Komisja Europejska wraz z kilkoma partnerami uruchomiła europejską platformę danych dotyczących COVID-19, aby umożliwić szybkie gromadzenie i udostępnianie danych naukowych. Platforma, która jest częścią planu działania ERAvsCorona, stanowi kolejny istotny element wysiłków UE na rzecz wspierania badaczy w Europie i na całym świecie w walce z pandemią koronawirusa.
Mariya Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, powiedziała: – Uruchomienie europejskiej platformy danych dotyczących COVID-19 jest ważnym konkretnym działaniem służącym wzmocnieniu współpracy w zakresie walki z koronawirusem. Przez wiele lat zdecydowanie wspieraliśmy otwartą naukę i otwarty dostęp do danych, a teraz nadszedł czas, aby zwiększyć nasze wysiłki i stanąć murem za naszymi naukowcami. Jednocząc wysiłki, lepiej zrozumiemy, zdiagnozujemy i ostatecznie pokonamy pandemię.
Nowa platforma zapewni otwarte, godne zaufania i dające się rozbudować europejskie i globalne środowisko, w którym naukowcy będą mogli gromadzić i udostępniać zbiory danych dotyczących sekwencji DNA, struktur białka, danych z badań przedklinicznych i klinicznych, a także danych epidemiologicznych. Platforma jest owocem wspólnych wysiłków Komisji Europejskiej, Europejskiego Laboratorium Biologii Molekularnej Europejskiego Instytutu Bioinformatyki (EMBL-EBI), organizacji Elixir, uczestników projektu COMPARE, a także państw członkowskich i innych partnerów.
Szybkie i otwarte udostępnianie danych znacznie przyspiesza badania i odkrycia, umożliwiając skuteczną reakcję na sytuację nadzwyczajną wywołaną koronawirusem. Europejska platforma danych dotyczących COVID-19 jest zgodna z zasadami określonymi w oświadczeniu o udostępnianiu danych w stanie zagrożenia zdrowia publicznego, a także podkreśla zaangażowanie Komisji na rzecz otwartych danych badawczych i otwartej nauki, co ma na celu sprawienie, by nauka była bardziej wydajna i wiarygodna oraz by reagowała na wyzwania społeczne. W tym kontekście platforma jest również priorytetowym projektem pilotażowym, który ma zrealizować cele europejskiej chmury dla otwartej nauki, i opiera się na ustanowionych sieciach współpracy między EMBL-EBI a krajowymi publicznymi infrastrukturami w zakresie danych dotyczących zdrowia.
Plan działania ERAvsCorona
7 kwietnia 2020 r. ministrowie ds. badań naukowych i innowacji ze wszystkich 27 państw członkowskich UE poparli 10 działań priorytetowych w ramach planu działania ERAvsCorona. Bazując na ogólnych celach i narzędziach europejskiej przestrzeni badawczej (ERA), plan ten obejmuje działania krótkoterminowe oparte na wspólnych wysiłkach Komisji i państw członkowskich w zakresie ścisłej koordynacji, współpracy, udostępniania danych i wspólnego finansowania. Jest on skoncentrowany wokół kluczowych zasad europejskiej przestrzeni badawczej, które zostaną wykorzystane do jak najskuteczniejszej pomocy naukowcom i państwom członkowskim UE w walce z pandemią koronawirusa.
Oprócz uruchomionej europejskiej platformy danych dotyczących COVID-19 podejmowane są inne działania, które koncentrują się na koordynacji finansowania, rozszerzaniu ogólnoeuropejskich badań klinicznych, zwiększaniu wsparcia dla innowacyjnych przedsiębiorstw oraz wspieraniu ogólnoeuropejskiego hakatonu, który ma się odbyć pod koniec kwietnia w celu zmobilizowania europejskich innowatorów i społeczeństwa obywatelskiego. W nadchodzących miesiącach wspólny plan określający działania priorytetowe będzie regularnie aktualizowany w sposób kreatywny we współpracy między służbami Komisji a rządami krajowymi.
Kontekst
UE podejmuje zdecydowane działania, aby zwalczyć pandemię. Komisja przeznacza także setki milionów euro na działania w zakresie badań i innowacji mające na celu opracowanie szczepionek, nowych metod leczenia, badań diagnostycznych i systemów medycznych, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa.
W oparciu o długoterminowe inwestycje zrealizowane przed pandemią koronawirusa (w ramach siódmego programu ramowego i programu „Horyzont 2020”), w tym w zakresie nadzoru i gotowości, UE uruchomiła w trybie przyspieszonym 48,2 mln euro na 18 wytypowanych projektów badawczych, które są obecnie prowadzone w dziedzinach takich jak szybkie badanie w miejscu opieki nad pacjentem, nowe metody leczenia, nowe szczepionki, a także epidemiologia i modelowanie w celu poprawy gotowości i reagowania na ogniska choroby. W realizacji tych projektów uczestniczy 151 zespołów badawczych z całego świata.
Ponadto UE uruchomiła środki publiczne i prywatne w wysokości do 90 mln euro poprzez inicjatywę w zakresie leków innowacyjnych i zaoferowała do 80 mln euro wsparcia finansowego dla innowacyjnego przedsiębiorstwa CureVac w celu zintensyfikowania prac na rzecz opracowania i produkcji szczepionki przeciw koronawirusowi.
Co więcej, niedawne zaproszenie do składania wniosków w ramach instrumentu „Akcelerator” Europejskiej Rady ds. Innowacji o wartości 164 mln euro przyciągnęło znaczną liczbę przedsiębiorstw typu start-up i MŚP dysponujących innowacyjnymi rozwiązaniami, które również mogą pomóc powstrzymać pandemię. Jednocześnie ponad 50 prowadzonych lub zakończonych już projektów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych pomaga stawiać czoła pandemii koronawirusa przez dostarczanie informacji z kilku różnych dziedzin badań naukowych (takich jak: wirusologia, epidemiologia, immunologia, zdrowie publiczne, wyroby medyczne, zachowania społeczne, zarządzanie kryzysowe).
Aby wzmocnić współpracę na poziomie światowym, UE koordynuje inicjatywy międzynarodowe w ramach światowej współpracy badawczej w zakresie gotowości na wypadek wystąpienia chorób zakaźnych (GloPID-R), która skupia 29 organów finansujących z 5 kontynentów oraz WHO. UE wpłaciła również 20 mln euro na Koalicję na rzecz innowacji dotyczących gotowości na wypadek wystąpienia epidemii (CEPI). Ponadto Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych (EDCTP) finansuje trzy zaproszenia do składania wniosków o wartości do 28 mln euro z programu Horizon 2020, aby wspierać badania naukowe nad koronawirusem i wzmocnić zdolności badawcze w Afryce Subsaharyjskiej.
