Wieści z Unii: Komisarze, kandydaci i etyka

Celem wytycznych jest zapewnienie spójnego stosowania kodeksu postępowania przez członków Komisji Europejskiej. W listopadzie 2016 r. przewodniczący Komisji Jean-Claude Juncker zaproponował nowy kodeks postępowania, aby jednoznacznie umożliwić komisarzom – spośród których wszyscy są doświadczonymi politykami – aktywne uczestnictwo w kampanii poprzedzającej wybory do Parlamentu Europejskiego (w tym w roli wiodących kandydatów na stanowisko przewodniczącego Komisji), bez konieczności tymczasowego wycofywania się z obowiązków w Komisji. Zmieniony kodeks postępowania wszedł w życie w styczniu 2018 r.

Komentując opublikowane dzisiaj wytyczne, przewodniczący Jean-Claude Juncker powiedział: – Od samego początku chciałem, aby ta Komisja była Komisją polityczną. Komisarze obejmują pełną odpowiedzialność polityczną za wszystkie decyzje podejmowane przez obecną Komisję. Jednocześnie oczekuję, że całkowicie i osobiście zaangażują się w kontakt z obywatelami. Elementem tego zaangażowania jest aktywne uczestnictwo w nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego. W związku z tym zmieniłem kodeks postępowania, by umożliwić komisarzom prowadzenie kampanii bez konieczności opuszczania Komisji – pod warunkiem, że wyraźnie oddzielą swoją działalność w kampanii od działań podejmowanych w ramach naszej instytucji.

Zgodnie z wytycznymi komisarze uczestniczący w kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego:

• Muszą poinformować przewodniczącego, że zamierzają uczestniczyć w kampanii wyborczej poprzedzającej wybory do Parlamentu Europejskiego, a także o tym, jaką rolę zamierzają w tej kampanii odegrać.
• Muszą zapewnić ciągłość instytucjonalną i zagwarantować nieprzerwaną realizację swoich obowiązków. Dotyczy to w szczególności udziału w procesie decyzyjnym Komisji, na przykład regularnej obecności podczas tygodniowego posiedzenia kolegiów komisarzy, realizacji portfolio oraz obowiązków instytucjonalnych, takich jak uczestnictwo w rozmowach trójstronnych czy wykonywanie uprawnień. Ma to szczególne znaczenie w obecnej chwili, gdy Parlament Europejski i Rada finalizują szereg ważnych dossier ustawodawczych.
• Podczas działań powiązanych z kampanią nie wolno im korzystać z zasobów ludzkich lub rzeczowych Komisji. Muszą na przykład upewnić się, czy koszty podróży na potrzeby kampanii nie są ponoszone przez Komisję, oraz czy pracownicy Komisji nie zostali zaangażowani w organizację imprez w ramach kampanii.
• Przemawiając publicznie, komisarze muszą rozróżniać między oświadczeniami wygłaszanymi w ramach ich władzy instytucjonalnej oraz oświadczeniami wygłaszanymi w ramach ich uczestnictwa w kampanii. Przez cały czas uczestnictwa w kampanii komisarze muszą zawsze działać zgodnie z wymaganą niezależnością, integralnością, uczciwością, lojalnością i swobodą uznania. Nie wolno im też zajmować stanowiska, które mogłoby stawiać pod znakiem zapytania ich obowiązek zachowania poufności lub naruszać zasadę kolegialności. Przede wszystkim nie wolno im krytykować decyzji podejmowanych przez Komisję czy też zajmowanych przez nią stanowisk. Nie wolno im się od nich dystansować.
• Jeżeli chodzi o obecność komisarzy w mediach społecznościowych, również tutaj powinni dokonać wyraźnego rozróżnienia między aktywnością uczestników kampanii a działaniami podejmowanymi w ramach ich zdolności instytucjonalnych.
• Komisarzom nie wolno też korzystać ze stron internetowych Komisji na potrzeby kampanii. Nie wolno im korzystać z pomieszczeń Komisji podczas spotkań z osobami reprezentującymi interesy powiązane z celami kampanii.

Opublikowane dzisiaj wytyczne wskazują ponadto wyraźnie, że jakiekolwiek finansowe i materialne wsparcie kampanii i jej uczestników musi być powiązane z partią lub z samą organizacją kampanii.

I wreszcie, jeżeli kiedykolwiek miałaby powstać sytuacja, która z uzasadnionych powodów może być postrzegana jako konflikt interesów w rozumieniu kodeksu postępowania, komisarz informuje o tym przewodniczącego, który z kolei podejmuje kroki, jakie uznaje w danej sytuacji za stosowne.

Wytyczne, w których uwzględniono opinię Niezależnego Komitetu ds. Etyki (po przeprowadzeniu konsultacji), zostały omówione przez komisarzy w dniu 9 stycznia i jednogłośnie przyjęte w dniu dzisiejszym. Wytyczne wchodzą w życie ze skutkiem natychmiastowym.

ZAŁĄCZNIK

Artykuł 10 kodeksu postępowania komisarzy z 2018 r.

Uczestnictwo w polityce europejskiej w trakcie kadencji

1. Członkowie mogą uczestniczyć w polityce europejskiej jako członkowie europejskich partii politycznych lub organizacji partnerów społecznych na szczeblu europejskim, pod warunkiem że nie będzie to zagrażać ich dyspozycyjności dla służby w Komisji, a ich obowiązki względem Komisji będą miały pierwszeństwo względem zobowiązań partyjnych. Uczestnictwo w charakterze członków europejskich partii politycznych lub organizacji partnerów społecznych na szczeblu europejskim obejmuje pełnienie funkcji politycznych, honorowych lub niekierowniczych w podmiotach o strukturze partyjnej, ale nie obejmuje obowiązków związanych z zarządzaniem. Pozostaje to bez wpływu na kontakty polityczne podejmowane w charakterze członka Komisji.
2. Członkowie mogą uczestniczyć w kampaniach wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego, w tym jako kandydaci. Mogą także być wybierani przez europejskie partie polityczne na głównego kandydata („Spitzenkandidat”) na stanowisko przewodniczącego Komisji.
3. Członkowie powiadamiają przewodniczącego o zamiarze uczestnictwa w kampanii wyborczej w rozumieniu ust. 2 oraz o roli, jaką zamierzają odgrywać w kampanii.
4. Przewodniczący informuje Parlament Europejski w odpowiednim terminie o tym, czy jeden lub większa liczba członków Komisji będzie kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a także o środkach podjętych w celu zapewnienia przestrzegania zasad niezależności, uczciwości i rozwagi przewidzianych w art. 245 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w niniejszym kodeksie postępowania.
5. Członkowie kandydujący lub uczestniczący w kampanii wyborczej w rozumieniu ust. 2 nie mogą wykorzystywać zasobów materialnych lub ludzkich Komisji do działalności związanej z kampanią wyborczą.
6. Członkowie powstrzymują się od publicznych oświadczeń lub interwencji w imieniu jakiejkolwiek europejskiej partii politycznej, której są członkami, z wyjątkiem sytuacji, gdy kandydują w wyborach lub uczestniczą w kampanii wyborczej zgodnie z ust. 3 i 4. Pozostaje to bez uszczerbku dla prawa członków do wyrażania osobistych opinii. Członkowie uczestniczący w ten sposób w kampaniach wyborczych zobowiązują się do nieprzyjmowania w ramach kampanii stanowiska, które nie byłoby zgodne z obowiązkiem zachowania poufności lub naruszałoby zasadę kolegialności.