Teatr, który łączy kultury
Premiera odbyła się 4 grudnia i już w sześć dni od ogłoszenia wydarzenia wszystkie 100 miejsc zostało zarezerwowane. Krakowski Teatr Żydowski, którego celem jest pielęgnowanie żydowskiej spuścizny kulturalnej, zaprezentował dramat z 1904 r. w przekładzie na język polski, wzbogacony o elementy jidysz. Spektakl osadzony w realiach polsko-żydowskich z początków XX w. ukazuje uniwersalne dylematy ludzkie –grzech, przebaczenie, miłość– na tle różnic kulturowych i religijnych.
Gabriela Markin – absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego w Białej Podlaskiej – nie tylko podjęła się reżyserii, ale także produkcji i adaptacji tekstu, współpracowała przy tym z wybitnym jidyszystą, Yurim Vadenyapinem, który w spektaklu wcielił się również w rolę rabina. Dzięki tej współpracy udało się wydobyć głębię i autentyczność dialogów, a także zachować unikalny klimat języka jidysz, który wzbogaca przedstawienie o warstwę historyczno-kulturową.
Wskrzeszenie kultury sprzed wojny
Krakowski Teatr Żydowski stawia sobie ambitne cele. Gabriela Markin zapowiada, że kolejne spektakle teatru będą poświęcone wskrzeszaniu tekstów literackich i dramatów powstałych przed II wojną światową.
– Chcę pokazać bogactwo kultury polsko-żydowskiej, która istniała przez wieki, nie sprowadzając jej jedynie do smutku Holokaustu i tego, co pozostało po zagładzie – mówi reżyserka. – Teatr jest przestrzenią, w której możemy oddać głos ludziom i ideom, które zostały przerwane, ale nie zapomniane.
Miłość ponad podziałami
„Grzesznik Szalona Asza” to nie tylko opowieść o trudach wiary i duchowej przemianie, ale przede wszystkim o miłości, która wykracza poza bariery kulturowe i religijne. To historia młodej chrześcijanki i żydowskiego mężczyzny, których uczucie staje się punktem wyjścia do refleksji nad trudnościami pojednania dwóch odmiennych światów. Gabriela Markin zbudowała spektakl na subtelnej dramaturgii, w której każda scena pulsuje symboliką. Elementami kultury, religijnej zwyczaj i obrządków.
– Teatr jest dla mnie miejscem spotkania, mostem między przeszłością a teraźniejszością – wyjaśnia. – Chciałam, by widzowie poczuli, jak bogata i uniwersalna jest kultura żydowska, a jednocześnie, jak wiele możemy się od niej nauczyć o człowieczeństwie.
Teatr jako przestrzeń dialogu
Krakowski Teatr Żydowski jest wyjątkowym projektem, który łączy osoby z żydowskim pochodzeniem i pasjonatów historii oraz kultury żydowskiej. Przyszłe przedsięwzięcia teatru będą miały na celu przybliżenie widzom pełni życia i twórczości żydowskiej sprzed wojny, odrywając ją od wyłącznie tragicznego kontekstu Holokaustu. To ważne przypomnienie, że kultura ta była nie tylko świadkiem cierpienia, ale także świadectwem radości, kreatywności i głębokiej duchowości.
„Grzesznik Szalona Asza” to pierwszy krok w podróży, która obiecuje wiele więcej. Warto śledzić działalność tego teatru, który z pasją i zaangażowaniem buduje mosty między przeszłością a teraźniejszością. Kto wie? Może KTŻ niedługo zawita w Białej Podlaskiej? Wydarzenie odbyło się przy wsparciu Fundacji Miasto Literatury, w ramach projektu Krakowskie Księgarnie na Medal, a także dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Krakowa.
_____
materiał, tekst i zdjęcia: Gabriela Markin
opracowanie: Anna Ostapiuk
