Unia Europejska

Wieści z Unii: Bezpieczne drogi w Europie

W 2019 r. na drogach w UE poniosło śmierć mniej osób niż w poprzednich latach, jak wynika ze wstępnych danych opublikowanych przez KE. Europa – gdzie na drogach ginie rocznie 51 osób na 1 mln mieszkańców – jest regionem o największym bezpieczeństwie ruchu drogowego na świecie. Najbezpieczniejsze są drogi w Szwecji i Irlandii, na drugim końcu są Rumunia, Bułgaria i Polska.

Szacuje się, że ubiegłym roku w wypadkach drogowych zginęło 22 800 osób, czyli mniej o prawie 7 tys. (23 proc.) niż w 2010 r. W porównaniu z 2018 r. liczba ta jest niższa o 2 proc.

Komisarz ds. transportu Adina Vălean oświadczyła: – Wyeliminowanie wypadków z ofiarami śmiertelnymi i poważnymi obrażeniami na europejskich drogach do 2050 r. – oto nasz cel. Chcemy, aby do 2030 r. na drogach ginęło o 50 proc. mniej ludzi i aby o 50 proc. mniej odnosiło poważne obrażenia. Wiemy, że to możliwe. Liczba śmiertelnych wypadków drogowych w UE udało się już znacznie ograniczyć, ale w ostatnich latach ten postęp wyhamował. Ponadto dysproporcje między poszczególnymi państwami nadal są ogromne. Nasz cel można osiągnąć tylko dzięki połączeniu właściwych przepisów prawnych, odpowiedniego finansowania, norm dla pojazdów i infrastruktury, cyfryzacji oraz wymiany najlepszych praktyk.

Nadal widoczna jest tendencja spadkowa. W ośmiu państwach członkowskich liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w 2019 r. była najniższa w historii statystyk. Były to: Chorwacja, Finlandia, Francja, Grecja, Luksemburg, Łotwa, Niemcy i Szwecja. W większości krajów postęp jednak zwolnił. Oznacza to, że cel UE – zmniejszenie liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych o połowę w okresie od 2010 r. do końca 2020 r. – nie zostanie osiągnięty. Wprawdzie w 2020 r. na drogach zginie prawdopodobnie znacznie mniej osób w wyniku środków podjętych w związku z pandemią koronawirusa, ale nie wystarczy to do osiągnięcia celu.

Choć dysproporcje wyników państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego maleją, to wciąż jeszcze w krajach o najgorszej sytuacji śmierć na drogach ponosi cztery razy więcej osób niż w krajach uzyskujących najlepsze wyniki. Najbezpieczniejsze są drogi w Szwecji (22 ofiary na 1 mln mieszkańców) i Irlandii (29/mln), natomiast najwięcej ofiar śmiertelnych w 2019 r. powodowały wypadki w Rumunii (96/mln), Bułgarii (89/mln) i Polsce (77/mln). Średnia w UE wyniosła 51 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców.

Niektóre państwa poczyniły ogromne postępy: Grecja, Hiszpania, Portugalia, Irlandia, trzy kraje bałtyckie (Łotwa, Litwa i Estonia) oraz Chorwacja odnotowały ponadprzeciętny spadek liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych (od 30 do 40 proc.).

Kontekst

Na najbliższe dziesięciolecie w ramach polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2021–2030 Unia Europejska wyznaczyła sobie nowy cel – obniżenie do 2030 r. liczby ofiar śmiertelnych – a także, po raz pierwszy, liczby poważnych obrażeń – o 50 proc. Deklaracja sztokholmska z lutego 2020 r. stanowi podstawę dalszych globalnych zobowiązań politycznych na kolejną dekadę.

Szacuje się, że na każdą osobę, która ginie w wypadku drogowym, przypada kolejnych pięć, które doznają poważnych obrażeń powodujących trwałą zmianę sposobu życia (w 2019 r. było około 120 tys. takich osób). Szacowane zewnętrzne koszty wypadków drogowych wynoszą ok. 280 mld euro, czyli ok. 2 proc. unijnego PKB.

