Komisja przyjęła wniosek dotyczący zalecenia Rady w celu zapewnienia, by wszelkie środki podejmowane przez państwa członkowskie, które ograniczają swobodny przepływ w związku z pandemią koronawirusa, były koordynowane i jasno podawane do wiadomości na szczeblu UE.
We wniosku Komisji określono cztery kluczowe obszary, w których państwa członkowskie powinny ściślej współpracować:
- wspólne kryteria i progi dla państw członkowskich przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu ograniczeń podróży;
- określenie wspólnych kryteriów wykorzystujących uzgodniony kod kolorystyczny;
- wspólne ramy dla środków stosowanych wobec podróżujących z obszarów wysokiego ryzyka;
- jasne i terminowe informowanie opinii publicznej o wszelkich ograniczeniach.
Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides powiedziała: – Proponujemy państwom członkowskim dobrze skoordynowane, przewidywalne i przejrzyste podejście do ograniczeń podróżowania tam, gdzie są one potrzebne, zawsze stawiając na pierwszym miejscu ochronę zdrowia publicznego. Musimy unikać dalszych zakłóceń i tak już niestabilnych gospodarek oraz dodatkowej niepewności dla obywateli, którzy dokonali ogromnych poświęceń. Tego się od nas oczekuje po wielu miesiącach obecności COVID-19 w naszym życiu.
Didier Reynders, komisarz ds. wymiaru sprawiedliwości, powiedział: – Nasze prawo do swobodnego przemieszczania się w UE poważnie ucierpiało w wyniku pandemii. Wielu obywateli, którzy codziennie korzystają z bezproblemowych podróży, przytłacza różnorodność przepisów w UE. Chcemy uproszczenia reguł. Proponujemy proste kryteria, stosowane bez dyskryminacji, łatwe do zastosowania przez państwa członkowskie i umożliwiające odpowiednie informowanie społeczeństwa.
Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson powiedziała: – Od marca Komisja opracowała i stworzyła solidne podstawy zaleceń dla państw członkowskich dotyczących kontroli na granicach wewnętrznych i zewnętrznych, których państwa członkowskie powinny przestrzegać. Dzisiejsze działania opierają się na dotychczasowych osiągnięciach, tak abyśmy mogli w pełni korzystać ze strefy Schengen. Dlatego chcemy jasnego „zielonego, pomarańczowego, czerwonego” systemu, a nie kalejdoskopu indywidualnych środków.
Wspólne kryteria
Krajowe kryteria wprowadzania środków ograniczających swobodny przepływ w Unii Europejskiej są obecnie bardzo rozbieżne. Komisja proponuje, aby przy wprowadzaniu środków ograniczających każde państwo członkowskie uwzględniało następujące kryteria:
- łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 na 100 tys. osób na danym obszarze w okresie 14 dni;
- odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 przeprowadzonych na danym obszarze w okresie siedmiu dni;
- łączna liczba nowo przeprowadzonych testów na COVID-19 na 100 tys. osób na danym obszarze w okresie 14 dni.
Państwa członkowskie powinny co tydzień przekazywać te dane Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Państwa członkowskie powinny również przekazywać te dane odnośnie do szczebla regionalnego, aby zapewnić, by wszelkie środki mogły być ukierunkowane na te regiony, w których są one absolutnie niezbędne.
Przy założeniu, że państwo członkowskie wyjazdu ma tygodniowy wskaźnik testów wynoszący ponad 250 na 100 tys. osób, Komisja proponuje, aby państwa członkowskie nie ograniczały swobodnego przepływu osób podróżujących z innego państwa członkowskiego w przypadku gdy:
- łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 na danym obszarze wynosi mniej niż 50 na 100 tys. osób w okresie 14 dni, LUB,
- odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 przeprowadzonych na danym obszarze nie przekracza 3 proc.
