Kolejny krok w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu ochrony niezależności Sądu Najwyższego w Polsce. KE podjęła decyzję o przesłaniu uzasadnionej opinii w odniesieniu do ustawy przewidującej obniżenie wieku emerytalnego sędziów SN z 70 do 65 lat. Oznacza to, że 27 spośród 72 czynnych obecnie sędziów może zostać zmuszonych do przejścia w stan spoczynku.
Dotyczy to również osoby sprawującej urząd Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, powołanej zgodnie z Konstytucją RP na sześcioletnią kadencję. W tym wypadku jej kadencja zostałaby przedwcześnie zakończona.
Zgodnie z ustawą sędziowie sprawujący obecnie funkcję mogą zwrócić się do Prezydenta RP o przedłużenie ich mandatu. Prezydent może uczynić to dwukrotnie, każdorazowo na okres trzech lat. Brak jest kryteriów, którymi ma się kierować Prezydent, podejmując decyzję o przedłużeniu czynnej służby; nie przewidziano też kontroli sądowej ewentualnej decyzji odmownej. Komisja uważa – wbrew stanowisku władz Polski, że wprowadzenie konsultacji z Krajową Radą Sądownictwa (KRS) nie stanowi skutecznego zabezpieczenia. Opinia KRS nie jest wiążąca i opiera się na niejasnych kryteriach. Ponadto w wyniku reformy z dnia 8 grudnia 2017 r. KRS składa się obecnie z sędziów-członków mianowanych przez Sejm RP z pogwałceniem europejskich standardów niezależności sądów.
Komisja przeprowadziła dogłębną analizę odpowiedzi udzielonej przez władze polskie na wezwanie do usunięcia uchybienia przesłane przez Komisję 2 lipca 2018 r. w odniesieniu do ustawy o Sądzie Najwyższym. Odpowiedź władz Polski nie rozwiała wątpliwości prawnych Komisji.
Komisja pozostaje na stanowisku, że polska ustawa o Sądzie Najwyższym jest niezgodna z prawem UE, ponieważ narusza zasadę niezależności sądownictwa, w tym zasadę nieusuwalności sędziów. Tym samym Polska zdaniem Komisji nie wypełnia swoich zobowiązań wynikających z art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Dlatego też Komisja przystąpiła do kolejnego etapu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Władze polskie mają teraz miesiąc na zastosowanie się do przesłanej uzasadnionej opinii poprzez wprowadzenie odpowiednich środków. W przeciwnym wypadku Komisja może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Kontekst
Praworządność jest jedną ze wspólnych wartości, na których opiera się Unia Europejska. Jest ona zapisana w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z Traktatami Komisja Europejska odpowiada wraz z Parlamentem Europejskim i Radą za gwarantowanie przestrzegania praworządności jako podstawowej wartości Unii i zapewnienie poszanowania prawa, wartości i zasad UE.
Wydarzenia w Polsce skłoniły Komisję Europejską do podjęcia w styczniu 2016 r. dialogu z polskim rządem zgodnie z ramami na rzecz umocnienia praworządności. Proces ten opiera się na stałym dialogu Komisji z danym państwem członkowskim. O jego wynikach Komisja na bieżąco informuje Parlament Europejski i Radę.
29 lipca 2017 r. Komisja wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczące ustawy o ustroju sądów powszechnych, również ze względu na jej przepisy emerytalne oraz ich wpływ na niezależność sądownictwa. W dniu 20 grudnia 2017 r. Komisja skierowała tę sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Sprawa toczy się obecnie przez Trybunałem.
20 grudnia 2017 r., z uwagi na brak postępów w realizacji ram na rzecz praworządności, Komisja po raz pierwszy uruchomiła procedurę z art. 7 ust. 1 i przedłożyła uzasadniony wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie określenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia praworządności przez Polskę. Art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej przewiduje, że Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wspólnych wartości, o których mowa w art. 2 Traktatu.
Podczas posiedzenia Rady ds. Ogólnych poświęconego kwestii praworządności w Polsce 26 czerwca 2018 r., odbywającego się w ramach procedury przewidzianej w art. 7 ust. 1 Traktatu, władze polskie nie poinformowały o żadnych przewidywanych działaniach w odniesieniu do nierozstrzygniętych obaw Komisji. Biorąc pod uwagę ten fakt oraz brak postępów w tej kwestii w ramach dialogu na temat praworządności z Polską, w dniu 27 czerwca 2018 r. kolegium komisarzy podjęło decyzję o upoważnieniu pierwszego wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa do tego, aby w porozumieniu z przewodniczącym Jean-Claudem Junckerem rozpoczął postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. 2 lipca 2018 r. Komisja podjęła decyzję o wystosowaniu wezwania do usunięcia uchybienia, w którym jasno określiła swoje zastrzeżenia prawne. Władze polskie odpowiedziały na to wezwanie w dniu 2 sierpnia 2018 r.
Naruszenie to nie oznacza zaprzestania dialogu z Polską na temat praworządności. Dialog ten jest dla Komisji nadal preferowanym sposobem rozwiązania systemowego zagrożenia dla praworządności w Polsce.
WIĘCEJ INFORMACJI NA TEN TEMAT <<==>> LINK
materiał: Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
tekst: Wydział Prasy Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce
opracowanie: Radio Biper Biała Podlaska
