Komisja Europejska określiła strategiczne wytyczne dotyczące wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w swojej rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r. Instrument jest kluczowym instrumentem odbudowy leżącym u podstaw NextGenerationEU, który sprawi że Europa wyjdzie z obecnego kryzysu silniejsza i odporniejsza. Instrument zapewni bezprecedensową kwotę 672,5 mld euro w postaci pożyczek i dotacji w ramach wsparcia finansowego skoncentrowanego na wstępie w pierwszych kluczowych latach odbudowy.
Publikacja rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego rozpoczyna tegoroczny cykl europejskiego semestru. W zeszłorocznej strategii Komisja zainicjowała nową strategię wzrostu opartą na Europejskim Zielonym Ładzie i koncepcji konkurencyjnej zrównoważoności. Tegoroczna strategia przewiduje pełną ciągłość w stosunku do poprzedniej. Cztery wymiary – zrównoważenia środowiskowego, wydajności, sprawiedliwości i stabilności makroekonomicznej – określone w zeszłorocznej strategii pozostają przewodnimi zasadami leżącymi u podstaw planów odbudowy i zwiększania odporności realizowanych przez państwa członkowskie, a także ich reform i inwestycji. Wymiary te leżą u podstaw europejskiego semestru i gwarantują, że nowy program na rzecz wzrostu przyczyni się do budowania fundamentów zielonej, cyfrowej i zrównoważonej odbudowy.
Aby skorzystać z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, państwa członkowskie powinny przedłożyć projekty planów odbudowy i zwiększania odporności określających krajowe programy inwestycji i reform zgodnie z wyżej wymienionymi kryteriami polityki UE. Plany państw członkowskich w zakresie odbudowy i zwiększania odporności powinny odnosić się do wyzwań w zakresie polityki gospodarczej określonych w zaleceniach dla poszczególnych krajów z ostatnich lat, a w szczególności w 2019 i 2020 r. Plany te powinny również umożliwiać państwom członkowskim zwiększenie ich potencjału wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy oraz odporności gospodarczej i społecznej, a także sprostanie transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Komisja przedstawia dziś również dodatkowe wytyczne dla państw członkowskich dotyczące tego, w jaki sposób najlepiej przedstawić swoje plany odbudowy i zwiększania odporności wraz ze standardowym wzorem tych planów.
Kluczowe projekty
Ze względu na ich znaczenie we wszystkich państwach członkowskich, bardzo duże wymagane nakłady inwestycyjne, a także ich potencjał w zakresie tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego oraz czerpania korzyści z transformacji ekologicznej i cyfrowej, Komisja zdecydowanie zachęca państwa członkowskie do uwzględnienia w swoich planach inwestycji i reform następujących obszarów przewodnich:
- Zwiększenie mocy – koncentracja wydatków na wstępie na rzecz przyszłościowych czystych technologii oraz przyspieszenie rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
- Renowacja – poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych i prywatnych.
- Doładowanie i tankowanie – promowanie przyszłościowych czystych technologii, aby przyspieszyć wykorzystanie zrównoważonego, dostępnego i inteligentnego transportu oraz stacji ładowania i tankowania paliwa i rozbudowę transportu publicznego.
- Łączność – szybki rozwój szybkich usług szerokopasmowych we wszystkich regionach i gospodarstwach domowych, w tym sieci światłowodowych i technologii 5G.
- Modernizacja – cyfryzacja administracji publicznej i usług publicznych, w tym systemów sądownictwa i opieki zdrowotnej.
- Zwiększenie skali – zwiększenie europejskich zdolności w zakresie przetwarzania danych przemysłowych w chmurze oraz rozwoju najpotężniejszych, zaawansowanych i zrównoważonych procesorów.
- Zmiana kwalifikacji i podnoszenie kwalifikacji – dostosowanie systemów kształcenia w celu wspierania rozwoju umiejętności cyfrowych oraz zapewnienia kształcenia i szkolenia zawodowego dla wszystkich grup wiekowych.
Wdrażanie instrumentu będzie koordynowane przez działającą przy Komisji Grupę Zadaniową ds. Odbudowy i Zwiększania Odporności w ścisłej współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Gospodarczych i Finansowych. Rada sterująca pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen zapewni grupie zadaniowej kierunek polityczny, co umożliwi spójne i skuteczne wdrażanie instrumentu.
Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:
Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen powiedziała: – Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest centralnym elementem NextGenerationEU. Jest to nasze kluczowe narzędzie, umożliwiające przekształcenie najpilniejszych wyzwań związanych z pandemią koronawirusa w długoterminową szansę. Państwa członkowskie potrzebują jasnych wytycznych, aby zapewnić, że inwestycje w wysokości 672 mld euro finansowane w ramach instrumentu przyczynią się zarówno do bezpośredniego ożywienia gospodarczego w Europie, jak i do długoterminowego trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Przedstawiamy niniejsze wytyczne i jesteśmy gotowi wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu ich strategii krajowych.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: – Publikujemy naszą strategię polityki gospodarczej i społecznej na następny rok, rozpoczynając proces europejskiego semestru. W czasie obecnego kryzysu powinniśmy nadal wspierać pracowników i przedsiębiorstwa, pamiętając jednocześnie o zachowaniu stabilności budżetowej w perspektywie średnioterminowej. Przedstawiamy również dodatkowe wytyczne dla państw członkowskich przygotowujących plany odbudowy i odporności, a także proponujemy siedem inicjatyw przewodnich mających na celu przyspieszenie ekologicznej i cyfrowej odbudowy oraz inwestowanie w kapitał ludzki. Wzywamy teraz Parlament Europejski i Radę do szybkiego osiągnięcia ostatecznego porozumienia w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, tak aby środki finansowe mogły zacząć być uruchamiane na początku przyszłego roku. W czasach kryzysu czas ma nadrzędne znaczenie.
Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, powiedział: – Przechodząc przez tragedię pandemii koronawirusa Europa zdecydowała się wykorzystać wyjątkową szansę, jaką jest ożywienie naszych gospodarek w oparciu o nowe, bardziej zrównoważone podstawy. Instrument odbudowy i zwiększania odporności będzie głównym narzędziem służącym osiągnięciu tego celu. Celem przedstawionych dziś wytycznych jest pomoc państwom członkowskim w przygotowaniu wysokiej jakości planów krajowych zgodnie z naszymi wspólnie uzgodnionymi celami. Nie tylko po to, by finansowanie mogło zostać uruchomione jak najszybciej, wspierając ożywienie gospodarcze, ale także aby mogło stać się siłą napędową prawdziwej zmiany transformacyjnej.
Dalsze kroki
Komisja wzywa Parlament Europejski i Radę do jak najszybszego uzgodnienia wniosku ustawodawczego, tak aby instrument mógł zacząć funkcjonować od dnia 1 stycznia 2021 r.
Termin składania planów odbudowy i zwiększania odporności upływa dnia 30 kwietnia 2021 r. Zachęca się jednak państwa członkowskie do przedkładania wstępnych projektów planów od dnia 15 października 2020 r. Państwa członkowskie powinny jak najszybciej zaangażować się w szeroko zakrojony dialog polityczny z udziałem wszystkich zainteresowanych stron w celu przygotowania swoich planów odbudowy i zwiększania odporności; zachęca się je również do współpracy z grupą zadaniową ds. odbudowy oraz Dyrekcją Generalną ds. Gospodarczych i Finansowych w celu omówienia projektów planów.
