Komisja Europejska przedstawiła nową strategię UE w zakresie unii bezpieczeństwa na lata 2020–2025, ukierunkowaną na priorytetowe obszary, w których UE może wymiernie wesprzeć państwa członkowskie w promowaniu bezpieczeństwa wszystkich mieszkańców Europy. W strategii określono narzędzia i środki, które należy opracować w ciągu najbliższych pięciu lat, aby zapewnić bezpieczeństwo w naszym środowisku fizycznym i cyfrowym – od zwalczania terroryzmu i przestępczości zorganizowanej, poprzez zapobieganie zagrożeniom hybrydowym i ich wykrywanie oraz poprawę odporności infrastruktury krytycznej, po promowanie cyberbezpieczeństwa oraz wspieranie badań i innowacji.
Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący ds. promowania naszego europejskiego stylu życia, powiedział: – Bezpieczeństwo jest zagadnieniem przekrojowym, które dotyczy niemal każdej sfery życia i ma wpływ na wiele obszarów polityki. Dzięki nowej strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa wszystkie elementy układanki umieszczamy we właściwym miejscu, aby zbudować prawdziwy ekosystem bezpieczeństwa. Czas już przezwyciężyć fałszywą dychotomię między otoczeniem online i offline, między bezpieczeństwem cyfrowym i fizycznym oraz między obawami i zagrożeniami związanymi z bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym. Musimy podjąć wszelkie możliwe działania – od ochrony naszej krytycznej infrastruktury po walkę z cyberprzestępczością i przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym – aby zapewnić bezpieczeństwo naszych obywateli. Strategia ta posłuży jako ogólne ramy naszych polityk bezpieczeństwa, które muszą zawsze być mocno zakorzenione w łączących nas wartościach”.
Ylva Johansson, komisarz do spraw wewnętrznych, powiedziała: – Poczucie bezpieczeństwa w internecie, w miejscach publicznych, we własnym domu, pewność, że nasze dzieci są bezpieczne – wszystko to buduje zaufanie i spójność w społeczeństwie. Przedstawiona dzisiaj strategia w zakresie unii bezpieczeństwa każe nam skoncentrować się na obszarach, w których UE może realnie przyczynić się do ochrony ludzi w całej Europie poprzez przewidywanie i zwalczanie zmieniających się zagrożeń. W nadchodzących latach celem moich prac w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego UE będzie stworzenie systemu, który jest skuteczny. Rozpoczynamy już dziś od zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych oraz handlu narkotykami i nielegalną bronią palną.
W strategii określono cztery strategiczne priorytety działań na szczeblu UE:
- Środowisko bezpieczeństwa, które wytrzyma próbę czasu
Wszyscy korzystamy z kluczowej infrastruktury, zarówno online jak i offline, aby podróżować, pracować, czy też korzystać z podstawowych usług publicznych. Ataki na taką infrastrukturę mogą powodować potężne zakłócenia. Gotowość i odporność na takie zagrożenia mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia szybkiej odbudowy. Komisja przedstawi nowe unijne przepisy dotyczące ochrony i odporności infrastruktury krytycznej, zarówno tej fizycznej, jak i cyfrowej.
Niedawne ataki terrorystyczne były wymierzone w przestrzeń publiczną, w tym w miejsca kultu i węzły transportowe, z uwagi na jej otwarty i ogólnodostępny charakter. Komisja będzie promować wzmożoną współpracę między sektorem publicznym a prywatnym w tym obszarze, aby zapewnić skuteczniejszą ochronę fizyczną miejsc publicznych oraz odpowiednie systemy wykrywania.
Coraz częściej dochodzi do cyberataków, a ich charakter jest bardziej wyrafinowany. Do końca roku Komisja powinna zakończyć przegląd dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji (najważniejszego europejskiego aktu prawnego dotyczącego cyberbezpieczeństwa) oraz określić strategiczne priorytety w zakresie cyberbezpieczeństwa, aby zapewnić UE możliwość przewidywania zmieniających się zagrożeń i reagowania na nie.
Co więcej, Komisja uznała także za konieczne ustanowienie wspólnej jednostki ds. cyberprzestrzeni jako platformy na potrzeby zorganizowanej i skoordynowanej współpracy.
