Wieści z Unii: Etyczna sztuczna inteligencja

Komisja Europejska przedstawiła kolejne kroki ku budowaniu zaufania do sztucznej inteligencji dzięki rozpoczęciu nowego etapu prac grupy ekspertów wysokiego szczebla.

Opierając się na pracach grupy niezależnych ekspertów powołanej w czerwcu 2018 r., Komisja rozpoczyna etap pilotażowy, aby zapewnić, że wytyczne w zakresie etyki dotyczące rozwoju i wykorzystania sztucznej inteligencji (SI) będzie można wdrożyć w praktyce. Komisja zwraca się do przedstawicieli sektora przemysłu, instytutów badawczych i organów publicznych o przetestowanie listy kontrolnej, stanowiącej uzupełnienie wytycznych, sporządzonej przez grupę ekspertów wysokiego szczebla.

Przedstawione plany stanowią kolejny etap wdrażania strategii w zakresie SI przedstawionej przez Komisję w kwietniu 2018 r., której celem jest zwiększenie inwestycji publicznych i prywatnych do poziomu co najmniej 20 mld euro rocznie w ciągu najbliższej dekady, co przyczyni się do poprawy dostępności danych, wesprze talenty i zapewni zaufanie.

Wiceprzewodniczący do spraw jednolitego rynku cyfrowego Andrus Ansip oświadczył: – Z zadowoleniem przyjmuję wyniki prac podjętych przez niezależnych ekspertów. Wymiar etyczny SI nie jest luksusem czy dodatkiem. Nasze społeczeństwo będzie mogło w pełni korzystać z technologii jedynie wtedy, gdy będzie miało do nich zaufanie. Etyczna sztuczna inteligencja jest korzystna dla wszystkich. Może również stać się przewagą konkurencyjną Europy jako lidera w dziedzinie SI ukierunkowanej na człowieka, której ludzie mogą zaufać.

Komisarz do spraw gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego, Marija Gabriel, dodała: – Dziś podejmujemy ważny krok w kierunku etycznej i bezpiecznej sztucznej inteligencji w Unii. Mamy teraz solidne podstawy oparte na unijnych wartościach, wzmocnione szeroko zakrojonym i konstruktywnym zaangażowaniem wielu zainteresowanych stron, w tym przedsiębiorstw, środowisk akademickich i społeczeństwa obywatelskiego. Teraz wprowadzimy te wymogi w życie, a jednocześnie będziemy wspierać międzynarodową dyskusję na temat sztucznej inteligencji ukierunkowanej na człowieka.

Sztuczna inteligencja może przynieść korzyści w wielu sektorach, takich jak opieka zdrowotna, zużycie energii, bezpieczeństwo samochodów, rolnictwo, zmiana klimatu i zarządzanie ryzykiem finansowym. Sztuczna inteligencja może również pomóc w wykrywaniu nadużyć finansowych i zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa oraz umożliwić organom ścigania skuteczniejsze zwalczanie przestępczości. Sztuczna inteligencja niesie ze sobą jednak nowe wyzwania dla przyszłości pracy i rodzi wątpliwości natury prawnej i etycznej.

Komisja stosuje trzyetapowe podejście: określenie kluczowych wymogów w zakresie godnej zaufania SI, ustanowienie zakrojonego na dużą skalę etapu pilotażowego w celu uzyskania informacji zwrotnych od zainteresowanych stron oraz praca nad doprowadzeniem do międzynarodowego konsensusu w sprawie SI ukierunkowanej na człowieka.

1. Siedem zasad niezbędnych do uzyskania godnej zaufania SI

Wiarygodna SI powinna działać zgodnie ze wszystkimi stosownymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, a także z szeregiem wymogów – szczegółowe listy kontrolne mają pomóc w weryfikacji stosowania każdego z kluczowych wymogów:

