Bialskie Towarzystwo Łowieckie „Ponowa” Koło Nr 18 jest najstarszym kołem łowieckim działającym na terenie podlegającym Okręgowej Radzie Łowieckiej w Białej Podlaskiej. Początki jego historii sięgają kwietnia 1919 r. kiedy to pod nazwą Bialskiego Kółka Prawidłowego Polowania powołano stowarzyszenie stawiające sobie za cel ochronę zwierzyny łownej i wykonywanie prawidłowych polowań. Oficjalnie organizacja zarejestrowana została jako Bialskie Kółko Myśliwskie. Tak rozpoczęła się blisko 95-letnia historia Koła. Od początku działalności Towarzystwo propagowało zasady prawidłowej gospodarki łowieckiej, przestrzegania etycznego sposobu polowania i walkę z kłusownictwem.
Okres II wojny światowej (zarówno działania wojenne, jak i srogie zimy) spowodował ogromne straty w zasobach flory i fauny. Jednocześnie okupant zakazując udziału ludności w stowarzyszeniach uniemożliwił działanie na rzecz rozwoju i propagowania łowiectwa. Wznowienie działalności Bialskiego Powiatowego Towarzystwa Łowieckiego nastąpiło dopiero w połowie 1945 r., a już w lutym 1946 r. wystosowano oficjalne pismo do Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Lublinie z wnioskiem o zarejestrowanie Towarzystwa w strukturach PZŁ.
W 1952 r. decyzją Powiatowej Rady Narodowej Koło zostało rozwiązane. Członkowie Towarzystwa podjęli jednak decyzję o stworzeniu „nowego” Towarzystwa Łowieckiego, oficjalnie głosząc potrzebę: „(…) utworzenie towarzystwa łowieckiego składającego się z robotników i chłopów klas pracujących, które będzie pracowało według demokratycznych zasad i wskazań odnośnych władz”.
Był to oczywisty fortel, który pozwalał na dalsze działanie Bialskiego Powiatowego Towarzystwa Łowieckiego, ale pod nową nazwą – „Ponowa”. Władzom powiatowym słowo „Ponowa” kojarzyło się z pojęciem „po nowemu” czyli zgodnie z ustrojem, natomiast dla Członków Koła była metaforą czystości, nowych planów i możliwości. Dzięki staraniom ówczesnego Łowczego, Jana Soszyńskiego, cały majątek BPTŁ łącznie z dzierżawionymi obwodami został przekazany „Ponowie”. Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii organizacji było zatwierdzenie statutu Koła przez Wydział Społeczno-Administracyjny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie, które miało miejsce 30 grudnia 1952 r.
Po likwidacji Powiatowych Rad Łowieckich w 1953 r. dokonano również reorganizacji kół łowieckich. Pozbawiono je osobowości prawnej, a przyjęte wcześniej nazwy nawiązujące do tradycji zastąpiono numerami. „Ponowa” stała się Kołem Łowieckim Nr 18. W 1954 r. Koło Nr 18 oficjalnie uzyskało możliwość prowadzenia gospodarki na trzech obwodach w okolicy Białej Podlaskiej. Następstwem tych zmian były też nowe cele – intensywne zwalczanie kłusownictwa (utrudnione ze względu na ciche przyzwolenie społeczne), hodowla i ochrona zwierzyny oraz redukcja drapieżników. Już w 1959 r. wchodzi w życie nowy statut PZŁ oraz ustawa o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim. Powiatowe Rady Łowieckie zostają przywrócone.
W roku 1960 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Leśnictwa i przemysłu leśnego w sprawie rejestracji Kół Łowieckich przyjęto nazwę Podlaskie Koło Łowieckie Nr 18 w Białej Podlaskiej. Lata te w bialskim Kole obfitowały w różne formy ochrony zwierzyny i akcje promujące idee łowieckie wśród młodzieży szkolnej. Organizowano polowania zbiorowe na drapieżniki, w szkołach ogłaszano konkursy z nagrodami fundowanymi przez Koło, powrócono do rytuału uroczystego obchodzenia polowań hubertowskich czy wigilijnych.
Działania te przyniosły wymierne skutki, bo już w 1968 r. Koło wykazywało największy stan zwierzyny w powiecie, a w 1969 r. osiągnięcia zostały uznane przez ówczesnego Łowczego Powiatowego Bogusława Kowalskiego za przodujące w woj. lubelskim. W latach 70. jeszcze intensywniej prowadzono gospodarkę łowiecką. W wyniku tego pod koniec dekady w szeregach pozostawało 50 myśliwych i 6 etatowych strażników łowieckich działających na obwodach o łącznej powierzchni 33 tys. ha.
W 1998 r. Walne Zgromadzenie zatwierdziło nowy statut oraz opracowało nową odznakę Koła – wizerunek głowy dzika zwróconej w lewą stronę z rogiem myśliwskim i włócznią na tle gałązki dębowej. W 2000 r. zatwierdzona została nowa nazwa Podlaskie Koło Łowieckie Nr 18 „Ponowa”. Ostatnia zmiana nazwy organizacji miała miejsce cztery lata później. Od tego czasu Bialskie Towarzystwo Łowieckie „Ponowa” Koło Nr 18 – bo taką nazwę właśnie wówczas przyjęto – szczyci się też własnym sztandarem.
Obecnie Bialskie Towarzystwo Łowieckie „Ponowa” Koło nr 18 w Białej Podlaskiej liczy 108 myśliwych i 2 Diany, gospodaruje na pięciu obwodach łowieckich, których łączna powierzchnia liczy 37 597 ha. Po odjęciu powierzchni wyłączonych Koło czynnie użytkuje 36 550 ha terenów łowieckich.
Wystawa „Pasuję Cię na Rycerza Świętego Huberta…” stanowi swego rodzaju podsumowanie 100-letniej wielotorowej działalności i historii bialskiego Towarzystwa, które dysponuje pokaźnym zbiorem pamiątek i kilkutysięcznym archiwum fotograficznym, zgromadzonym na przestrzeni lat przez jego Członków. Zrzeszeni wokół „Ponowy”, to nie tylko myśliwi, ale również ich rodziny, przyjaciele a także pasjonaci tematyki powiązanej z otaczającym nas środowiskiem naturalnym i jego ochroną.
By pokazać różne aspekty działalności Koła i tworzących go bialczan ekspozycję zbudowano ze zbiorów: Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej, Bialskiego Towarzystwa Łowieckiego „Ponowa” Koło nr 18 w Białej Podlaskiej, Nadleśnictwa Biała Podlaska, Zofii i Marka Leszczyńskiego, Macieja Falkiewicza oraz Barbary Towpik-Roszkiewicz.
– Informacje zaczerpnięto z monografii autorstwa W.S. Kobylarza „Bialskie Towarzystwo Łowieckie Ponowa Koło Nr 18 w Białej Podlaskiej 1919-2004. 85 lat”, Biała Podlaska 2005
[foogallery id=”179686″]
materiał: Radio Biper Biała Podlaska
tekst: Leszek Niedaleki
zdjęcia: Jarosław Domański FOTOS
opracowanie: Gwalbert Krzewicki
