Komisja Europejska wydała nowe praktyczne zalecenia, których celem jest zapewnienie, aby pracownicy mobilni w obrębie UE – zwłaszcza zatrudnieni w zawodach o krytycznym znaczeniu dla walki z pandemią koronawirusa – mogli dotrzeć do swojego miejsca pracy. Chodzi tu między innymi o osoby zatrudnione w sektorze opieki zdrowotnej i w sektorze spożywczym oraz w innych istotnych obszarach usług podstawowych, takich jak opieka nad dziećmi lub opieka nad osobami starszymi, a także o personel o krytycznym znaczeniu dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Wytyczne te, podobnie jak wskazówki dotyczące wprowadzenia w życie tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE, które również zostały wydane w dniu dzisiejszym, są odpowiedzią na wezwanie przywódców UE z 26 marca. Ich celem jest zareagowanie na praktyczne problemy obywateli i przedsiębiorstw, których dotknęły środki podjęte w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa oraz na obawy organów krajowych wdrażających wspomniane środki.
Wprowadzanie przez państwa członkowskie kontroli na granicach wewnętrznych w walce z rozprzestrzenianiem się koronawirusa jest wprawdzie zrozumiałe, jednak pracownicy o krytycznym znaczeniu muszą mieć możliwość docierania do miejsca pracy bez zbędnej zwłoki.
Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział: – Tysiące kobiet i mężczyzn, którzy ciężko pracują, aby zadbać o nasze bezpieczeństwo i zdrowie, i aby zapewnić nam żywność, muszą przekraczać granice UE w drodze do pracy. Naszym wspólnym obowiązkiem jest dopilnowanie, aby nie utrudniać im przemieszczania się, przy jednoczesnym zachowaniu wszelkich środków ostrożności ograniczających rozprzestrzenianie się pandemii.
W opublikowanych dzisiaj wytycznych określono kategorie pracowników, którzy wykonują zawody o kluczowym znaczeniu i dla których swobodne przemieszczanie w obrębie UE uważa się za niezbędne. Wykaz zawarty w tych wytycznych nie jest wyczerpujący. Wśród podanych przykładów znajduje się średni personel ochrony zdrowia, pracownicy opieki nad dziećmi i osobami starszymi, naukowcy w przemyśle związanym ze zdrowiem, osoby niezbędne do instalacji urządzeń medycznych o krytycznym znaczeniu, strażacy i policjanci, pracownicy transportu, a także osoby zatrudnione w sektorze spożywczym. Komisja wzywa państwa członkowskie do ustanowienia konkretnych, nieobciążających i szybkich procedur w celu zapewnienia płynnego przejścia takim pracownikom przygranicznym, w tym zadbania o proporcjonalne wyrywkowe kontrole sanitarne.
W wytycznych wymieniono te konkretne kategorie pracowników, a także wyjaśniono, iż państwa członkowskie powinny zezwolić na dalsze przekraczanie granic przez pracowników przygranicznych, o ile praca w danym sektorze jest w przyjmującym państwie członkowskim nadal dozwolona. Państwa członkowskie powinny w ten sam sposób traktować pracowników transgranicznych i pracowników krajowych.
Jeżeli chodzi o pracowników sezonowych, zwłaszcza w sektorze rolnictwa, państwa członkowskie są proszone o wymianę informacji o swoich potrzebach na poziomie technicznym oraz o wprowadzenie specjalnych procedur zapewniających sprawny przepływ takich pracowników. Pozwoli to na odpowiednie zareagowanie na niedobory siły roboczej spowodowane kryzysem. W pewnych okolicznościach pracownicy sezonowi w rolnictwie pełnią funkcje o krytycznym znaczeniu dla zbiorów, sadzenia i pielęgnacji roślin. W takiej sytuacji państwa członkowskie powinny traktować tych pracowników jako pracowników o znaczeniu krytycznym oraz poinformować pracodawców o konieczności zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Wytyczne są uzupełnieniem przyjętych niedawno wytycznych dotyczących środków zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i usług podstawowych oraz wskazówek dotyczących wprowadzenia w życie tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE, które również przedstawiono w dniu dzisiejszym.
Komisja będzie nadal współpracować z państwami członkowskimi w celu określenia najlepszych praktyk, które pozwolą pracownikom bez zbędnych przeszkód wykonywać swoje funkcje o kluczowym znaczeniu; praktyki te będzie można rozszerzać na wszystkie państwa członkowskie.
Kontekst
Kryzys spowodowany pandemią koronawirusa doprowadził do wprowadzenia bezprecedensowych środków w państwach członkowskich UE, w tym przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych.
Pracownicy przygraniczni, pracownicy delegowani, a także pracownicy sezonowi mieszkają w jednym państwie UE, ale pracują w innym. Wielu z nich ma kluczowe znaczenie dla przyjmujących państw członkowskich, na przykład dla systemów opieki zdrowotnej, świadczenia innych usług podstawowych, w tym tworzenia i utrzymywania sprzętu medycznego i infrastruktury medycznej, lub zapewniania dostaw towarów pierwszej potrzeby. Decydujące znaczenie ma zatem skoordynowane podejście na szczeblu UE.
W dniu 26 marca szefowie państw lub rządów oświadczyli: Wspólnie z Komisją jak najszybciej rozwiążemy problem dotyczący obywateli UE zatrzymywanych na wewnętrznych granicach UE, którzy nie mogą powrócić do państw pochodzenia lub przekraczać granic, a także pracowników sezonowych, którzy muszą być w stanie kontynuować swoje istotne zadania. Jednocześnie musimy uniknąć przyczyniania się do rozprzestrzeniania się wirusa. Przedstawione dzisiaj wytyczne stanowią niezwłoczną odpowiedź Komisji na to wezwanie, wraz ze wskazówkami dotyczącymi wprowadzenia w życie tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE, które obejmują repatriację obywateli UE.
