21 czerwca Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Tłoka” wspólnie z Centrum Polsko – Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia zorganizowało konferencję popularno-naukową na temat obozów jenieckich z czasów II wojny światowej zlokalizowanych w Białej Podlaskiej i okolicach.
Tragiczna i smutna jest historia II wojny światowej i los zwykłych żołnierzy i obywateli, którzy niezależnie od narodowości, poglądów i przynależności ginęli w walce, obozach i w wyniku prześladowań. Upamiętnienie tych ludzi i przypomnienie o dramacie wojny i jej konsekwencjach, taki cel przyświecał organizatorom tej konferencji.
Położenie Białej Podlaskiej i okolic przy ważnym szlaku komunikacyjnym z zachodu na wschód i odwrotnie, skutkowało lokalizacją na tych terenach obozów jenieckich – frontowych (Frontstalagi). Były to przeważnie obozy przejściowe, w których przebywało nawet kilkadziesiąt tysięcy jeńców rożnych narodowości – włoskiej, francuskiej, białoruskiej, ukraińskiej, gruzińskiej, tatarskiej czy rosyjskiej, jak i innych. Z obozów tych, jeńcy mieli być przewożeni dalej, jednak zazwyczaj właśnie one, były ich ostatnim przystankiem. Ginęli, eliminowani przede wszystkim przez choroby, warunki życia w zimnie pod gołym niebem, lub w własnoręcznie wykopanych ziemiankach, głodując, popadając w choroby, jak i psychiczne wycieńczenie. Ci, którzy przeżyli jakoś te warunki, nie mieli lepiej. Często praca ponad siły, w podobozach lub dalsza deportacja do obozów pracy w głąb Niemiec. Często jeńcy, szczególnie wyższego stopnia, wbrew jakimkolwiek konwencjom byli po prostu mordowani.
Ludzie Ci umierali, choć bywało często, że nie zgadzali się z polityką swoich krajów, doktrynami, byli siłą wcielani do armii, nie mając czasem wyboru. Mowa tu przede wszystkim o zwykłych szeregowych żołnierzach.
Na spotkaniu oprócz ciekawych prelekcji, można było obejrzeć makietę jednego z obozu, dokładnie Stalagu 366Z, który zlokalizowany był w Białej Podlaskiej w okolicach Zofii Lasu. W obozie przetrzepywani byli wpierw jeńcy radzieccy Makietę wykonali uczniowie Brzeskiego Koledżu Technicznego. To już druga makieta, jaką brzeska szkoła podarowała dla miasta. Pierwsza przedstawiająca zamek Radziwiłłów znajduje się w Centrum Turystyki Regionalnej „Przy Trakcie” przy ulicy Warszawskiej.
– Wygłosiłem dziś prelekcję na temat jeńców wojennych ze stalagu 366Z. Przyjechaliśmy dziś razem z dziećmi, którzy wykonali makietę tego obozu. Historię II wojny światowej powinni znać wszystkie dzieci, aby mieć pamięć o tym co się wówczas działo. Pamięć o tych miejscach powinna być obecna wśród dzieci z Polski, Białorusi, Rosji czy Włoch. Warto organizować takie spotkania, aby przede wszystkim właśnie młodzi mogli na własne oczy zobaczyć te miejsca i dotknąć osobiście tej trudnej historii – mówi Wiktor Panasiuk, nauczyciel Brzeskiego Koledżu Technicznego.
Makieta obozu docelowo znajdować się będzie w Szkole Specjalnej w Białej Podlaskiej przy ulicy Orzechowej. Swoje prelekcje wygłosili również Andrzej Rybak, który przedstawił temat doświadczeń chełmskich w Upamiętnieniu Ofiar Wojny oraz Diego Audero, który mówił o wspólnocie losów jeńców różnych narodowości.
– Chcemy budować porozumienie między Polską i Rosją za pośrednictwem naszych przyjaciół z Brześcia na Białorusi. Jest to już czwarta edycja tego projektu, w ramach którego przybliżamy obozy jeńców wojennych w okolicach Białej Podlaskiej. W tym roku rozpoczęliśmy uroczystościami 8 maja, podczas których dominowała tematyka związana z jeńcami włoskimi. 11 czerwca robiliśmy wideokonferencję między młodzieżą ze Szkoły Podstawowej nr 9 w Białej Podlaskiej a Gimnazjum nr 5 w Brześciu, po to aby wśród młodych ludzi budować pokój. Natomiast dziś i jutro koncentrujemy się na jeńcach armii czerwonej. Po konferencji wyjeżdżamy do Brześcia, a po drodze zapalimy znicze w miejscach pamięci przy ulicy Przemysłowej w Białej Podlaskiej i na cmentarzu jeńców radzieckich w Kaliłowie – mówi Cezary Nowogrodzki, prezes Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Tłoka”.
W trakcie pobytu w Brześciu, uczestnicy wydarzenia wzięli udział w uroczystościach upamiętniających obronę Twierdzy Brzeskiej z 1941 roku oraz zwiedzili ekspozycję w Muzeum Twierdzy Brzeskiej pn. „Muzeum Wojny – Terytorium Pokoju”.
materiał: Biała Podlaska miasto / Białoruś
zdjęcia: Jakub(OvO)Sowa