W przedstawionym przez Komisję strategicznym planie działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz w ramach polityki na lata 2021–2030 również zawarto ambitne plany w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, zmierzające do wyeliminowania śmiertelnych wypadków drogowych do 2050 r. („wizja zero”).

Aby zrealizować „wizję zero”, Komisja wdraża w całej UE „bezpieczny system”. Obejmuje on bezpieczniejsze pojazdy, bezpieczniejszą infrastrukturę, lepsze wykorzystanie sprzętu ochronnego, niższe prędkości i lepszą opiekę powypadkową. Ponadto UE będzie działać na rzecz lepszego transgranicznego egzekwowania przepisów dotyczących wykroczeń drogowych, digitalizacji praw jazdy oraz wypracowania nowych sposobów pomocy państwom członkowskim o stosunkowo gorszych wynikach w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych na milion mieszkańców – wstępne dane za 2019 r.*

2010	2018	2019	zmiana w proc. w latach 2018–2019	zmiana w proc. w latach 2010–2019
Belgia	77	53	56	6 proc.	-24 proc.
Bułgaria	105	87	89	3 proc.	-19 proc.
Czechy	77	62	58	-6 proc.	-23 proc.
Dania	46	30	35	20 proc.	-20 proc.
Niemcy	45	40	37	-7 proc.	-16 proc.
Estonia	59	51	39	-22 proc.	-34 proc.
Irlandia	47	29	29	1 proc.	-33 proc.
Grecja	113	65	65	-1 proc.	-45 proc.
Hiszpania	53	39	36	-6 proc.	-31 proc.
Francja	64	49	48	0 proc.	-19 proc.
Chorwacja	99	77	73	-6 proc.	-30 proc.
Włochy	70	55	55	-1 proc.	-20 proc.
Cypr	73	57	59	6 proc.	-13 proc.
Łotwa	103	78	69	-12 proc.	-39 proc.
Litwa	95	62	66	6 proc.	-38 proc.
Luksemburg	64	60	36	-39 proc.	-31 proc.
Węgry	74	65	62	-5 proc.	-19 proc.
Malta	31	38	32	-11 proc.	23 proc.
Holandia	32	35	34	-3 proc.	9 proc.
Austria	66	46	46	0 proc.	-26 proc.
Polska	103	76	77	0 proc.	-26 proc.
Portugalia	80	66	61	-8 proc.	-33 proc.
Rumunia	117	96	96	0 proc.	-22 proc.
Słowenia	67	44	49	13 proc.	-25 proc.
Słowacja	65	48	51	7 proc.	-25 proc.
Finlandia	51	43	37	-14 proc.	-24 proc.
Szwecja	28	32	22	-32 proc.	-17 proc.
UE	67	52	51	-2 proc.	-23 proc.
Wielka Brytania	30	28	28	0 proc.	-3 proc.
Szwajcaria	42	27	22	-20 proc.	-43 proc.
Norwegia	43	20	20	1 proc.	-48 proc.
Islandia	25	52	17	-67 proc.	-25 proc.

* W przypadku niektórych państw wyniki za 2019 r. opierają się na danych tymczasowych i mogą ulec nieznacznym zmianom przy publikacji ostatecznych danych jesienią 2020 r. Zmiany procentowe w tabeli odnoszą się do bezwzględnej liczby ofiar śmiertelnych, a nie do proporcji do miliona mieszkańców. O ile nie stwierdzono inaczej, wszystkie dane łączne dla UE odzwierciedlają sytuację w UE bez uwzględnienia Wielkiej Brytanii. Choć w oczywisty sposób prowadzi to do obniżenia liczby ofiar śmiertelnych w Unii, to liczba ofiar w UE w przeliczeniu na milion mieszkańców wzrosła, ponieważ wyniki w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Wielkiej Brytanii są stosunkowo dobre.