Takiego obrotu sprawy Dariusz Stefaniuk raczej się nie spodziewał. Jeszcze dwa dni temu pisał o przegranej sprawie Michała Litwiniuka, niesprawdzone informacje drukowało partyjne pismo Prawa i Sprawiedliwości w Białej Podlaskiej a już dziś bialski PiS został przez Sąd w Lublinie zobligowany do sprostowania i przyznania się do kłamstw. Okazało się, że prezydent miasta mija się z prawdą mówiąc, że w budżecie jest 38 milionowa nadwyżka a Biała Podlaska jest na plusie.
„Pełnomocnik Wyborczy KW Prawo i Sprawiedliwość oświadcza, że zawarte w materiałach wyborczych KW Prawo i Sprawiedliwość informacje jakoby Gmina Miejska Biała Podlaska posiadała w 2018 roku rekordową nadwyżkę w wysokości 38.000.000 zł są nieprawdziwe. Gmina Miejska Biała Podlaska nie posiada nadwyżki budżetowej” – tego typu oświadczenie musi zostać opublikowane przez Prawo i Sprawiedliwość, to wynik sprawy jaką Michał Litwiniuk wniósł w trybie wyborczym przeciwko Dariuszowi Stefaniukowi.
Sąd ponadto zakazał Pełnomocnikowi i Komitetowi Wyborczemu Prawo i Sprawiedliwość rozpowszechniania nieprawdziwych informacji.
W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, że jest kandydatem Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Platforma.Nowoczesna Koalicji Obywatelskiej na Prezydenta Miasta Biała Podlaska i w drugiej turze wyborów zmierzy się z kandydatem Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość Dariuszem Stefaniukiem.
Jak podał wnioskodawca, w kampanii wyborczej KW PiS używa hasła wyborczego „Biała na plusie”, zaś kampanii towarzyszy rozdawanie materiałów wyborczych mających obrazować 4 lata rządów Dariusza Stefaniuka jako Prezydenta Miasta Biała Podlaska.
Wnioskodawca wskazał, że na stronie 9 załączonych do wniosku materiałów znalazła się informacja, że za rządów Dariusza Stefaniuka Gmina Miejska Biała Podlaska uzyskała rekordową nadwyżkę w wysokości 38 mln zł, która jest nieprawdziwa i łatwa do zweryfikowania pod względem jej prawdziwości z dokumentami opublikowanymi przez Radę Miasta Biała Podlaska.
Wnioskodawca podniósł, że zgodnie z art.212 ust.1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych uchwała budżetowa określa kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetowej, przy czym normatywne pojęcie nadwyżki budżetowej jest zdefiniowane w art.7 i art.242 ustawy o finansach publicznych.
Tymczasem z informacji dostępnych w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta Biała Podlaska pod adresem https://umbialapodlaska.bip.lubelskie.pl/index.php?id=693&akcja=szczegoly&p2=1307900 wynika, że budżet Gminy Miejskiej Biała Podlaska ma zaplanowany deficyt budżetowy w 2018 r., zaś wieloletnia prognoza finansowa Gminy Miejskiej Biała Podlaska wskazuje, że wysokość nadwyżki budżetowej od 2015 r. wynosi 0 zł, w tym również w roku 2018.
Wnioskodawca wskazał nadto, że powyższe informacje zostały sprostowane przez Skarbnika Gminy Miejskiej Biała Podlaska podczas sesji Rady Miasta w dniu 8 października 2018 r., kiedy to Skarbnik poinformował radnych, że użyte sformułowanie „nadwyżka” jest „skrótem myślowym” i Gmina Miejska Biała Podlaska nie posiada takiej nadwyżki.
W związku z powyższym wnioskodawca stwierdził, że podane przez uczestnika informacje jakoby Gmina Miejska Biała Podlaska miała nadwyżkę są nieprawdziwe, wprowadzają w błąd potencjalnych wyborców oraz zostały użyte w celu uwiarygodnienia hasła kampanii wyborczej Dariusza Stefaniuka „Biała na plusie”, które dotyczyć ma również rzekomo dodatniego wyniku finansowego Gminy Miejskiej Biała Podlaska osiągniętego za jego rządów.
