Unia Europejska ogłosi nowe zobowiązania na konferencji „Nasz ocean” w 2019 r. w Oslo (Norwegia) w dniach 23–24 października 2019 r., w celu lepszego zarządzania oceanami. Ponadto UE uruchomiła również narzędzie „Ocean Tracker” – interaktywną mapę do śledzenia realizacji zobowiązań na kwotę 10 mld euro podjętych już przez rządy, przedsiębiorstwa i organizacje pozarządowe.
Komisarz Karmenu Vella, odpowiedzialny za środowisko, gospodarkę morską i rybołówstwo, powiedział: – Zrównoważony rozwój oceanów jest globalnym wyzwaniem wymagającym działań przekrojowych i międzynarodowych. Nadszedł czas, by przejść na nowy poziom zarządzania oceanami. Wprowadzając ten nowy zestaw zobowiązań i narzędzie „Ocean Tracker”, UE dowodzi swojej wiodącej pozycji w dziedzinie zrównoważonego rozwoju oceanów.
Komisarz do spraw współpracy międzynarodowej i rozwoju Neven Mimica powiedział: – Oceany są nie tylko naszym wspólnym bogactwem, lecz także naszą przyszłością. Naszym obowiązkiem jest dopilnowanie, aby były one zdrowe i chronione na całym świecie. W naszym przyszłym partnerstwie z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku będziemy nadal działać jako międzynarodowa siła napędowa, broniąc zrównoważonego zarządzania zasobami morskimi, a także jednocześnie wspierając niebieską gospodarkę i szanse na poprawę życia ludzi.
Zobowiązania te są istotnymi działaniami na rzecz wzmocnienia zarządzania oceanami, w szczególności w odniesieniu do realizacji Agendy 2030, a zwłaszcza celu zrównoważonego rozwoju nr 14 dotyczącego ochrony i zrównoważonego wykorzystywania oceanów, mórz i zasobów morskich. Unijne zobowiązania obejmują projekty dotyczące rozwiązania problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, zwiększenia trwałości niebieskiej gospodarki oraz usprawnienia badań i nadzoru morskiego.
Narzędzie „Ocean Tracker”, samo w sobie stanowiące zobowiązanie podjęte w 2017 r., kiedy to Unia była gospodarzem konferencji „Nasz ocean” na Malcie, ma zagwarantować widoczność postępów w realizacji wszystkich zobowiązań.
Sama UE podjęła się realizacji 77 zobowiązań od czasu rozpoczęcia cyklu konferencji „Nasz ocean” w 2014 r. Prawie 80 proc. wszystkich zobowiązań UE zostało zrealizowanych, bądź nastąpi to wkrótce, w tym 50 proc. komunikatów wydanych w zeszłym roku.
22 nowe zobowiązania w ramach „Naszego oceanu” o wartości niemal 540 mln EUR
22 zobowiązania UE obejmują konkretne i ukierunkowane działania o całkowitym budżecie w wysokości prawie 540 mln EUR w celu uporania się z głównymi wyzwaniami w zakresie oceanów, takimi jak wpływ zmiany klimatu, wzmocnienie naszej bazy wiedzy, pobudzanie innowacji oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju niebieskiej gospodarki w Europie i poza jej granicami.
Wspieranie badań dotyczących oceanów: W ramach programu „Horyzont 2020” (programu UE w zakresie badań naukowych i innowacji) 250 mln EUR zostanie przeznaczonych na poprawę zrozumienia i rozwoju nowych technologii w zakresie zrównoważonego rybołówstwa, walkę z zanieczyszczeniem morza, dekarbonizację żeglugi i promowanie niebieskiej energii ze źródeł odnawialnych.
Walka z zanieczyszczeniem mórz: Komisja Europejska wniesie również wkład w walkę z zanieczyszczeniem mórz poprzez promowanie „ekologicznej żeglugi”. Statki, które ograniczą ilość wytwarzanych przez siebie odpadów lub będą przerabiały odpady w zrównoważony sposób, zostaną wynagrodzone za te wysiłki poprzez obniżenie opłaty za odpady, którą muszą uiszczać, zawijając do portu w UE.