• przewodnia i nadzorcza rola człowieka – systemy SI powinny wspierać rozwój sprawiedliwego społeczeństwa poprzez wzmacnianie przewodniej roli człowieka i praw podstawowych, a nie zmniejszać, ograniczać czy wypaczać ludzką autonomię;
• stabilność i bezpieczeństwo – algorytmy stosowane w ramach wiarygodnej sztucznej inteligencji muszą być bezpieczne, niezawodne i wystarczająco solidne, by poradzić sobie z błędami lub niespójnościami na wszystkich etapach cyklu życia systemu SI;
• ochrona prywatności i danych – obywatele powinni mieć pełną kontrolę nad własnymi danymi, zaś dane ich dotyczące nie będą wykorzystywane do szkodzenia im ani dyskryminowania;
• przejrzystość – należy zapewnić identyfikowalność systemów SI;
• różnorodność, niedyskryminacja i sprawiedliwość – systemy SI powinny uwzględniać cały zakres ludzkich zdolności, umiejętności i wymogów oraz zapewniać dostępność;
• dobrostan społeczny i środowiskowy – systemy sztucznej inteligencji powinny wzmacniać pozytywne zmiany społeczne, wspierać zrównoważony rozwój i odpowiedzialność ekologiczną;
• odpowiedzialność – należy wprowadzić mechanizmy zapewniające odpowiedzialność za systemy SI oraz ich wyniki.

2. Pilotaż na dużą skalę z udziałem partnerów

Latem 2019 r. Komisja rozpocznie etap pilotażowy z udziałem jak najszerszego kręgu zainteresowanych stron. Już dziś przedsiębiorstwa, organy administracji publicznej i organizacje mogą dołączyć do europejskiego sojuszu na rzecz SI i otrzymać powiadomienie, gdy rozpocznie się projekt pilotażowy. Członkowie grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. SI pomogą przedstawić i wyjaśnić wytyczne zainteresowanym partnerom w każdym państwie członkowskim.

3. Budowanie międzynarodowego konsensusu w sprawie SI ukierunkowanej na człowieka

Komisja chce przenieść to podejście do etyki dotyczącej SI na poziom globalny, ponieważ technologie, dane i algorytmy nie znają granic. W tym celu Komisja wzmocni współpracę z partnerami o podobnych poglądach, takimi jak Japonia, Kanada lub Singapur, i będzie nadal odgrywać aktywną rolę w międzynarodowych dyskusjach i inicjatywach, w tym w ramach G-7 i G-20. Etap pilotażowy obejmie również przedsiębiorstwa z innych krajów i organizacje międzynarodowe.

Dalsze działania

Członkowie grupy ekspertów ds. sztucznej inteligencji przedstawią szczegółowo swoje działania w ramach trzeciego Dnia Technologii Cyfrowych w Brukseli 9 kwietnia. Po zakończeniu etapu pilotażowego, na początku 2020 r. grupa ekspertów ds. sztucznej inteligencji dokona przeglądu list kontrolnych dotyczących kluczowych wymogów, opierając się na otrzymanych informacjach zwrotnych. W oparciu o ten przegląd i zdobyte doświadczenia Komisja oceni wyniki i określi kolejne działania.

Ponadto, aby zapewnić etyczny rozwój SI, jesienią 2019 r., Komisja uruchomi szereg sieci ośrodków doskonałości w zakresie badań naukowych nad SI, rozpocznie tworzenie sieci ośrodków innowacji cyfrowych oraz wraz z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami rozpocznie dyskusje w celu opracowania i wdrożenia modelu wymiany danych i najlepszego wykorzystania wspólnych przestrzeni danych.

Kontekst

Komisja ułatwia i zacieśnia współpracę w zakresie SI w całej UE w celu zwiększenia swojej konkurencyjności i zapewnienia zaufania w oparciu o unijne wartości. W oparciu o europejską strategię na rzecz sztucznej inteligencji opublikowaną w kwietniu 2018 r. Komisja powołała grupę ekspertów wysokiego szczebla ds. SI, składającą się z 52 niezależnych ekspertów reprezentujących środowiska akademickie, przemysł i społeczeństwo obywatelskie. W grudniu 2018 r. grupa ta opublikowała pierwszy projekt wytycznych w zakresie etyki. Następnie przeprowadzono konsultacje z zainteresowanymi stronami i spotkania z przedstawicielami państw członkowskich w celu zebrania informacji zwrotnych. Działania te są zgodne ze skoordynowanym planem państw członkowskich mającym na celu wspieranie rozwoju i stosowania SI w Europie, przedstawionym w grudniu 2018 r.