Komisja przyjęła drugie roczne sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej pt. „Zdolności i swoboda działania UE”. W komunikacie tym przedstawiono perspektywiczną i wielodyscyplinarną wizję otwartej strategicznej autonomii UE w coraz bardziej wielobiegunowym i kwestionowanym porządku globalnym. Komisja zidentyfikowała cztery główne globalne tendencje, które mają wpływ na zdolności i swobodę działania UE: zmiana klimatu i inne wyzwania środowiskowe; hiperłączność i transformacja technologiczna; nacisk na demokrację i wartości oraz zmiany globalnego porządku i zmiany demograficzne. Ponadto Komisja określiła w nim również dziesięć kluczowych obszarów działania, w których UE może wykorzystać możliwości związane z jej globalnym przywództwem i otwartą strategiczną autonomią. W ten sposób prognoza strategiczna będzie nadal stanowić stałą podstawę programu działalności legislacyjnej i prac Komisji oraz ustalania priorytetów.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oświadczyła: – Europejczycy nieomal codziennie doświadczają, że globalne wyzwania, takie jak zmiana klimatu i transformacja cyfrowa, mają bezpośredni wpływ na ich życie. Wszyscy czujemy, że nasza demokracja i wartości europejskie są kwestionowane, zarówno w wymiarze zewnętrznym, jak i wewnętrznym, jak również że Europa musi dostosować swoją politykę zagraniczną ze względu na zmieniający się porządek światowy. Wczesne i lepsze informowanie o takich tendencjach pomoże nam rozwiązać te ważne problemy na czas i prowadzić Unię we właściwym kierunku.
Wiceprzewodniczący Maroš Šefčovič, odpowiedzialny za stosunki międzyinstytucjonalne i prognozowanie, powiedział: – Chociaż nie możemy przewidzieć, co przyniesie przyszłość, lepsze zrozumienie kluczowych megatrendów, niepewności i możliwości zwiększy długoterminowe zdolności i swobodę działania UE. W aktualnym rocznym sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej poddano więc analizie cztery megatrendy mające duży wpływ na UE i wskazano dziesięć obszarów działania w celu ugruntowania naszej otwartej strategicznej autonomii i naszego światowego przywództwa do 2050 r. Pandemia jedynie wzmocniła argumenty przemawiające za dzisiejszymi ambitnymi decyzjami strategicznymi, a sprawozdanie to pomoże nam ściśle monitorować sytuację.
Dziesięć strategicznych obszarów działań w ramach polityki
- Zapewnienie zrównoważonych i odpornych systemów opieki zdrowotnej i żywności.
- Zapewnienie niskoemisyjnej i przystępnej cenowo energii.
- Wzmocnienie zdolności w zakresie zarządzania danymi, sztucznej inteligencji i najnowocześniejszych technologii.
- Zabezpieczenie i dywersyfikacja dostaw surowców krytycznych.
- Zapewnienie pionierskiej pozycji na świecie w zakresie ustanawiania standardów.
- Budowanie odpornych i dostosowanych do przyszłych wyzwań systemów gospodarczych i finansowych.
- Rozwijanie i utrzymywanie umiejętności i talentów odpowiadających ambicjom UE.
- Wzmocnienie zdolności w zakresie bezpieczeństwa i obrony oraz dostępu do przestrzeni kosmicznej.
- Współpraca z globalnymi partnerami w celu promowania pokoju, bezpieczeństwa i dobrobytu dla wszystkich.
- Wzmocnienie odporności instytucji.
Dalsze działania
Komisja będzie nadal wdrażać swój plan prognozy strategicznej dla obecnego cyklu polityki, stanowiący podstawę inicjatyw ujętych w programie działalności legislacyjnej i prac Komisji na przyszły rok. W dniach 18–19 listopada Komisja będzie gospodarzem dorocznej konferencji europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS). Jej celem będzie omówienie tematu przyszłorocznego sprawozdania dotyczącego prognozy strategicznej – partnerstwa pomiędzy transformacją ekologiczną i cyfrową, tj. sposobu, w jaki mogą się one wzajemnie wzmacniać, w tym poprzez wykorzystanie powstających technologii. Ponadto ogólnounijna sieć prognoz składająca się z ministrów odpowiedzialnych za kwestie przyszłości ze wszystkich państw członkowskich będzie nadal budować zdolności administracji państw członkowskich UE w zakresie prognozowania. Jeszcze w tym miesiącu Komisja zakończy również konsultacje publiczne w UE i jej państwach członkowskich w sprawie tabeli wskaźników odporności – nowego bardziej kompleksowego narzędzia oceny odporności. Przyczyni się ono do pomiaru dobrostanu społecznego i gospodarczego wykraczającego poza PKB. Do 30 września trwają konsultacje publiczne w sprawie projektu Komisji dotyczącego tabeli wskaźników odporności.
Kontekst
Prognoza strategiczna stanowi wsparcie dla Komisji na jej dalekosiężnej i ambitnej drodze realizacji sześciu naczelnych celów przewodniczącej Ursuli von der Leyen. Roczne sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej i oparte na pełnych cyklach prognozowania są przygotowywane począwszy od 2020 r. Następnie są one uwzględniane w priorytetach rocznego orędzia o stanie Unii, programu prac Komisji i programowania wieloletniego.
Tegoroczne sprawozdanie opiera się na sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2020 r., w którym jako nowy kierunek kształtowania polityki UE wprowadzono odporność. Megatrendy i działania w ramach polityki określone w sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2021 r. zostały wyznaczone na podstawie prowadzonego przez ekspertów, międzysektorowego procesu prognozowania zrealizowanego przez służby Komisji, wraz z szeroko zakrojonymi konsultacjami z państwami członkowskimi i innymi instytucjami UE w ramach europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS). Wyniki prognozowania przedstawiono w sprawozdaniu Wspólnego Centrum Badawczego z cyklu „Nauka na rzecz polityki: kształtowanie i zabezpieczenie strategicznej autonomii UE do 2040 r. i w kolejnych latach”.
Wspierając budowę zdolności prognozowania w całej UE, Komisja powołała ogólnounijną sieć prognoz, do której należy 27 ministrów odpowiedzialnych za kwestie przyszłości ze wszystkich państw członkowskich. W ramach tej sieci omawiane są kluczowe kwestie mające znaczenie dla przyszłości Europy. Następnie sieć dzieli się najlepszymi praktykami i dostarcza dane uwzględniane w planie prognozy strategicznej Komisji.