Wspieranie niebieskiej gospodarki i innowacji: ponad 100 mln EUR zostanie przeznaczone na promowanie dalszego rozwoju zrównoważonej niebieskiej gospodarki w Europie. Obejmuje to inwestycje w przedsiębiorstwa, które przyczyniają się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla, wzmocnienie gospodarki o obiegu zamkniętym i zachowanie ekosystemów.
Połączenie sił na całym świecie w celu uzyskania lepszych wyników: Wewnątrzunijnym działaniom na rzecz zrównoważonej niebieskiej gospodarki i lepszego zarządzania oceanami towarzyszy promowanie tych działań poza granicami Unii. Podczas konferencji „Nasz ocean” UE podpisze nowy program partnerstwa w celu udostępnienia 40 mln EUR na wspieranie zrównoważonych łańcuchów wartości w sektorze rybołówstwa i akwakultury w krajach Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP).
Rozumienie zmiany klimatu i dostosowanie do niej:12,8 mln EUR zostanie przeznaczone na program Copernicus na monitorowanie oceanów i pokrywy lodowej, aby lepiej zrozumieć skutki zmiany klimatu w Arktyce i Antarktyce. Ponadto Unia Europejska przeznaczy 9,9 mln EUR na wspólną inicjatywę regionu Pacyfiku na rzecz różnorodności biologicznej, przystosowania się do zmiany klimatu i odporności na nią, która to inicjatywa została zapoczątkowana przez Francję, aby zwiększyć zdolności 19 państw i terytoriów Pacyfiku w zakresie dostosowania się do skutków zmiany klimatu i innych czynników stresogennych oraz ochrony i wspierania bioróżnorodności.
Kontekst
Konferencja „Nasz ocean” odbywa się co roku i pociąga za sobą konkretne zobowiązania rządów, przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych. Na poprzednich konferencjach zorganizowanych przez Indonezję (2018 r.), UE (2017 r.), Stany Zjednoczone (2016 r., 2014 r.) i Chile (2015 r.) podjęto szereg zobowiązań i złożono obietnice opiewające na miliardy euro. Konferencja „Nasz ocean” zorganizowana przez UE na Malcie w 2017 r. stanowiła punkt zwrotny, powodując uruchomienie środków finansowych i działań na rzecz oceanów na niespotykaną dotąd skalę.
Zobowiązania te są tylko jednym ze sposobów, za pomocą których Komisja Europejska dąży do przyspieszenia przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i stania się gospodarką bezemisyjną do 2050 r. Przyjęła pierwszą europejską strategię w dziedzinie tworzyw sztucznych i nowe ogólnounijne przepisy dotyczące 10 produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych najczęściej znajdowanych na plażach i w morzach Europy, a także zagubionych i porzuconych narzędzi połowowych. Towarzyszyła temu kampania informacyjna „Gotowy na zmianę” aktywnie wspierana przez wiele akwariów.
Oceany znajdują się pod silną presją, a zmiana klimatu pogarsza tę sytuację. W specjalnym sprawozdaniu na temat wpływu zmiany klimatu na oceany i kriosferę Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) wydanego w dniu 25 września 2019 r. wyjaśniono, że oceany mogą pozostać w dobrej kondycji wyłącznie wtedy, gdy ograniczymy globalne ocieplenie do 1,5°C. UE nie przestaje zatem wzywać do ambitnego wdrożenia porozumienia klimatycznego z Paryża i podejmuje działania dotyczące powiązania między zmianą klimatu a ocenami za pomocą swojej strategii międzynarodowego zarządzania oceanami.
Biorąc pod uwagę znaczną liczbę wysp i państw nadbrzeżnych w ramach partnerstwa między UE a 79 państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), wyzwania związane z oceanami stanowią podstawę obecnych negocjacji dotyczących przyszłej umowy między UE a państwami AKP (tzw. negocjacje po wygaśnięciu umowy z Kotonu). W ramach tych negocjacji UE i państwa AKP postanowiły niedawno zacieśnić współpracę na arenie międzynarodowej, w tym w zakresie zarządzania oceanami i ich ochrony. To wspólne podejście na wielu kontynentach ma dużą wagę, ponieważ razem UE i państwa AKP stanowią więcej niż połowę członków ONZ.
