Komisja Europejska udostępniła wyniki indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) na rok 2020. Służy on do monitorowania ogólnego stanu zaawansowania cyfrowego w Europie oraz śledzenia postępów państw UE pod względem ich konkurencyjności cyfrowej. Tegoroczna edycja DESI pokazuje, że wszystkie państwa członkowskie odnotowały postępy we wszystkich kluczowych obszarach analizowanych w ramach indeksu. Staje się to coraz istotniejsze w kontekście pandemii koronawirusa, która pokazała, jak bardzo istotne stały się technologie cyfrowe, które umożliwiają kontynuowanie pracy, monitorowanie rozprzestrzeniania się wirusa oraz przyspieszenie poszukiwania leków i szczepionek. Ponadto wskaźniki ważne dla ożywienia, analizowane w ramach DESI, dowodzą, że państwa członkowskie powinny zintensyfikować działania na rzecz zwiększenia zasięgu sieci o bardzo dużej przepływności, przydzielać widmo dla sieci 5G, aby umożliwić komercyjne uruchomienie usług 5G, działać na rzecz poprawy umiejętności cyfrowych ludności oraz w dalszym ciągu wspierać digitalizację przedsiębiorstw i sektora publicznego.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager stwierdziła: – Kryzys związany z koronawirusem pokazał, jak ważne dla ludzi i przedsiębiorstw są wzajemny kontakt i możliwość interakcji w internecie. Będziemy nadal współpracować z państwami członkowskimi, aby określić obszary, w których potrzebne są dalsze inwestycje, tak aby wszyscy Europejczycy mogli korzystać z usług cyfrowych i innowacji.
Komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton powiedział: – Dane, które dzisiaj publikujemy, pokazują, że przemysł wykorzystuje obecnie więcej rozwiązań cyfrowych niż kiedykolwiek wcześniej. Musimy zadbać o to, by miało to miejsce również w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, oraz aby najbardziej zaawansowane technologie cyfrowe były stosowane w całej gospodarce.
W kontekście planu odbudowy dla Europy, przyjętego 27 maja 2020 r., DESI wniesie wkład w analizę sytuacji w poszczególnych państwach, wspierając zalecenia dotyczące technologii cyfrowych w ramach europejskiego semestru. Pozwoli to państwom członkowskim na ukierunkowanie swoich reform i potrzeb w zakresie inwestycji oraz na ustalenie priorytetów w tym zakresie, ułatwiając dostęp do Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności o wartości 560 mld euro. Instrument dostarczy państwom członkowskim fundusze na zwiększenie odporności ich gospodarek oraz zapewni, że inwestycje i reformy będą wspierały transformację ekologiczną i cyfrową.
Główne ustalenia DESI z 2020 r.
Finlandia, Szwecja, Dania i Holandia są w UE liderami pod względem ogólnej wydajności cyfrowej. Zaraz za nimi plasują się Malta, Irlandia i Estonia. Międzynarodowy indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (I-DESI) pokazuje, że kraje przodujące w UE osiągają również najlepsze wyniki w skali światowej. Największe gospodarki unijne nie są jednak liderami w tej dziedzinie, co świadczy o tym, że tempo transformacji cyfrowej musi przyspieszyć, aby Unia Europejska skutecznie realizowała bliźniacze transformacje – cyfrową i ekologiczną. W ciągu ostatnich 5 lat największy postęp odnotowała Irlandia, a następnie Holandia, Malta i Hiszpania. Państwa te osiągają również wyniki znacznie powyżej średniej unijnej mierzonej za pomocą indeksu DESI.
Ponieważ pandemia wywarła znaczny wpływ na każdy z pięciu wymiarów mierzonych za pomocą DESI, ustalenia z 2020 r. należy odczytywać w powiązaniu z licznymi środkami wprowadzanymi przez Komisję i państwa członkowskie w celu zarządzania kryzysem oraz wspierania ożywienia. Państwa członkowskie podjęły zdecydowane działania w celu zminimalizowania rozprzestrzeniania się zakażenia i wsparcia systemów opieki zdrowotnej, takie jak wprowadzenie aplikacji i platform w celu usprawnienia telemedycyny i koordynacji zasobów opieki zdrowotnej. Komisja podjęła również działania, takie jak wydanie zalecenia w sprawie wspólnego unijnego zestawu instrumentów ułatwiającego wykorzystanie technologii i danych w celu zwalczania kryzysu i wyjścia z niego, w szczególności w odniesieniu do aplikacji mobilnych i wykorzystywania zanonimizowanych danych w aplikacjach śledzących. Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) na wniosek Komisji rozpoczął monitorowanie ruchu internetowego w celu uniknięcia zatorów.
Najważniejsze ustalenia w pięciu obszarach cyfrowych
W indeksie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego śledzi się postępy poczynione w państwach członkowskich w pięciu głównych obszarach polityki, takich jak łączność, umiejętności cyfrowe, korzystanie z internetu przez osoby fizyczne, integracja technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa i cyfrowe usługi publiczne.