Dodatkowo wnioskodawca wskazał, że w związku z występującymi rozbieżnościami w orzecznictwie dotyczącymi legitymacji biernej w postępowaniach toczących się w trybie wyborczym, niniejszy wniosek kieruje on zarówno przeciwko Komitetowi Wyborczemu Prawo i Sprawiedliwość, jak i Pełnomocnikowi Wyborczemu tego Komitetu. Zdaniem wnioskodawcy legitymacja bierna przysługuje Komitetowi Wyborczemu chociażby z tego powodu, że to od tego Komitetu pochodzą kwestionowane materiały wyborcze, jednakże z ostrożności procesowej niniejszy wniosek kieruje przeciwko obu wskazanym uczestnikom.
W odpowiedzi na wniosek uczestnik Pełnomocnik Wyborczy Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość wnosił o oddalenie wniosku w części dotyczącej uczestnika pełnomocnika KW PiS oraz o odrzucenie wniosku w części dotyczącej uczestnika KW PiS, a nadto o zasądzenie na rzecz uczestnika pełnomocnika KW PiS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, tj. w wysokości 240 zł wraz z kosztami uiszczonej opłaty skarbowej w kwocie 17 zł.
W uzasadnieniu odpowiedzi na wniosek uczestnik w pierwszej kolejności podniósł, że w świetle utrwalonego orzecznictwa komitet wyborczy nie ma zdolności sądowej, co implikuje niemożność jego uczestnictwa w postępowaniu o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym, a w konsekwencji zasadność odrzucenia wniosku w tym zakresie.
Następnie uczestnik wskazał, że będący przedmiotem rozpoznania materiał wyborczy – ulotka zachęcająca do głosowania 21 października 2018 r. na kandydata na urząd prezydenta Białej Podlaskiej Dariusza Stefaniuka, chociaż sfinansowana ze środków KW PiS, jest materiałem wyborczym rozpowszechnianym przez kandydata Dariusza Stefaniuka, nie zaś pełnomocnika KW PiS. Stąd, zdaniem uczestnika, niewłaściwe został oznaczony również i ten uczestnik, tj. pełnomocnik wyborczy KW PiS, gdyż powinien być nim kandydat Dariusz Stefaniuk.
Nadto uczestnik podniósł, że nie zachodzi koincydencja czasowa pomiędzy materiałem wyborczym – ulotką będącą przedmiotem niniejszego postępowania, a aktualnymi wyborami w ujęciu temporalnym.
Ulotka dotyczy bowiem agitacji wyborczej w pierwszej turze wyborów, która już minęła. W żaden sposób nie dotyczy natomiast drugiej tury wyborów, która właśnie się odbędzie. Tym samym, zdaniem uczestnika, taki materiał wyborczy, z uwagi na brak wspomnianego powiązania z kampanią wyborczą, nie może być skutecznie badany w trybie art.111 i następne Kodeksu wyborczego, albowiem nie pozostaje w związku z aktualnie toczącą się kampanią wyborczą.
Uczestnik wskazał również, że w materiale wyborczym kandydata Dariusza Stefaniuka nie znajdują się żadne informacje fałszywe, w szczególności zaś prawdą jest, że „38 mln zł – tyle wynosi rekordowa nadwyżka w 2018 r.”. Podniósł, że w wieloletniej prognozie finansowej na stronie 3 w kolumnie 4.2 dotyczącej roku 2018 wskazano na kwotę 38.451.669,35 zł, a więc w rzeczywistości owa nadwyżka jest jeszcze większa niż w materiale wyborczym.
Uczestnik podkreślił, że powyższa kwota została ujęta w pozycji pt. „wolne środki”, przez które w nauce i praktyce prawa finansowego rozumie się środki jednostki sektora finansów publicznych znajdujące się w jej dyspozycji, które nie są wydatkowane w określonym dniu na wykonywanie zadań oraz funkcjonowanie danej jednostki. Innymi słowy, już z samej istoty tego pojęcia wynika, że oznaczają one pewne aktywa o charakterze nadwyżki „in plus”, które mogą być wydatkowane na pożądane cele.
