Światowy Dzień bez Tytoniu to akcja, którą zainicjowano na Konferencji WHO w roku 1988 w Madrycie. Każdego roku 31 maja Światowa Organizacja Zdrowia oraz partnerzy Światowego Dnia bez Tytoniu zwracają uwagę na szkodliwość palenia tytoniu oraz zagrożenia z tym związane a także opowiadają się za skuteczną polityką w celu ograniczenia spożycia tytoniu.
Cele tegorocznej kampanii i obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu:
– zwrócenie uwagi na związki między stosowaniem wyrobów tytoniowych, kontrolą tytoniu
i zrównoważonym rozwojem.
– zachęcanie krajów do włączania kontroli tytoniu do swoich krajowych działań w ramach 2030 agendy zrównoważonego rozwoju.
– wspieranie państw członkowskich i społeczeństwa w celu zwalczania ingerencji przemysłu tytoniowego w procesy polityczne, co z kolei prowadzi do wzmocnienia krajowych działań
w zakresie kontroli tytoniu.
-Zachęcanie do szerszego udziału społeczeństwa i partnerów w krajowych, regionalnych
i globalnych działaniach na rzecz opracowania i wdrożenia strategii i planów rozwoju oraz osiągnięcia priorytetowych działań w zakresie kontroli tytoniu.
– pokazanie, w jaki sposób poszczególni ludzie mogą przyczynić się do trwałego, wolnego od tytoniu świata, czy to poprzez zobowiązanie się do nie podejmowania prób palenia wyrobów tytoniowych, czy też zrezygnowanie z tego nawyku.
Około 6 milionów osób umiera na skutek użycia tytoniu w ciągu roku, co oznacza, że do roku 2030 liczba ta powinna wzrosnąć do ponad 8 milionów rocznie. Stosowanie tytoniu stanowi zagrożenie dla każdej osoby, niezależnie od płci, wieku, rasy, pochodzenia kulturowego czy edukacji. Przynosi cierpienie, chorobę i śmierć, zubożenie rodzin i gospodarek narodowych.
Wydatki na tytoń znacznie utrudniają wzrost gospodarki narodowej poprzez zwiększanie kosztów opieki zdrowotnej i zmniejszanie produktywności. To pogarsza nierówności zdrowotne i pogłębia ubóstwo, ponieważ najubożsi korzystają mniej z niezbędnych elementów takich jak żywność, edukacja i opieka zdrowotna. Około 80% przedwczesnych zgonów spowodowanych tytoniem występuje w krajach o niskim lub średnim dochodzie, które stają w obliczu zwiększonych wyzwań w osiąganiu ich celów rozwojowych.
Uprawa tytoniu wymaga dużych ilości pestycydów i nawozów, które mogą być toksyczne
i zanieczyszczające dostawy wody. Każdego roku uprawy tytoniu wykorzystują 4,3 miliona hektarów ziemi, co powoduje globalne wylesienie między 2% a 4%. Produkcja tytoniu wytwarza również ponad 2 miliony ton odpadów stałych.
Kontrola tytoniu wspiera zatem zdrowie i rozwój.
WHO wzywa państwa do priorytetowych działań i przyspieszania wysiłków w zakresie kontroli tytoniu w ramach ich odpowiedzi na agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju
z 2030 r. Wszystkie zatem rozwijające sie kraje muszą wypełnić zadania w celu wdrażania Ramowej konwencji WHO w sprawie tytoniu. Ze skutecznej kontroli epidemii tytoniu kraje będą czerpać korzyści, przede wszystkim poprzez ochronę swoich obywateli przed szkodami związanymi z użyciem tytoniu i obniżeniem kosztów gospodarczych, przed wczesnymi zgonami z powodu chorób niezakaźnych (NCD), w tym chorób sercowo-naczyniowych, raka i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Kontrola tytoniu może złamać cykl ubóstwa, przyczynić się do zakończenia głodu, promować zrównoważone rolnictwo i wzrost gospodarczy oraz przeciwdziałać zmianie klimatu. Rosnące podatki od wyrobów tytoniowych mogą być również wykorzystane do finansowania powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego i innych programów rozwoju rządu.
To nie tylko rządy mogą zwiększyć wysiłki w zakresie kontroli tytoniu: ludzie mogą przyczyniać się na poziomie indywidualnym do trwałego, wolnego od tytoniu świata. Ludzie mogą zobowiązać się do nigdy nie podejmowania używania produktów tytoniowych. Ci, którzy stosują tytoń, mogą zrezygnować z tego zwyczaju lub szukać pomocy, co z kolei chroni ich zdrowie, a także osoby narażone na wtórny dym, w tym dzieci, innych członków rodziny i przyjaciół. Pieniądze wydawane na tytoń mogą być z kolei spożytkowane na zakup zdrowej żywności, opiekę zdrowotną i edukację.
Mając powyższe na względzie również przepisy Unii Europejskiej a zatem wszystkich jej Państw Członkowskich winny być ujednolicane w zakresie produkcji, prezentowania
i sprzedaży wyrobów tytoniowych i wyrobów powiązanych.
W oparciu o dyrektywę Parlamentu Europejskiego z kwietnia 2014 r. Polska wprowadziła nowelizację ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która weszła w życie 8 września 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1331)
Zmiany w ustawie „antytytoniowej” dotyczyły przede wszystkim uregulowania kwestii związanych z papierosami elektronicznymi. Stąd też, osoby poniżej 18 roku życia nie mogą kupić takich papierosów, a ich palenie niedozwolone jest w miejscach publicznych. Nie wolno palić e-papierosów m.in. w szkołach i uczelniach, na terenie ZOZ-ów, w lokalach gastronomicznych, na przystankach i w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego (art. 5 ust. 1) — z wyjątkiem wyznaczonych palarni (art. 5a).
Na nowo zdefiniowano również wymagania względem wyglądu opakowań papierosów tradycyjnych. Na paczkach pojawiły się nowe komunikaty oraz specjalna fotografia obrazująca konsekwencje zdrowotne palenia tytoniu.
Pamiętajmy- papierosów nie można palić bezkarnie, ale zawsze jest dobry czas, by skończyć z paleniem na dobre.
materiał: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Białej Podlaskiej
tekst / grafika: M. Sacewicz