Wspólny kod kolorystyczny
Na podstawie danych dostarczonych przez państwa członkowskie Komisja proponuje, aby Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób publikowało aktualizowaną co tydzień mapę państw UE i EOG wraz ze wspólnym kodem kolorystycznym w celu wsparcia państw członkowskich i osób podróżujących. Komisja proponuje:
- kolor zielony dla obszaru, na którym łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 wynosi mniej niż 25 w okresie 14 dni ORAZ odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 wynosi mniej niż 3 proc.;
- kolor pomarańczowy dla obszaru, na którym łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 nie przekracza 50 w okresie 14 dni PRZY CZYM odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 wynosi przynajmniej 3 proc. LUB łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 wynosi między 25 a 150 PRZY CZYM odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 wynosi mniej niż 3 proc.;
- kolor czerwony dla obszaru, na którym łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 przekracza 50 w okresie 14 dni ORAZ odsetek pozytywnych testów ze wszystkich testów na COVID-19 wynosi przynajmniej 3 proc. LUB łączna liczba nowo zgłoszonych przypadków COVID-19 wynosi ponad 150 na 100 tys. osób w okresie 14 dni;
- kolor szary, jeżeli brak jest wystarczających informacji, aby ocenić kryteria zaproponowane przez Komisję LUB jeżeli liczba testów na COVID-19 przeprowadzonych na 100 tys. osób nie przekracza 250.
Wspólne podejście wobec podróżujących z obszarów wysokiego ryzyka
Komisja proponuje jednolite podejście państw członkowskich w odniesieniu do podróżnych przybywających ze stref wysokiego ryzyka. Państwa członkowskie nie powinny odmawiać wjazdu osobom podróżującym z innych państw członkowskich. Państwa członkowskie, które wprowadzają ograniczenia swobodnego przepływu w oparciu o własne procesy decyzyjne, mogą wymagać, aby:
- osoby podróżujące z obszaru określonego kolorem czerwonym lub szarym poddały się kwarantannie LUB przeszły test na COVID-19 po przybyciu — preferowanym wariantem jest test na COVID-19;
w uzasadnionych przypadkach państwa członkowskie mogą rozważyć zalecenie, aby osoby podróżujące z obszaru określonego kolorem pomarańczowym poddały się co najmniej testowi na COVID-19 przed wyjazdem lub po przyjeździe. Państwa członkowskie mogą wymagać od osób przybywających z obszaru określonego kolorem czerwonym, pomarańczowym lub szarym przedkładania karty lokalizacji pasażera, zwłaszcza od osób podróżujących samolotem, zgodnie z wymogami ochrony danych. Podróżni pełniący istotną funkcję lub ze specjalnymi potrzebami – np. pracownicy wykonujący zawody krytyczne, pracownicy przygraniczni i delegowani, studenci lub dziennikarze wykonujący swoje obowiązki – nie powinni być zobowiązani do poddania się kwarantannie.
Jasne i terminowe informowanie opinii publicznej
Komisja proponuje, aby państwa członkowskie co tydzień przekazywały państwom członkowskim i Komisji szczegółowe informacje na temat planowanych ograniczeń w swobodnym przemieszczaniu się lub znoszenia ograniczeń w podróżowaniu. Zmiany należy zgłaszać tydzień przed ich wejściem w życie.
Informacje powinny być również dostępne na platformie internetowej Re-open EU wraz z linkiem do publikowanej co tydzień mapy Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób.
Obywatele i przedsiębiorstwa potrzebują przewidywalności. Państwa członkowskie muszą dołożyć wszelkich starań, aby zminimalizować społeczne i gospodarcze skutki ograniczeń podróży. Powinno to obejmować przekazywanie społeczeństwu jasnych, wyczerpujących i terminowych informacji.
Kontekst
Prawo obywateli europejskich do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Unii Europejskiej jest jednym z najbardziej cenionych osiągnięć Unii Europejskiej, a także ważnym czynnikiem napędzającym naszą gospodarkę. Wszelkie ograniczenia podstawowego prawa do swobodnego przemieszczania się w UE powinny obowiązywać wyłącznie, jeżeli jest to absolutnie niezbędne, oraz powinny być skoordynowane, proporcjonalne i niedyskryminujące, aby przeciwdziałać zagrożeniom zdrowia publicznego. Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się pandemii COVID-19, państwa członkowskie przyjęły różne środki, z których część wywarła wpływ na swobodny przepływ. Dobrze skoordynowane, przewidywalne i przejrzyste podejście do przyjmowania ograniczeń swobody przemieszczania się jest konieczne, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa, chronić zdrowie obywateli, a także utrzymać swobodę przemieszczania się w obrębie Unii w bezpiecznych warunkach. Jest to ważne dla milionów obywateli, którzy codziennie polegają na bezproblemowym przekraczaniu granic, i ma kluczowe znaczenie dla naszych wysiłków na rzecz bezpiecznego rozpoczęcia odbudowy gospodarki.
Kolejne kroki
Wniosek Komisji dotyczący zalecenia zostanie omówiony przez Radę w celu przyjęcia go w najbliższych tygodniach.