Na posiedzeniu jawnym w dniu 2 listopada 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy popierał wniosek i wnosił o zasądzenie od uczestnika kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik uczestnika Pełnomocnika Wyborczego Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość wnosił o oddalenie wniosku w części dotyczącej uczestnika pełnomocnika KW PiS oraz o odrzucenie wniosku w części dotyczącej uczestnika KW PiS, a nadto o zasądzenie na rzecz uczestnika pełnomocnika KW PiS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił i zważył, co następuje:
Wniosek jest częściowo zasadny.
Zgodnie z dyspozycją art.111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. poz.24, z późn. zm.) materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;
3) nakazania sprostowania takich informacji;
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;
6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Zgodnie z treścią cytowanego wyżej przepisu, materiały wyborcze muszą być formą agitacji wyborczej. Jeżeli zostaną w nich podane informacje nieprawdziwe, odnoszące się do programu wyborczego bądź do osoby kandydata, mogące zdyskwalifikować go w oczach wyborców i temu służące, to takie zachowania wymagają ingerencji w trybie art.111 Kodeksu wyborczego.
Należy zważyć, że pojęcie materiały wyborcze nie zostało przez ustawodawcę określone w sposób wyczerpujący. Do wskazanych materiałów należą także tzw. billboardy oraz wszelkie napisy, informacje, komunikaty, apele. Nadto chodzi tu o tego rodzaju wypowiedzi, które mają charakter agitacji wyborczej, a więc są umieszczane z uwagi na trwającą kampanię wyborczą i pozostają w związku z aktem wyboru, czy też umieszczane są w celu wpływu na wynik głosowania.
W okolicznościach przedmiotowej sprawy wnioskodawca jest kandydatem Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Platforma. Nowoczesna Koalicji Obywatelskiej w wyborach samorządowych na Prezydenta Miasta Biała Podlaska i w drugiej turze wyborów zmierzy się z kandydatem Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość Dariuszem Stefaniukiem, dotychczasowym prezydentem Miasta Biała Podlaska.
Hasłem kampanii wyborczej Dariusza Stefaniuka jest „Biała na plusie”. W czasie trwającej kampanii wyborczej Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość wydrukował ze swoich środków ulotkę wyborczą kandydata na urząd prezydenta miasta Biała Podlaska Dariusza Stefaniuka.
We wskazanej ulotce została zawarta m.in. informacja o treści „38 mln zł tyle wyniosła rekordowa nadwyżka w 2018 roku”. Tymczasem jak wynika z przedłożonych przez wnioskodawcę dowodów, w tym zwłaszcza nagrania z sesji Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 8 października 2018 r. oraz wieloletniej prognozy finansowej dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta Biała Podlaska, wskazana informacja jest nieprawdziwa i jako taka nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Należy wskazać, że na powołanej wyżej sesji Rady Miasta Biała Podlaska, która odbyła się w dniu 8 października 2018 r. skarbnik Gminy Miejskiej Biała Podlaska oświadczyła, że przedmiotowa kwota 38 mln złotych nie jest nadwyżką, są to wolne środki w rozumieniu art.217 ustawy o finansach publicznych pozostałe z realizacji z 2017 r. Nadto podała, że posłużenie się terminem „nadwyżki budżetowej” stanowiło skrót myślowy.
Z kolei z dokumentu w postaci Wieloletniej Prognozy Finansowej stanowiącej załącznik do uchwały nr XLII/67/18 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 8 października 2018 r. w sprawie zmiany wieloletniej prognozy finansowej Miasta Biała Podlaska wynika, że wysokość nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych, tj. od 2015 roku, w tym w roku 2018, wynosi 0 zł.