Nastąpiła poprawa w dziedzinie łączności, ale konieczne są dalsze działania w celu zaspokojenia szybko rozwijających się potrzeb. Państwa członkowie pracują nad transpozycją do prawa krajowego nowych unijnych zasad przyjętych w 2018 r. w celu wspierania inwestycji w sieci o bardzo dużej przepływności, zarówno stacjonarnych, jak i komórkowych. W 2019 r. 78 proc. gospodarstw domowych posiadało abonament na stacjonarne łącze szerokopasmowe, co stanowi wzrost z 70 proc. pięć lat temu, zaś sieci 4G dostępne są dla niemal całej ludności Europy. Jednak tylko 17 państw członkowskich przydzieliło już widmo w pionierskich pasmach 5G, o pięć więcej niż w zeszłym roku. Finlandia, Niemcy, Węgry i Włochy są najbardziej zaawansowane pod względem gotowości do 5G. Z kolei 44 proc. gospodarstw domowych w UE ma dostęp do stacjonarnych sieci szerokopasmowych o bardzo dużej przepływności.
Potrzebne są dalsze postępy w zakresie umiejętności cyfrowych, zwłaszcza że kryzys związany z koronawirusem pokazał, że odpowiednie umiejętności cyfrowe są niezbędne obywatelom, aby mogli mieć oni dostęp do informacji i usług. Znaczna część ludności UE, 42 proc., wciąż nie posiada co najmniej podstawowych umiejętności cyfrowych. W 2018 r. około 9,1 mln osób w całej Unii pracowało jako specjaliści w dziedzinie ICT, o 1,6 mln więcej niż cztery lata temu. 64 proc. dużych przedsiębiorstw i 56 proc. MŚP, które zatrudniły specjalistów w dziedzinie ICT w 2018 r., zgłosiło, że obsadzenie wolnych miejsc pracy dla specjalistów w dziedzinie ICT było trudne.
Choć w wyniku pandemii doszło do gwałtownego wzrostu korzystania z internetu, tendencja ta występowała już przed kryzysem, a 85 proc. osób korzysta z internetu co najmniej raz w tygodniu (wzrost z 75 proc. w 2014 r.). Najszybszy wzrost odnotowano w zakresie połączeń wideo: z 49 proc. użytkowników internetu w 2018 r. do 60 proc. w 2019 r. Bankowość internetowa i zakupy internetowe są również bardziej popularne niż dawniej, korzysta z nich odpowiednio 66 proc. i 71 proc. użytkowników internetu.
Przedsiębiorstwa stają się coraz bardziej zdigitalizowane, zaś liderem w tej dziedzinie są duże firmy. 38,5 proc. dużych przedsiębiorstw polega już na zaawansowanych usługach w chmurze, a 32,7 proc. twierdzi, że korzysta z analizy dużych zbiorów danych. Natomiast zdecydowana większość MŚP nie korzysta jeszcze z tych technologii cyfrowych. Jedynie 17 proc. z nich korzysta z usług w chmurze, a zaledwie 12 proc. z analizy dużych zbiorów danych. Jeżeli chodzi o handel elektroniczny, w 2019 r. zaledwie 17,5 proc. MŚP sprzedawało swoje produkty lub usługi w internecie, co stanowi niewielki wzrost o 1,4 punktu procentowego w porównaniu z 2016 r. Natomiast ze sprzedaży internetowej w 2019 r. korzystało 39 proc. dużych przedsiębiorstw.
Aby pobudzić handel elektroniczny, UE uzgodniła szereg środków, od wyeliminowania nieuzasadnionych barier transgranicznych i ułatwiania tańszego transgranicznego doręczania paczek po zapewnienie ochrony praw klientów sklepów internetowych i wspieranie transgranicznego dostępu do treści online. Począwszy od grudnia 2018 r., konsumenci i przedsiębiorstwa mają możliwość wyszukiwania najlepszych ofert online w całej UE bez doświadczania dyskryminacji ze względu na przynależność państwową lub miejsce zamieszkania.
Ponadto obserwuje się rosnącą tendencję w zakresie korzystania z publicznych usług cyfrowych w obszarach e-administracji i e-zdrowia, co pozwala rządom i przedsiębiorstwom na większą wydajność i większe oszczędności, większą przejrzystość i większy udział obywateli w życiu politycznym. 67 proc. użytkowników internetu przedkładających formularze organom administracji publicznej w 2019 r. korzystało z kanałów internetowych (wzrost z 57 proc. w 2014 r.), co świadczy o wygodzie korzystania z usług opartych na technologii ICT w porównaniu z dokumentacją papierową. Najlepsze rezultaty pod tym względem osiągają Estonia, Hiszpania, Dania, Finlandia i Łotwa.
Kontekst
Opracowywany corocznie indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego umożliwia mierzenie postępów państw członkowskich UE na drodze do gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego, opierając się na danych Eurostatu, jak również na specjalistycznych badaniach i metodach zbierania danych. Sprawozdania DESI z 2020 r. opierają się na danych z 2019 r. Z myślą o poprawie metodyki opracowywania indeksu i uwzględnieniu najnowszych osiągnięć technologicznych w sprawozdaniu na rok 2020 wprowadzono szereg zmian – w chwili obecnej DESI obejmuje także zasięg stałych sieci o bardzo dużej przepływności. Celem uwzględnienia zmian w wyborze wskaźników i korekt wprowadzonych w danych bazowych przeliczono ponownie DESI za poprzednie lata w odniesieniu do wszystkich państw. W związku z tym w porównaniu z poprzednimi publikacjami wyniki poszczególnych państw i ich miejsca w rankingu mogły ulec zmianie. Ponieważ dane dotyczą roku 2019, DESI na 2020 r., jak również średnie wartości obliczone dla UE, uwzględniają Wielką Brytanię.
