Komisja Europejska przedstawiła nową strategię, która pomoże europejskiemu przemysłowi w zrealizowaniu podwójnej transformacji i osiągnięciu neutralności klimatycznej, a także przyjęciu wiodącej roli w sektorze cyfrowym. Celem strategii jest dążenie do zwiększenia konkurencyjności Europy i jej strategicznej autonomii w czasach, gdy zmieniają się układy sił geopolitycznych, a globalna konkurencja nasila się.
W pakiecie inicjatyw przedstawiono nowe podejście do europejskiej polityki przemysłowej, mocno zakorzenione w europejskich wartościach oraz tradycji społecznej gospodarki rynkowej. Przewidziano w nim szereg działań, których celem jest wzmocnienie wszystkich podmiotów europejskiego przemysłu, w tym dużych i małych przedsiębiorstw, a także innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up, ośrodków badawczych, usługodawców, dostawców i partnerów społecznych. Celem ukierunkowanej strategii na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) jest ograniczenie biurokracji; ma ona ponadto ułatwić licznym europejskim MŚP prowadzenie działalności gospodarczej na jednolitym rynku i poza nim, uzyskiwanie dostępu do finansowania, a także odegranie wiodącej roli na drodze prowadzącej do cyfrowej i zielonej transformacji. W prezentowanej dziś inicjatywie przewidziano również konkretne działania mające na celu wyeliminowanie przeszkód w sprawnym funkcjonowaniu jednolitego rynku – najmocniejszego atutu Europy, który pozwala wszystkim naszym przedsiębiorstwom rozwijać się i konkurować, czy to w Europie, czy też poza nią.
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, powiedziała: – Europejski przemysł jest motorem wzrostu gospodarczego i dobrobytu w Europie. Najlepsze wyniki osiąga wtedy, gdy wykorzystuje swoje najsilniejsze punkty: swoich ludzi, ich idee, talenty, różnorodność i przedsiębiorczość. Jest to ważne jak nigdy dotąd, Europa wkracza bowiem na drogę ambitnej transformacji ekologicznej i cyfrowej w świecie, który jest coraz mniej stabilny i przewidywalny. Europejski przemysł ma do dyspozycji wszystko, co jest niezbędne do przyjęcia wiodącej roli, a my zrobimy wszystko, co w naszej mocy, by udzielić mu wsparcia.
Thierry Breton, komisarz ds. rynku wewnętrznego, powiedział: – Europa ma najsilniejszy przemysł na świecie. Nasze przedsiębiorstwa, zarówno duże jak i małe, zapewniają nam pracę, dobrobyt i strategiczną autonomię. Zarządzanie transformacją ekologiczną i cyfrową oraz unikanie uzależnienia od zewnętrznych czynników w nowym kontekście geopolitycznym wymaga radykalnej zmiany; ta zmiana musi zacząć się już teraz.
W opublikowanym dziś pakiecie dotyczącym polityki przemysłowej zawarto następujące inicjatywy:
- Nowa strategia przemysłowa
Nowa strategia przemysłowa ma na celu utrzymanie wiodącej pozycji Europy w przemyśle; w tym celu skupi się na trzech priorytetach, do których należą: utrzymanie konkurencyjności przemysłu europejskiego na świecie i zapewnienie równych warunków działania – w Europie i w ujęciu globalnym, zapewnienie neutralności klimatycznej Europy do 2050 r. i ukształtowanie cyfrowej przyszłości Europy.
W strategii określono główne czynniki napędzające transformację przemysłową w Europie i zaproponowano obszerny zestaw działań na przyszłość, w tym:
- Plan działania dotyczący własności intelektualnej ukierunkowany na zachowanie suwerenności technologicznej, promowanie równych warunków działania w ujęciu globalnym, skuteczniejsze zwalczanie kradzieży własności intelektualnej oraz dostosowanie ram prawnych do transformacji ekologicznej i cyfrowej.
- Dzięki konkurencji nasze przedsiębiorstwa rozwijają skrzydła; jednocześnie trwający obecnie przegląd unijnych reguł konkurencji, w tym prowadzona na bieżąco ocena kontroli połączeń przedsiębiorstw i ocena adekwatności wytycznych w obszarze pomocy państwa, zagwarantuje dostosowanie naszych przepisów do potrzeb gospodarki, która szybko się zmienia, nabiera cyfrowego wymiaru i która musi stać się bardziej ekologiczna i cyrkulacyjna.