W orzecznictwie przyjmuje się, że warunkiem dochodzenia roszczeń w trybie wyborczym jest rozpowszechnienie nieprawdziwych informacji za pomocą materiałów wyborczych lub też w innych formach agitacji wyborczej. Przesłanką konieczną pozostaje zatem koincydencja czasowa i przedmiotowa szeroko rozumianych wypowiedzi i innych form przekazu z toczącą się kampanią wyborczą i aktem wyboru /vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4 listopada 2014 r., sygn. akt I ACz 1695/14, Legalis Numer 1180310/.
W ocenie sądu, mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności stwierdzić należy, że zawarta w materiałach wyborczych Komitetu Wyborczego Prawa i Sprawiedliwości informacja, że w 2018 r. Gmina Miejska Biała Podlaska uzyskała rekordową nadwyżkę w wysokości 38 mln zł, jest nieprawdziwa i została w nich zawarta w celu „wzmocnienia” hasła wyborczego kandydata Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość Dariusza Stefaniuka – „Biała na plusie”.
Zdaniem sądu nie można zgodzić się ze stanowiskiem prezentowanym przez uczestnika Pełnomocnika Wyborczego Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość, że pojęcie „wolne środki” jest de facto tożsame z pojęciem „nadwyżki”, do której to konkluzji prowadzi wywód uczestnika zawarty w treści uzasadnienia odpowiedzi na wniosek.
Należy z całą stanowczością podkreślić, że pojęcie nadwyżki budżetowej zostało zdefiniowane w art.7 i art.242 ustawy o finansach publicznych, zaś pojęcie „wolnych środków” w art.217 ust.1 pkt 6 w/w ustawy, przy czym wskazane definicje nie są tożsame. Tym samym posługiwanie się w przedmiotowej ulotce terminem „nadwyżka” było nieuprawnione, albowiem w odniesieniu do budżetu Gminy Miejskiej Biała Podlaska nie odpowiadało stanowi faktycznemu za 2018 rok.
Sąd nie podzielił również stanowiska uczestnika Pełnomocnika Wyborczego Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość, że przedmiotowa ulotka stanowiła materiał wyborczy służący agitacji wyborczej w pierwszej turze wyborów, która już minęła. W żaden sposób nie dotyczy natomiast drugiej tury wyborów, która właśnie się odbędzie.
Należy podkreślić, że wybory na urząd prezydenta Miasta Biała Podlaska do chwili obecnej nie zostały zakończone, tym samym bez wątpienia przedmiotowy materiał wyborczy służy również trwającej kampanii wyborczej. Zgodnie z dyspozycją art.104 Kodeksu wyborczego kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia aktu właściwego organu o zarządzeniu wyborów i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. W okolicznościach sprawy niniejszej dniem głosowania jest dzień 4 listopada 2018 r., tak więc brak jest podstaw do uznania przedmiotowej kampanii wyborczej za zakończoną.
Powyższa konkluzja determinuje uznanie, że w sprawie niniejszej zachodzą okoliczności uzasadniające uwzględnienie wniosku w odniesieniu do uczestnika Pełnomocnika Wyborczego Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość w trybie art.111 § 1 Kodeksu wyborczego w zakresie żądania zawartego w pkt 3 petitum wniosku.
Natomiast mając na uwadze fakt, że wnioskodawca nie wykazał, aby będący przedmiotem niniejszej sprawy materiał wyborczy w postaci analizowanej ulotki, był nadal rozpowszechniany, która to okoliczność nie wynika z materiału dowodowego zaoferowanego przez wnioskodawcę, którego pełnomocnik na posiedzeniu jawnym w dniu 2 listopada 2018 r. oświadczył, że nie posiada informacji, czy przedmiotowe ulotki są nadal rozpowszechniane, aczkolwiek trafiły do szerokiego kręgu odbiorców i siłą rzeczy pozostają „w obiegu”, sąd uznał za zasadne oddalenie wniosku uczestnika w w/w zakresie.
materiał: Michał Litwiniuk kandydat na prezydenta miasta Biała Podlaska
temat: Biała Podlaska miasto / Wybory Samorządowe / Michał Litwiniuk / Dariusz Stefaniuk
film i zdjęcie: Małgorzata Mieńko
tekst i opracowanie: Mariusz Maksymiuk