UE powinna wreszcie w dalszym ciągu tworzyć i utrzymywać silne partnerstwa międzynarodowe, aby nadal zapobiegać atakom cybernetycznym, powstrzymywać je oraz reagować na nie. Powinna też promować unijne standardy na rzecz zwiększania cyberbezpieczeństwa krajów partnerskich.
- Stawianie czoła zmieniającym się zagrożeniom
Przestępcy w coraz większym stopniu wykorzystują rozwój technologiczny do swoich celów. Rośnie liczba przypadków wykorzystywania złośliwego oprogramowania oraz kradzieży danych. Komisja dopilnuje, aby istniejące unijne przepisy służące zwalczaniu cyberprzestępczości były dostosowane do potrzeb oraz skutecznie wdrażane, a także rozważy środki na rzecz zapobiegania kradzieżom tożsamości.
Komisja przeanalizuje środki służące wzmacnianiu zdolności organów ścigania w śledztwach dotyczących otoczenia cyfrowego, aby dysponowały one właściwymi narzędziami i technikami oraz posiadały odpowiednie umiejętności. W ten sposób do polityki bezpieczeństwa włączone zostaną zagadnienia sztucznej inteligencji, dużych zbiorów danych i obliczeń wielkiej skali.
Wyeliminowanie podstawowych zagrożeń dla obywateli, takich jak terroryzm, ekstremizm czy niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, wymaga podjęcia konkretnych działań w sposób zapewniający poszanowanie praw podstawowych. Komisja przedstawi dzisiaj strategię na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w internecie w celach seksualnych.
Istotnymi elementami strategii w zakresie unii bezpieczeństwa są zwiększenie odporności UE oraz przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym, których celem jest osłabienie spójności społecznej i podważenie zaufania do instytucji. Najważniejsze środki obejmują podejście UE na rzecz przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym – począwszy od wczesnego wykrywania, analizy i kształtowania świadomości, poprzez budowanie odporności i zapobieganie, po reagowanie na sytuacje kryzysowe i zarządzanie skutkami – włączając kwestię zagrożeń hybrydowych do szerszego procesu kształtowania polityki. Komisja oraz wysoki przedstawiciel będą wspólnie kontynuować te prace w ścisłej współpracy z partnerami strategicznymi, w szczególności z NATO i grupą G-7.
- Ochrona Europejczyków przed terroryzmem i przestępczością zorganizowaną
Walka z terroryzmem rozpoczyna się od przeciwdziałania polaryzacji społeczeństwa i dyskryminacji oraz eliminowania innych czynników, które mogą zwiększać podatność ludzi na radykalny dyskurs. Prace na rzecz przeciwdziałania radykalizacji postaw będą ukierunkowane na wczesne wykrywanie, budowanie odporności i demobilizację (zaprzestanie stosowania przemocy), a także resocjalizację i reintegrację w społeczeństwie. Poza zwalczaniem przyczyn niezbędne będzie skuteczne ściganie terrorystów, w tym zagranicznych bojowników terrorystycznych. W tym celu podejmowane są działania na rzecz wzmocnienia przepisów dotyczących bezpieczeństwa granic i lepszego wykorzystywania istniejących baz danych. Współpraca z państwami spoza UE i organizacjami międzynarodowymi również będzie miała zasadnicze znaczenie w walce z terroryzmem, na przykład w celu odcięcia wszelkich źródeł finansowania terroryzmu.
Przestępczość zorganizowana wiąże się z ogromnymi kosztami dla ofiar, ale też dla gospodarki. Szacuje się, że każdego roku straty wynoszą 218–282 miliardów euro. Najważniejsze środki obejmują agendę na rzecz walki z przestępczością zorganizowaną, w tym handlem ludźmi, na przyszły rok. Ponad jedna trzecia zorganizowanych grup przestępczych działających w UE jest zaangażowana w handel narkotykami. Komisja przedstawi dzisiaj nową agendę UE w zakresie środków odurzających, aby zintensyfikować działania służące ograniczeniu popytu na narkotyki i ich podaży oraz wzmocnić współpracę z partnerami zewnętrznymi.