- Potrzebujemy uczciwej konkurencji – w Unii i poza jej granicami. Komisja maksymalnie wykorzystuje narzędzia służące ochronie handlu, ponadto do połowy 2020 r. Komisja przyjmie białą księgę ukierunkowaną na wyeliminowanie zakłóceń wywoływanych na jednolitym rynku przez dotacje zagraniczne, a także na uregulowanie dostępu podmiotów spoza UE do unijnych zamówień publicznych i unijnego finansowania. Kwestia dotacji zagranicznych zostanie omówiona w przewidzianym na 2021 r. wniosku w sprawie aktu prawnego. Równolegle prowadzone będą prace nad wzmocnieniem – w ramach Światowej Organizacji Handlu – globalnych zasad dotyczących dotacji dla przemysłu, a także działania mające na celu rozwiązanie problemu braku wzajemnego dostępu do zamówień publicznych w państwach trzecich.
- Obszerne środki na rzecz modernizacji i dekarbonizacji sektorów energochłonnych, wspierania sektora zrównoważonej i inteligentnej mobilności, promowania efektywności energetycznej oraz zapewnienia wystarczających i stałych dostaw energii niskoemisyjnej po konkurencyjnych cenach.
- Zwiększenie przemysłowej i strategicznej autonomii Europy poprzez zapewnienie dostaw surowców krytycznych (przy wsparciu Planu działania w sprawie surowców krytycznych) oraz produktów farmaceutycznych (w oparciu o nową unijną strategię farmaceutyczną), a także poprzez wspieranie rozwoju strategicznej infrastruktury cyfrowej i kluczowych technologii prorozwojowych.
- Sojusz na rzecz czystego wodoru w celu przyspieszenia dekarbonizacji przemysłu i utrzymania jego wiodącej pozycji, a następnie sojusze na rzecz niskoemisyjnych gałęzi przemysłu, przemysłowych chmur obliczeniowych i platform przemysłowych oraz surowców.
- Dalsze przepisy i wytyczne dotyczące ekologicznych zamówień publicznych.
- Ponowne położenie nacisku na innowacje, inwestycje i umiejętności.
W uzupełnieniu tego obszernego zestawu działań, zarówno horyzontalnych jak i odnoszących się do konkretnych technologii, Komisja będzie systematycznie analizować zagrożenia i potrzeby różnych ekosystemów przemysłowych. Dokonując tych analiz, Komisja będzie ściśle współpracować z pluralistycznym i otwartym forum przemysłowym, które powstanie najpóźniej we wrześniu 2020 r. Forum będzie skupiać przedstawicieli przemysłu, w tym MŚP, duże przedsiębiorstwa, partnerów społecznych, badaczy, a także przedstawicieli państw członkowskich i instytucji UE. W razie potrzeby o udostępnienie swojej wiedzy proszeni będą eksperci z konkretnych sektorów. Wszystkie zainteresowane podmioty nadal spotykać się będą podczas Dni Przemysłu, organizowanych przez Komisję każdego roku.
- Nowa strategia na rzecz MŚP
MŚP odgrywają kluczową rolę w strukturze przemysłowej Europy: zapewniają dwie trzecie wszystkich miejsc pracy i mają kluczowe znaczenie dla powodzenia nowego podejścia przemysłowego. Celem strategii jest udzielenie MŚP wsparcia w poprowadzeniu podwójnej transformacji. Oznacza to między innymi zapewnienie dostępu do odpowiednich umiejętności. Dążąc do zapewnienia potencjału MŚP na potrzeby transformacji, Komisja zaktualizuje Europejską Sieć Przedsiębiorczości i udostępni doradców ds. zrównoważonego rozwoju. Rozbuduje także ośrodki innowacji cyfrowych we wszystkich regionach Europy, umożliwiając MŚP wykorzystanie innowacji cyfrowych. Stworzy to nowe możliwości dla wolontariatu i szkoleń w zakresie technologii cyfrowych. Aby ułatwić MŚP funkcjonowanie na jednolitym rynku i poza nim, Komisja proponuje działania prowadzące do usunięcia regulacyjnych i praktycznych przeszkód utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej lub jej rozwijanie. Komisja zwiększy między innymi swoje starania na rzecz gwarantowania szybkich płatności, w szczególności za pośrednictwem nowego wirtualnego centrum monitorowania, a także poprzez alternatywne metody rozstrzygania sporów. Aby ułatwić MŚP wchodzenie na giełdę w Europie, Komisja udzieli wsparcia funduszowi na rzecz pierwszych ofert publicznych MŚP, korzystając w tym celu z puli InvestEU przeznaczonej dla MŚP. Komisja będzie wzmacniać przedsiębiorczość kobiet, stymulując inwestycje w przedsiębiorstwa i fundusze prowadzone przez kobiety. Ponadto Komisja zachęca państwa członkowskie do zapewniania przedsiębiorstwom wsparcia w ramach punktów kompleksowej obsługi. Celem jest sprawienie, aby Europa była najlepszym miejscem do rozpoczęcia działalności gospodarczej i jej rozwoju. Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi nad unijnym standardem wspierania start-upów, co pozwoli na wymianę i przyjmowanie najlepszych praktyk, a tym samym przyspieszenie rozwoju zaawansowanych technologicznie MŚP i przedsiębiorstw typu start-up. Dążąc do zapewnienia politycznego zaangażowania na rzecz tych środków, pełnomocnik UE wysokiego szczebla ds. MŚP zadba o ścisłe partnerstwo i koordynację z państwami członkowskimi UE – za pośrednictwem krajowych pełnomocników ds. MŚP, a także z władzami regionalnymi i lokalnymi. Komisja wzmocni ponadto perspektywę MŚP w prawodawstwie UE.
