Wieści z Unii: Nauczyciel filarem europejskiego obszaru edukacji

Tibor Navracsics, komisarz ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu, powiedział: – Aby tworzyć odporną, spójną i sprawiedliwą Europę, musimy inwestować w edukację. Oznacza to przede wszystkim inwestowanie w nauczycieli – zapewnienie im narzędzi i uznania, na które zasługują. Sukces każdej reformy edukacyjnej zależy od nauczycieli – dlatego lepsza odpowiedź na ich potrzeby ma kluczowe znaczenie dla utworzenia do 2025 r. prawdziwego europejskiego obszaru edukacji. Jestem dumny z tego, co udało nam się osiągnąć w ostatnich latach z państwami członkowskimi, ale dużo pozostaje jeszcze do zrobienia. Monitor Kształcenia i Szkolenia odgrywa istotną rolę w kontynuacji reformy naszych systemów oświaty, gdyż pomaga nam zadbać o to, by każdy mógł jak najlepiej wykorzystać swoje talenty.

Komisja wspiera państwa członkowskie w reformowaniu i udoskonalaniu systemów kształcenia poprzez współpracę polityczną, analizę porównawczą i programy finansowania takie jak Erasmus+. Monitor – wydawana co roku ważna publikacja UE na temat edukacji – stanowi integralną część tego wsparcia. Przedstawia szeroki wachlarz środków z zakresu polityki i propaguje dialog, pomagając tym samym państwom członkowskim w porównywaniu i doskonaleniu swoich systemów oświaty.

Głównym tematem tegorocznego wydania monitora są nauczyciele. Zawarto w nim analizę wyników międzynarodowego badania na temat nauczycieli przeprowadzonego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. W tym najnowszym międzynarodowym badaniu na temat nauczycieli i nauczania podkreślono potrzebę szkoleń dla nauczycieli, aby lepiej mogli sobie radzić z palącymi kwestiami, takimi jak korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych, nauczanie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych i nauczanie w klasach wielokulturowych. Z myślą o tym problemie w monitorze zaleca się zapewnienie odpowiedniej liczby nauczycieli w systemie edukacji, we wszystkich przedmiotach, na obszarach wiejskich i miejskich. Jednocześnie podkreśla się potrzebę zwiększenia działań politycznych na rzecz przyciągnięcia najlepszych kandydatów na nauczycieli, przy zagwarantowaniu, że będą oni odpowiednio wyszkoleni i zmotywowani do pozostania w zawodzie.

Jeśli chodzi o inwestycje w oświatę, z najnowszych danych monitora wynika, że wydatki publiczne na edukację w UE utrzymują się zasadniczo na stabilnym unijnym poziomie. Państwa członkowskie nadal jednak inwestują w edukację mniej niż przed kryzysem gospodarczym w latach 2007–2008.

Najnowsze wydanie monitora pokazuje, że państwa członkowskie już niemal osiągnęły cel, jakim jest ograniczenie zjawiska przedwczesnego kończenia nauki. Mimo że odsetek uczniów przedwcześnie kończących naukę spadł z 14,2 proc. w 2009 r. do 10,6 proc. w 2018 r., od 2016 r. odnotowuje się spowolnienie. Odsetek młodych ludzi posiadających dyplom ukończenia studiów wyższych wzrósł z 32,3 proc. w 2009 r. do 40,7 proc. w 2018 r. Monitor pokazuje również, że wyższy poziom wykształcenia idzie w parze z wyższymi wskaźnikami zatrudnienia niedawnych absolwentów uczelni oraz z większym uczestnictwem w kształceniu dorosłych.

Odsetek dzieci zapisanych do placówek zapewniających wczesną edukację wzrósł z 90,8 proc. w 2009 r. do 95,4 proc. w 2017 r. Choć poziom uczestnictwa w kształceniu w Europie jest coraz wyższy, to co piąty piętnastolatek nadal nie potrafi wykonać prostych zadań z zakresu czytania, matematyki i nauk ścisłych, a zbyt wiele dzieci pozostaje zagrożonych ubóstwem edukacyjnym.

Kontekst

Tegoroczna edycja Monitora Kształcenia i Szkolenia jest dziesiątą od czasu wprowadzenia dziesięć lat temu unijnych ram współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia 2020, które wszystkie państwa członkowskie uzgodniły w 2009 r. Monitor zawiera ocenę postępów w realizacji celów w zakresie kształcenia i szkolenia na 2020 r. w każdym państwie członkowskim oraz informuje o traktowaniu kwestii związanych z edukacją w ramach corocznego europejskiego semestru. Ponadto pomaga określić, gdzie należy skierować unijne finansowanie na kształcenie, szkolenie i podnoszenie kwalifikacji w ramach kolejnego długoterminowego budżetu UE.

W publikacji tej analizuje się główne wyzwania dla europejskich systemów oświaty oraz prezentuje środki z zakresu polityki, które mogą przyczynić się do dostosowania tych systemów do potrzeb społeczeństwa i rynku pracy. Na sprawozdanie składają się: porównanie państw członkowskich, 28 szczegółowych sprawozdań dotyczących poszczególnych państw oraz specjalna strona internetowa zawierająca dodatkowe dane i informacje.

Edukacja jest jednym z najważniejszych priorytetów politycznych UE. Komisja stworzyła we współpracy z państwami członkowskimi podstawy europejskiego obszaru edukacji, którego celem jest poprawa uczenia się i współpracy i propagowanie doskonałości. Równocześnie ożywienie inwestycji i realizację priorytetów polityki dotyczącej kształcenia wspomaga szereg programów UE, a mianowicie: program Erasmus+, europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, w tym Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, a także program „Horyzont 2020” i Europejski Instytut Innowacji i Technologii. Aby wesprzeć ambitniejsze cele w tym obszarze, Komisja zaproponowała znaczne zwiększenie finansowania na rzecz młodych ludzi i nauki w przyszłym długoterminowym budżecie UE (2021–2027).