Jak na Dzień bez Samochodu przystało, 22 września wszyscy wrocławianie mogli przemieszczać się po mieście komunikacją zbiorową za darmo. Całkowicie wyłączony z ruchu samochodowego plac Kościuszki, wraz z fragmentem ulicy Świdnickiej, stał się natomiast przestrzenią spacerów, warsztatów, pokazów i spotkań. Wybór właśnie tego miejsca na arenę tegorocznego Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu był nieprzypadkowy: na rok 2020 zaplanowana jest tutaj budowa przystanków wiedeńskich. Zdecydowaliśmy się na pl. Kościuszki oraz ul. Świdnicką, ponieważ Wrocław podejmuje także problematykę traktowania ulic i placów miejskich jako miejsc rozwoju aktywności społecznej, kulturalnej, gospodarczej, a nie wyłącznie jako szlaków transportowych – tłumaczył Tomasz Stefanicki, zastępca dyrektora Biura Zrównoważonej Mobilności w Urzędzie Miejskim Wrocławia. O zaletach tychże przystanków można było zresztą podyskutować na podwójnym przystanku tramwajowym pod Renomą, gdzie to członkowie Koła Naukowego Humanizacja Środowiska Miejskiego z Wydziału Architektury wrocławskiej Politechniki i miejscy aktywiści stworzyli tzw. Demonstrator, umożliwiający przetestowanie ich funkcjonalności.
Jako jeden z głównych organizatorów ETZT Przedstawicielstwo Regionalne Komisji Europejskiej we Wrocławiu zajęło przy pl. Kościuszki aż pięć niebieskich namiotów tworząc Europejską Strefę Relaksu. Znaleźć tam można było dużo kolorowych publikacji nt. Unii Europejskiej i ekologicznych rozwiązań miejskich, zabawki, gadżety czy planszę umożliwiającą dzieciakom ułożenie puzzlowej mapy Europy. Liczne rozstawione leżaki zachęcały do odpoczynku, a z fotobudki, w której zapozować można było do zdjęcia w zabawnym przebraniu typu hełm wikinga czy czapka kapitana, chętnie korzystali nie tylko najmłodsi. Każdy też mógł samodzielnie zmiksować sobie pyszny owocowo-warzywny koktajl pedałując na słynnym już rowerze-blenderze.
Na placu Kościuszki pojawił się Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk oraz Jacek Wasik, dyrektor biura Komisji Europejskiej z siedzibą we Wrocławiu. Ten ostatni wziął udział w zorganizowanym przez Stowarzyszenie Akcja Miasto czytaniu fragmentów książki Petera Walkera „Jak rowery mogą uratować świat”. Zabiera ona czytelnika w podróż do dawnych miast, gdzie ruch rowerowy był czymś powszechnym, ale i do miejsc przyszłości, gdzie rower będzie jednym z głównych środków transportu. Wśród innych lektorów znaleźli się przedstawiciele Urzędu Miejskiego, aktorzy, ludzie sztuki, dziennikarze czy aktywiści społeczni.
Wśród szeregu pozostałych atrakcji przygotowanych przez ponad 50 partnerów imprezy z pewnością każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Była strefa Aktywnego Wrocławia i strefa Urzędu Miasta, w której to poszczególne wydziały i biura prezentowały swoje plany i zapraszały do współpracy. Propagatorzy kampanii „Małe kroki, wielkie zmiany” pokazywali jak, korygując nasze codzienne nawyki, wpłynąć pozytywnie na nasze środowisko (np. ograniczając zużycie plastiku czy energii elektrycznej). W strefie rowerowo-hulajnogowej można było pojeździć za darmo na udostępnionych rowerach i elektrycznych hulajnogach. Odbyła się gra miejska „Poznaj plac Kościuszki” oraz finał promującej ruch pieszy akcji 10 000 kroków. Nie zabrakło oczywiście także rozlicznych warsztatów i animacji dla najmłodszych oraz całych rodzin („Zostań Tropicielem Miejskiej Dżungli”, w trakcie którego uczestnicy poznali sposoby poruszania się po „miejskiej dżungli” wybierając te najlepsze dla środowiska, animacje i zajęcia z malowaniem twarzy, tor przeszkód, dekorowanie ciasteczek itp). Ofertę uzupełniły pokazy filmów rowerowych w Dolnośląskim Centrum Filmowym, koncerty w nieczynnym DH Renoma oraz warsztaty „Be Together – rusz się z nami po Wrocławiu!” – pozwalające pełnosprawnym mieszkańcom Wrocławia, wczuć się w sytuację osób z niepełnosprawnością ruchową.
Wszystkie działania koordynowała Wrocławska Fundacja Filmowa, a współorganizatorami były: Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji oraz Klub Sympatyków Transportu Miejskiego.
Kontekst Europejski
Wszystko zaczęło się w 1998 roku, gdy to we Francji odbył się pierwszy dzień pod hasłem „W moim mieście bez samochodu”. Powodzenie tej, kontynuowanej zresztą do dzisiaj, francuskiej inicjatywy doprowadziło do rozpoczęcia corocznej europejskiej akcji „Dzień bez Samochodu”, jako okazji do pokazania zaangażowania miast i gmin w zwalczanie problemów ekologicznych. Odtąd 22 września każdego roku władze lokalne odmieniały charakter centrów swoich miejscowości, ograniczając w nich ruch samochodowy, zachęcając do korzystania ze zrównoważonych środków transportu i zwracając uwagę na związek między wyborem środków transportu a ich wpływem na środowisko naturalne.
Sukces tej jednodniowej akcji doprowadził do powstania kolejnej, dłuższej inicjatywy: od 2002 roku, w dniach 16-22 września, corocznie organizowany jest cały Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu. W czasie tej ogólnoeuropejskiej kampanii promującej zrównoważoną mobilność, władze lokalne zachęcają swych mieszkańców do wsparcia zrównoważonych strategii transportu. Wokół wybranych tematów organizuje się specjalne kampanie społeczne i wprowadza się rozmaite rozwiązania wzmacniające w sposób długofalowy zrównoważony transport w miastach i gminach. Samorząd i miasto najbardziej zaangażowane w promocję zrównoważonego transportu otrzymuje co roku nagrodę od Komisji Europejskiej.
