25 kwietnia Kodeń otworzył swoje gościnne drzwi przed uczestnikami III Przeglądu Teatrów w Świecie Niepełności. Organizatorami tego szczególnego spotkania były następujące podmioty: Starostwo Powiatowe, Gmina Kodeń, Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki oraz Środowiskowy Dom Samopomocy w Kodniu.
Ten niezapomniany dzień na długo zapisze się w pamięci. W samym sercu Kodnia uczestniczyliśmy w święcie ludzi teatru. Z satysfakcją możemy powiedzieć, że swoją obecnością zaszczycili nas niepełnosprawni artyści, którzy współpracują ze sprawnymi. Zainteresowani kulturą i sztuką znajomi, bliscy i najbliżsi przyjaciele zebrani w imię hasła niepełność. Idea uroczystości obejmuje przenikanie różnych środowisk artystycznych, uczestnictwo starszych i młodych osób z niepełnosprawnością. W Przeglądzie mogły prezentować swoją twórczość grupy artystyczne pochodzące z Domów Pomocy Społecznej, Warsztatów Terapii Zajęciowych, Środowiskowych Domów Samopomocy, Szkół Specjalnych, Teatrów integracyjnych osób niepełnosprawnych, jednostek pozarządowych zajmujących się osobami niepełnosprawnymi oraz samodzielni artyści. Organizatorom zależało, by stworzyć tym osobom możliwość na prezentację własnych dokonań artystycznych, pomóc w pobudzaniu aktywności twórczej i pozwolić na przeżywanie bardzo pozytywnych emocji.
Jako pierwsza zaprezentowała się grupa teatralna Perły Życia ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu w wykonaniu etiudy taneczno – muzyczno – literackiej pt. „Ederlezi” – bałkańskie święto wiosny, której natchnieniem był utwór muzyczny Gorana Bregovica. Uczestnicy placówki przenieśli nas do bogatego w emocje świata, w jakim ruch jest odbiciem zadumy, radością z każdej chwili mijającego czasu, tęsknoty za intensywnością istnienia, nostalgii za wolnością. Poddali się falom muzycznego uniesienia, które pozwoliły choć na krótko zapomnieć o trudach codzienności. „Ederlezi” było artystyczną opowieścią o potrzebie wyrażania ludzkich uczuć, kiedy rodzi się życie.
Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Na zawsze ponosisz odpowiedzialność za to, co oswoiłeś. Dobrze widzi się tylko sercem. Te znane cytaty z powieści „Mały książę” Antoine’a de Saint Exupery’go były zapowiedzią interesującego spektaklu o tym samym tytule. Zawierał on elementy pantomimy, którą odgrywano na tle muzycznym oraz narracji lektora, na podstawie autorskiego scenariusza. W role aktorów wcieliła się młodzież z Warsztatu Terapii Zajęciowej w Parczewie – Anioły Caritas.
Z kolei uczestnicy ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Międzylesiu na III Przeglądzie Teatrów w Świecie Niepełności zaprezentowali pantomimę pt. „Kwiaty” opowiadającą o tym, jak często w życiu codziennym osoby z niepełnosprawnością doświadczają niezrozumienia, braku akceptacji przez innych mimo, że mają w sobie piękno, które warto odkrywać.
Po raz pierwszy na III Przeglądzie Teatrów w Świecie Niepełności pojawili się uczestnicy Środowiskowego Domu Samopomocy w Białej Podlaskiej. W ich wykonaniu zobaczyliśmy występ taneczny pod tytułem „Wiara, nadzieja, miłość” do trzech połączonych ze sobą utworów muzycznych o różnym tempie i natężeniu emocji: Marek Grechuta „Niepewność”, Sylwia Grzeszczak „Karuzela”, Piotr Rubik „Niech mówią, że to nie jest miłość”. Grupa zatańczyła układ odzwierciedlający emocje uczestników. Znane piosenki zagrały w naszej duszy i sprawiły, że zaznaliśmy natchnienia z najpiękniejszych wartości chrześcijańskich, do jakich nawiązali: wiara, nadzieja i miłość.