Zorganizowane grupy przestępcze i terroryści są również kluczowymi podmiotami w handlu nielegalną bronią. Komisja przedstawi dzisiaj nowy unijny plan działania w sprawie nielegalnego handlu bronią palną. Aby pokazać, że przestępstwo nie popłaca, Komisja dokona przeglądu obowiązujących ram dotyczących zajmowania majątku przestępców.
Organizacje przestępcze traktują migrantów i osoby, które potrzebują ochrony międzynarodowej, jak towar. Komisja przedstawi niebawem nowy unijny plan działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów, ukierunkowany na zwalczanie siatek przestępczych, wzmocnienie współpracy oraz wspieranie pracy organów ścigania.
- Silny europejski ekosystem bezpieczeństwa
Rządy, organy ścigania, przedsiębiorstwa, organizacje społeczne i mieszkańcy Europy ponoszą wspólną odpowiedzialność za wspieranie bezpieczeństwa.
Unia Europejska będzie wspierać współpracę i wymianę informacji na potrzeby walki z przestępczością oraz zapewniania sprawiedliwości. Do kluczowych środków w tym obszarze należą wzmocnienie mandatu Europolu oraz dalsza rozbudowa Eurojustu, by umożliwić ściślejsze powiązania między organami sądowymi i organami ścigania. Współpraca z partnerami spoza UE ma również zasadnicze znaczenie w kontekście zabezpieczania informacji i dowodów. Wzmocniona zostanie również współpraca z Interpolem.
Badania naukowe i innowacje stanowią potężne narzędzie w przeciwdziałaniu zagrożeniom oraz przewidywaniu ryzyka i szans. W ramach przeglądu kompetencji Europolu Komisja rozważy utworzenie europejskiego centrum innowacji na rzecz bezpieczeństwa wewnętrznego.
Umiejętności i większa świadomość mogą przynieść korzyści zarówno organom ścigania, jak i obywatelom. Nawet podstawowa wiedza z zakresu zagrożeń dla bezpieczeństwa oraz sposobów ich zwalczania może mieć rzeczywisty wpływ na odporność społeczeństwa. Świadomość ryzyka związanego z cyberprzestępczością oraz podstawowe umiejętności w zakresie ochrony przed nią mogą współdziałać z ochroną ze strony usługodawców na potrzeby przeciwdziałania cyberatakom. Przyjęty w dniu 1 lipca 2020 r. europejski program na rzecz umiejętności stanowi wsparcie dla budowania umiejętności przez całe życie, również w dziedzinie bezpieczeństwa.
Kontekst
W ostatnich latach pojawiają się nowe, coraz bardziej złożone zagrożenia dla bezpieczeństwa w wymiarze transgranicznym i międzysektorowym, co wskazuje na potrzebę ściślejszej współpracy w zakresie bezpieczeństwa na wszystkich szczeblach. Kryzys związany z COVID-19 również jaskrawo uwidocznił kwestię bezpieczeństwa w Europie, testując odporność europejskiej infrastruktury krytycznej, gotowość na wypadek sytuacji kryzysowej oraz skuteczność systemów zarządzania kryzysowego.
W wytycznych politycznych przewodnicząca Ursula von der Leyen wezwała do zacieśnienia współpracy na rzecz ochrony wszystkich mieszkańców Europy. W ramach przedstawionej dziś strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa określono priorytetowe działania, narzędzia i środki służące realizacji tego celu, zarówno w świecie fizycznym, jak i cyfrowym, oraz w odniesieniu do wszystkich grup społecznych.
Strategia opiera się na postępach osiągniętych wcześniej w ramach realizacji opracowanej przez Komisję Europejską Europejskiej agendy bezpieczeństwa na lata 2015–2020 oraz koncentruje się na priorytetach zatwierdzonych przez Parlament Europejski i Radę.
W ramach nowej strategii uznano również rosnącą rolę wzajemnych powiązań między bezpieczeństwem wewnętrznym a zewnętrznym. Wspólne podejście unijne będzie stanowiło podstawę wielu aspektów podejmowanych prac, a wdrażanie tej strategii będzie się odbywać przy zapewnieniu pełnej komplementarności i spójności z działaniami zewnętrznymi UE w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, za które odpowiada Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.
Komisja będzie regularnie przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i zainteresowanym stronom sprawozdania na temat poczynionych postępów oraz kompletne informacje. Będzie także angażować te podmioty we wszystkie powiązane działania.
