Wieści z Unii: Monitor miast kultury i kreatywności 2019

Po sukcesie pierwszej edycji z 2017 r. w kolejnej z 2019 r. przedstawiono uaktualniony obraz bogactwa kulturowego i twórczego Europy w rozszerzonej próbie składającej się ze 190 miast w 30 krajach, w tym Norwegii i Szwajcarii. Monitor został utworzony przez Wspólne Centrum Badawcze, służbę KE ds. nauki i wiedzy, a towarzyszy mu zmodernizowane narzędzie internetowe, które umożliwia miastom dodawanie własnych danych w celu bardziej szczegółowego ich uwzględnienia i analizy porównawczej.

Tibor Navracsics, komisarz do spraw edukacji, kultury, młodzieży i sportu, odpowiedzialny za Wspólne Centrum Badawcze, powiedział: – Pierwsza edycja Monitora miast kultury i kreatywności okazała się sukcesem i umożliwiła miastom w całej Europie pobudzanie rozwoju dzięki lepszemu wykorzystaniu ich atutów kulturowych. Jestem przekonany, że druga, rozszerzona edycja będzie równie przydatna dla władz miast, sektora kultury i sektora kreatywnego oraz dla samych obywateli. Monitor jest doskonałym przykładem na to, w jaki sposób Wspólne Centrum Badawcze może wzmocnić pozycję decydentów i przyczynić się do poprawy jakości życia obywateli poprzez konkretne narzędzia sprawdzone empirycznie.

Kluczowe ustalenia wynikające z drugiej edycji:

• Paryż (Francja), Kopenhaga (Dania), Florencja (Włochy) i Lund (Szwecja) zajęły najwyższe miejsca w swoich grupach populacji, przy czym Lund to nowy wpis wśród tych wiodących miast w porównaniu z wydaniem z 2017 r.
• Rośnie liczba miejsc pracy w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, zwłaszcza w miastach na północy i na wschodzie Europy, przy czym średni roczny wzrost wynosi około 12 proc. w Budapeszcie (Węgry), Tallinie (Estonia), Wilnie (Litwa), Krakowie i Wrocławiu (Polska) oraz w Tartu (Estonia).
• Wyniki makroregionalne pokazują, że liderem jest Europa Północna. Europa Zachodnia prowadzi w dziedzinie dynamiki kulturalnej, a tuż za nią plasują się Europa Północna i Południowa. Europa Zachodnia ma również najlepsze wyniki w obszarze gospodarki kreatywnej, a zbliżone osiągnięcia ma Europa Północna. Średnio w miastach Europy Północnej i Wschodniej występuje najlepsza dynamika tworzenia miejsc pracy.
• W analizowanej próbie miast obiekty kultury znajdują się zazwyczaj w odległości 30 minut spacerem (lub zaledwie 5 minut jazdy rowerem) od miejsc zamieszkania obywateli europejskich i łatwo się do nich dostać środkami transportu publicznego.
• Przyszłe fundusze polityki spójności UE mogłyby dodatkowo wspierać konwergencję społeczno-gospodarczą i spójność terytorialną poprzez skupienie się na kreatywnych miejscach pracy i innowacjach, połączeniach transportowych oraz zarządzaniu – obszarach, w których utrzymują się największe luki.
• Wiodące miasta kultury i kreatywności lepiej prosperują: występuje pozytywny i wyraźny związek między punktacją w ramach wskaźnika miast kultury i kreatywności a poziomem dochodów miast.

Pierwsza edycja Monitora miast kultury i kreatywności zainspirowała władze lokalne w całej Europie. Na przykład w Madrycie (Hiszpania) wykorzystano dowody zgromadzone w Monitorze w celu zrozumienia, na których aktywach kulturowych i kreatywnych, takich jak pomniki, muzea, kina, teatry i galerie sztuki, stolica Hiszpanii powinna skupić swoją strategię budowania marki, aby poprawić swą pozycję w międzynarodowym rankingu. W związku z tym w Madrycie opublikowano nową ulotkę „Madryt – fakty i liczby 2018”, promującą liczne obiekty kultury tego miasta. Monitor pomógł również miastu Győr (Węgry) przeanalizować przyszłe potrzeby inwestycyjne i przedstawił dowody na poparcie decyzji miasta o przyjęciu strategii na rzecz gospodarki kulturalnej i kreatywnej na lata 2019–2028, określającej kluczowe działania, które należy wdrożyć, takie jak tworzenie kreatywnych przestrzeni dla artystów i centrum inkubacyjnego designu. Miasto Umeå (Szwecja) użyło narzędzia do zwiększania świadomości lokalnych zainteresowanych stron na temat roli, jaką inwestycje kulturalne odgrywają we wspieraniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego.

Kontekst

Utworzony w lipcu 2017 r. Monitor miast kultury i kreatywności wykorzystuje informacje ilościowe i jakościowe do pomiaru potencjału kulturowego i twórczego miast. Informacje ilościowe zawarte w Monitorze ujęto w ramach 29 indywidualnych wskaźników odnoszących się do dziewięciu aspektów polityki, które odzwierciedlają trzy główne aspekty żywotności kulturowej i społeczno-gospodarczej miasta:

• „dynamika kultury” mierzy kulturowy „puls” miasta pod kątem infrastruktury kulturalnej i udziału w życiu kulturalnym;
• „gospodarka kreatywna” ukazuje zakres, w jakim sektor kultury i sektor kreatywny przyczyniają się do rozwoju gospodarki miasta pod względem zatrudnienia i innowacji;
• „korzystne środowisko” określa aktywa materialne i niematerialne, dzięki którym miasto przyciąga kreatywne talenty i pobudza zaangażowanie kulturalne.

Główne cechy edycji z 2019 r.:

• dodano 22 europejskie miasta z 14 państw członkowskich, co podniosło ich łączną liczbę do 190;
• wykorzystano nowe źródła danych internetowych (OpenStreetMap) w celu lepszego ukazania dynamiki kulturalnej w Europie w sposób bardziej dynamiczny;
• nowe wyniki analizy przestrzennej obiektów kultury przyczyniają się do umieszczenia włączenia społecznego w centrum badań naukowych obok dobrobytu gospodarczego.

Monitor wspiera politykę UE w dziedzinie kultury: stanowił podstawę oceny skutków gospodarczych przygotowanej dla „Nowego europejskiego programu na rzecz kultury” z 2018 r. i jest jednym z działań ujętych w „Europejskich ramach działań w zakresie dziedzictwa kulturowego”, które mają pomóc w zapewnieniu trwałego wpływu Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.

Monitor ma być aktualizowany co dwa lata.