Następnie wystąpił zespół Iskra z Powiatowego Ośrodka Wsparcia „Przystań” we Włodawie. Grupa wokalno – teatralna zaprezentowała przedstawienie pt. „Lekcja polskiego”. W sposób humorystyczny ukazała, jak dziś mogą wyglądać zajęcia w szkołach. Bardzo nas intrygowało ! Okazało się, że wniosła rozbawienie i dozę humoru wśród zebranych.
Cieszyliśmy się również z obecności grupy uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Laskach, która powstała na potrzeby Przeglądu Teatrów w Świecie Niepełności. Te aktywne osoby chętnie wspierają naszą inicjatywę.
Obejrzeliśmy montaż słowno – muzyczny z elementami pantomimy pt. „Wolność” na podstawie interpretacji utworu „Jaskółka uwięziona” Stana Borysa.
Do Kodnia zawitała grupa teatralna Motyle – Warsztat Terapii Zajęciowej Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku. Przygotowała na tę okoliczność wyjątkową prezentację artystyczną. Spektakl dotykał tematu relacji i uczucia między dwojgiem ludzi, którzy decydują się na wspólne życie. Obok radosnych i pełnych miłości chwil zdarzają się również te trudne. Rutyna, która nierzadko wkrada się do życia każdego z nas może bardzo szybko zepsuć to, co wcześniej wydawało się trwałe i silne.
Gościliśmy także grupę Szok Dance z Dziennego Środowiskowego Domu Samopomocy z Radzynia Podlaskiego. Swoje umiejętności aktorskie włożyli w przygotowanie przedstawienia pt. „Przebudzenie”, które dotyka bardzo ważnego tematu, jakim jest świadomość wpływu na własne życie, na ile ono od nas zależy.
Z przyjemnością zobaczyliśmy występ zespołu tanecznego CH – 13 z Zespołu Placówek Oświatowych w Chotyłowie!!! Jakie wrażenia artystyczne stały się naszym udziałem? Uczennice ukazały nam Broadwayowską prezentację taneczną do utworu: New York, New York – Franka Sinatry.
W kolejności uczestnicy Warsztatu Terapii Zajęciowej w Kodniu zaprezentowali układ taneczny przedstawiający „Przebudzenie wiosny” połączony z wykonaniem utworu „Hallelujah”. Wniósł on w III Przegląd Teatrów pogodę ducha i spokój wewnętrzny.
Z pięknym i poruszającym serca śpiewem pojawiła się: grupa Ach to my działająca przy Warsztacie Terapii Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku. Wykonała trzy piosenki: „Szczęśliwej drogi już czas” Ryszarda Rynkowskiego, „Barcelona” zespołu Pectus oraz „Ściernisko” zespołu Golec Orkiestra. Każdy z tych utworów mówi o szczęściu i różnych drogach, które do niego prowadzą. Może wśród tych pięknych, czasami zabawnych słów odnajdą Państwo też coś dla siebie – takie było przesłanie osób występujących.
Uradowało nas niezmiernie przybycie na naszą uroczystość grupy taneczno – teatralnej „Pasjonaci” ze Środowiskowego Domu Samopomocy Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Świdniku. Spektakl teatralny pt. „Dotyk”, który obejrzeliśmy to przedstawienie mówiące o tym, jak ważne w naszym życiu są relacje oparte na bliskości dotyku, czułym geście. Zwrócił uwagę na to, jak bardzo potrzebujemy być wysłuchani przez innych ludzi, rozumiani, akceptowani, kochani. Jednocześnie przełamał on bariery między osobami pełnosprawnymi i osobami z niepełnosprawnością. Lęk i obawy, które często temu kontaktowi towarzyszą wynikają najczęściej z naszej niewiedzy, bądź braku chęci jej posiadania. To spektakl także o zniewoleniu sytuacjami, z których nie potrafimy się wyplątać, które nas przerastają, są dla nas trudne. Byliśmy niezmiernie poruszeni tym, kiedy niepełnosprawni aktorzy wychodzili do widzów i w stosowny sposób brali ich za ręce wywołując zaskoczenie, moc życzliwości i szczere wzruszenie aż do łez.
