie emisji do 2030 r. o co najmniej 40 proc., w szczególności dzięki ciągłym postępom we wdrażaniu energii ze źródeł odnawialnych w całej Europie. Aby osiągnąć nowy cel wynoszący 55 proc., UE będzie musiała jeszcze bardziej zwiększyć efektywność energetyczną i udział energii ze źródeł odnawialnych. Kwestia ta będzie teraz przedmiotem dalszych konsultacji i analiz, zaś w czerwcu 2021 r. Komisja przedstawi wnioski ustawodawcze.
Nowy cel w zakresie klimatu na 2030 r. pomoże ukierunkować odbudowę gospodarczą Europy po pandemii koronawirusa. Będzie on stymulować inwestycje w zasobooszczędną gospodarkę, promować innowacje w dziedzinie czystych technologii, sprzyjać konkurencyjności i tworzeniu zielonych miejsc pracy. Na potrzeby tych inwestycji w transformację ekologiczną państwa członkowskie mogą korzystać z funduszu odbudowy NextGenerationEU o wartości 750 mld euro oraz z kolejnego długoterminowego budżetu UE. W celu wsparcia niezbędnych inwestycji Komisja przyjęła dziś również przepisy dotyczące nowego unijnego mechanizmu finansowania energii odnawialnej, aby ułatwić państwom członkowskim współpracę w zakresie finansowania i wdrażania projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych.
Kontekst
Przyjęcie ambitniejszego unijnego celu obniżenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. zapowiedziano po raz pierwszy w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen w lipcu 2019 r., zgodnie z celem porozumienia paryskiego, jakim jest utrzymanie wzrostu temperatury na świecie na poziomie znacznie poniżej 2°C i kontynuowanie wysiłków na rzecz utrzymania tego wzrostu na poziomie 1,5°C.
W opublikowanej dzisiaj ocenie skutków oraz w oparciu o szeroko zakrojony proces konsultacji, które odbyły się w ciągu ostatniego roku, Komisja dokładnie przeanalizowała, jaki wpływ na naszą gospodarkę, społeczeństwo i środowisko będzie mieć ograniczenie emisji do 2030 r. o 50 proc.–55 proc. w stosunku do poziomów z 1990 r. W ocenie skutków starannie przeanalizowano kombinację dostępnych instrumentów polityki oraz sposoby, jakimi poszczególne sektory gospodarki mogą przyczynić się do osiągnięcia tych celów. Z analiz wynika wniosek, że zrównoważone, realistyczne i ostrożne dążenie ku osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r. wymaga przyjęcia celu obniżenia emisji do 2030 r. o co najmniej 55 proc..
Takie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych będzie wymagało działań we wszystkich sektorach gospodarki. Transformację w kierunku neutralności dla klimatu można urzeczywistnić jedynie przy udziale wszystkich podmiotów. Największym źródłem emisji gazów cieplarnianych w UE są emisje CO2 ze spalania paliw kopalnych. Wraz z emisjami niezorganizowanymi gazów innych niż CO2 w systemie energetycznym odpowiadają one za nieco ponad 75 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE. Świadczy to dobitnie o kluczowej roli energetyki w dążeniu do gospodarki neutralnej dla klimatu. Obok przemysłu głównymi użytkownikami energii i źródłem emisji są budynki i transport. Zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej ma dekarbonizacja zarówno podaży energii, jak i popytu na nią.
Z oceny krajowych planów państw członkowskich w dziedzinie energii i klimatu wynika, że tempo transformacji energetycznej i klimatycznej w państwach członkowskich rośnie. Wyniki oceny wskazują, że udział energii ze źródeł odnawialnych w UE mógłby do 2030 r. osiągnąć 33,7 proc., przekraczając obecnie założony cel wynoszący co najmniej 32 proc.. Pod względem efektywności energetycznej natomiast rzeczywistość nadal nie nadąża za ambicjami: wskaźnik ten w przypadku zużycia energii pierwotnej wynosi 2,8 proc., a w przypadku zużycia energii końcowej 3,1 proc., gdy zaś poziom docelowy to co najmniej 32,5 proc.. Aby rozwiązać ten problem, Komisja podejmie działania, w szczególności w postaci zapowiedzianej inicjatywy dotyczącej fali renowacji oraz przeglądu i ewentualnej zmiany dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, a także poprzez wytyczne dotyczące zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”. Opublikowana dziś ocena krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu na szczeblu UE zostanie uzupełniona w październiku ocenami poszczególnych państw członkowskich w ramach sprawozdania na temat stanu unii energetycznej.
Rozporządzenie w sprawie prawa o klimacie, zaproponowane przez Komisję w marcu 2020 r., zmierza do wpisania do prawa UE celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., uzgodnionego przez przywódców Unii w grudniu 2019 r., oraz służy wyznaczeniu kierunku działań dla całej polityki UE. Komisja proponuje obecnie uwzględnienie zmienionego celu na 2030 r. w rozporządzeniu, które jest przedmiotem obrad w Parlamencie Europejskim i Radzie. Nowy cel na 2030 r. będzie również podstawą dyskusji na temat zmiany ustalonego na poziomie krajowym wkładu UE w obniżenie emisji w ramach porozumienia paryskiego.
Jak zapowiedziano w Europejskim Zielonym Ładzie i w dzisiejszym komunikacie, Komisja rozpocznie teraz przygotowywanie szczegółowych wniosków ustawodawczych dotyczących sposobów osiągnięcia tego nowego celu. Komisja dokona przeglądu wszystkich instrumentów polityki klimatyczno-energetycznej mających znaczenie dla osiągnięcia celu obniżenia emisji z myślą o przedstawieniu odpowiednich wniosków do czerwca 2021 r.
