Wieści z Unii: Badanie spalin do poprawki

Komisja Europejska aktywnie działa na rzecz wspierania dobrej jakości powietrza, przeciwdziałania zmianie klimatu i zachęcania do przechodzenia na mobilność ekologiczną. Działania te obejmują nowe i bardziej wiarygodne badania emisji w rzeczywistych warunkach jazdy, a także udoskonalenie badań laboratoryjnych. Wysiłki te przynoszą już rezultaty. Nowe typy pojazdów z silnikami wysokoprężnymi wprowadzane do obrotu od września 2017 r., badane zarówno w laboratorium, jak i na drogach w warunkach rzeczywistych, są źródłem znacznie niższych emisji niż starsze typy pojazdów z silnikami wysokoprężnymi.

W grudniu 2018 r. Sąd stwierdził nieważność niektórych przepisów prawa UE dotyczących badania emisji w rzeczywistych warunkach jazdy. Sąd uznał, że tzw. „współczynników zgodności” nie należy przyjmować w drodze procedury komitetowej, lecz w drodze zwykłej procedury ustawodawczej. Stwierdzenie nieważności ma charakter częściowy i nie ma wpływu na faktyczną procedurę badania emisji z samochodów w rzeczywistych warunkach jazdy, która pozostaje w mocy i nadal musi być przeprowadzana w ramach homologacji typu.

Sąd opóźnił skutki częściowego unieważnienia do lutego 2020 r., aby dać Komisji czas na wykonanie wyroku. Aby uniknąć niepewności prawa co do homologacji typu udzielonych od września 2017 r. – kiedy procedura badania emisji z samochodów w rzeczywistych warunkach jazdy stała się obowiązkowa – Komisja proponuje ponowne wprowadzenie tych samych współczynników zgodności do tekstu prawnego. Zgodnie z wezwaniem Sądu Komisja przedkłada wniosek ustawodawczy w drodze zwykłej procedury ustawodawczej. W ten sposób Komisja podejmuje działania na rzecz zapewnienia niezbędnej pewności prawa dla organów krajowych, przemysłu i konsumentów.

Po przyjęciu rozporządzenia przez Parlament Europejski i Radę rozporządzenie będzie bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich i stanie się obowiązujące po upływie 3 dni od ich opublikowania w Dzienniku Urzędowym UE.

Kontekst

Ramy prawne dotyczące badań emisji z samochodów w rzeczywistych warunkach jazdy opracowano z wykorzystaniem procedury tzw. comitology, w ramach której Komisja składa wniosek do ekspertów krajowych, którzy mogą zmienić wniosek przed głosowaniem. Tekst jest następnie przedkładany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do zatwierdzenia lub odrzucenia. Taką procedurę zastosowano w celu przyjęcia 2. aktu prawnego dotyczącego RDE (rozporządzenie Komisji (UE) 2016/646), w której kompromis osiągnięty przez ekspertów z państw członkowskich w dniu 28 października 2015 r. został następnie zatwierdzony przez Parlament Europejski i Radę.

W grudniu 2018 r. Sąd stwierdził nieważność niektórych przepisów 2. aktu prawnego dotyczącego RDE, a mianowicie tzw. „współczynników zgodności”. Współczynniki zgodności określają dopuszczalną rozbieżność między limitem emisji ustanowionym w przepisach, badanych w warunkach laboratoryjnych a wartościami procedury badania RDE, kiedy samochód jest prowadzony przez kierowcę na prawdziwej drodze, w celu stopniowego zmniejszenia tej rozbieżności.

W swoim orzeczeniu Sąd nie kwestionował technicznej konieczności istnienia współczynników zgodności, lecz uznał, że Komisja przekroczyła swoje uprawnienia wykonawcze przy ustalaniu współczynników zgodności w rzeczywistych warunkach jazdy w drodze procedury komitetowej, a nie w drodze procedury ustawodawczej (czyli zwykłej procedury ustawodawczej). W lutym 2019 r. Komisja wniosła odwołanie od wyroku Sądu z uwagi na fakt, że nie zgadza się ona z jego oceną prawną, zgodnie z którą Komisja przekroczyła swoje uprawnienia wykonawcze.