Ze swoim występem pojawiła się również grupa Anielinki ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Anielinie. Przedstawienie, które zobaczyliśmy dotyczyło tego w jaki sposób każdy z nas radzi sobie w życiu i odnajduje się w tym, co mu jest dane.
Z odległego Modrynia ze Środowiskowego Domu Samopomocy swoją obecnością zaszczyciła nas grupa artystyczno – muzyczna Kazamatti. Przedstawili krótką inscenizację teatralno – muzyczną pt. „Marchewkowe pole”, która opowiadała o przygodzie Jacka i Placka. W przedstawienie wpleciony był występ taneczny „marchewek” do tytułowego utworu Lady Pank.
Bardzo ucieszy, że wystąpił przed nami Dawid Dobrowolski, który w przeszłości był uczestnikiem Warsztatu Terapii Zajęciowej i Środowiskowego Domu Samopomocy w Kodniu. Obecnie przebywa w Domu Pomocy Społecznej w Kostomłotach. Razem ze swoją koleżanką Agnieszką Wieniarską zaprezentowali skecz o tematyce rozrywkowej: Urzędnik i klient. Aktorzy ujęli nas realnością „załatwiania” urzędowych dokumentów, zaangażowaniem i świetną grą aktorską, co wywoływało wśród widzów rozbawienie.
Artystą jest i ten, który spostrzega piękno, i ten, który przekazuje je dalej… Artysta jest twórcą piękna. Artysta może wyrażać wszystko… W taki szczególny sposób został przedstawiony publiczności Janusz Pruniewicz. Była to dla nas ogromna radość i przyjemność cieszyć się z obecności naszego przyjaciela, który razem z żoną i córeczką przebywali w towarzystwie osób z niepełnosprawnością. I jak zawsze Janusz zachwycał swym śpiewem przenosząc nas w krainę wrażliwości i natchnienia.
Organizacja takich uroczystości jak Przegląd Teatrów w Świecie Niepełności upewnia, że ważną i niezbędną oraz niezwykle korzystną objawia się szansa na zaistnienie twórczości artystycznej osób z niepełnosprawnościami. Próbujemy przekonać do tego również tych, którzy ‘patrzą’ jeszcze z niedowierzaniem i przymrużeniem oka na ich aktywność twórczą. Osobom pełnosprawnym często dużo trudności i wysiłku sprawiają nawet krótkie wystąpienia publiczne, a co powiedzieć o niepełnosprawnych? Opanowanie warsztatu aktorskiego (tekstu, układu tańca, tonacji utworu, gestu i ruchu scenicznego itp.) uczestnictwo w próbach, poruszanie się w strojach, nauka wyrażania uczuć. Kiedy dodamy potrzebę troski o zdrowie, poukładanie spraw codziennych, zadbanie o własny wygląd zewnętrzny i mnóstwa innych elementów będących ich pochodnymi. Wtedy tym mocniej przekonujemy się o niezbędności podejmowania takich kulturalnych inicjatyw, których jakość z roku na rok procentuje.
Świat teatru, twórczości artystycznej to najkorzystniejsza terapia dla osób z niepełnosprawnością. Ich radość z takich spotkań niezmiennie nas o tym upewnia, bo przekonani to już jesteśmy. Co więcej zależy im na osobistym rozwoju artystycznym, gdyż mówią, że powrócą do Kodnia za rok z repertuarem, który nas zaskoczy. Niesamowite efekty tych uroczystości wprawiają w podziw nas samych i są bodźcem do snucia kolejnych planów, które można będzie zrealizować. Warto podejmować takie inicjatywy nawet dla jednej osoby, której poczucie wartości wzrośnie, a dostrzegamy, że jest ich o wiele, wiele więcej.
materiał: gmina Kodeń
tekst / zdjęcia: Beata Kupryś