- Jednolity rynek, który przynosi korzyści naszym przedsiębiorstwom i konsumentom
Jednolity rynek to jedno z największych osiągnięć Europy. Dzięki niemu europejskie przedsiębiorstwa korzystają z ogromnego rynku wewnętrznego. Pobudza on konkurencję i wymianę handlową w obrębie UE. Umożliwia obywatelom UE większy wybór towarów i usług, a także zapewnia większe możliwości zatrudnienia i przedsiębiorczości. Jest on dla europejskich przedsiębiorstw dźwignią, której potrzebują, aby przyjąć pozycję liderów na rynkach światowych.
Niemniej jednak Europejczycy nadal napotykają bariery, które uniemożliwiają im pełne wykorzystywanie potencjału jednolitego rynku. Z szacunków wynika, że wyeliminowanie tych barier mogłoby do końca bieżącej dekady przynieść korzyści o wartości nawet 713 mld euro. W opublikowanym dziś sprawozdaniu dotyczącym barier na jednolitym rynku wskazano szereg przeszkód na jednolitym rynku z punktu widzenia europejskich przedsiębiorstw i konsumentów. Wskazano także przyczyny leżące u źródła tych przeszkód: restrykcyjne i złożone przepisy krajowe, ograniczone zdolności administracyjne, niedoskonała transpozycja przepisów UE i ich nieadekwatne egzekwowanie.
Aby usunąć te bariery, Komisja przyjmuje dziś Plan działania na rzecz lepszego wdrażania i egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku; celem planu jest wyeliminowanie przeszkód wynikających z naruszania prawa UE. Plan działania opiera się na odnowionym partnerstwie między państwami członkowskimi a Komisją i przyjęciu ich wspólnej odpowiedzialności za zapewnienie właściwego egzekwowania i stosowania przepisów dotyczących jednolitego rynku. W związku z tym plan działania przewiduje powołanie wspólnej grupy zadaniowej Komisji i państw członkowskich na rzecz zacieśnienia współpracy w zakresie egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku. Ze swojej strony Komisja będzie wspierać krajowe i lokalne władze w ich wysiłkach na rzecz prawidłowego wdrażania prawa europejskiego i nie zawaha się podjąć zdecydowanych działań przeciwko naruszeniom przepisów dotyczących jednolitego rynku.
KONTEKST
Przemysł odgrywa istotną rolę we wspieraniu wzrostu gospodarczego i dobrobytu w Europie. Przemysł europejski jest światowym liderem w wielu sektorach, odpowiadając za 20 proc. całkowitej wartości dodanej UE i zapewniając miejsca pracy dla 35 mln osób w UE.
W marcu 2019 r. Rada Europejska zaapelowała o kompleksową i długoterminową strategię UE dla przemysłu oraz o zintegrowane podejście na rzecz pogłębionego i silniejszego jednolitego rynku. Potrzeba nowej drogi dla europejskiego przemysłu znalazła odzwierciedlenie w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen, priorytetach określonych przez Parlament Europejski i w programie strategicznym Rady na lata 2019–2024, w Europejskim Zielonym Ładzie oraz w strategii Komisji na rzecz kształtowania cyfrowej przyszłości Europy.
