21 lutego 2017 obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, który rozpoczął Miesiąc Języka Narodowego. Tegoroczne obchody odbywają się pod hasłem: „Poprzez edukację wielojęzyczną ku zrównoważonej przyszłości”. Koresponduje ono z tematem wiodącym ostatniego Raportu UNESCO na temat stanu Edukacji na Świecie „Edukacja dla Ludzi i Planety: Tworzenie Zrównoważonej Przyszłości dla Wszystkich”
.
Na datę obchodów Dnia Języka Ojczystego wybrany został 21 lutego, upamiętniający wydarzenia 1952 roku, kiedy to w miejscowości Dhaka (obecnej stolicy Bangladeszu) doszło do demonstracji, a następnie zgładzenia pięciu studentów, domagających się uznania ich języka ojczystego – bengalskiego (bangla) – za jeden z dwóch urzędowych języków ówczesnego państwa Pakistan.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzony jest od kilkunastu lat. Został proklamowany na 30. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO, 17 listopada 1999 roku dla podkreślenia bogactwa różnorodności językowej świata i promocji wielojęzyczności, a także w celu zwrócenia uwagi na liczbę języków zagrożonych i ginących, do których zalicza się 43 procent wszystkich aktualnie używanych. Ponad 200 znalazło się na liście języków całkowicie wymarłych w ciągu życia zaledwie trzech ostatnich pokoleń.
Duża liczba języków istnieje dziś jedynie w formie mówionej, co stwarza ogromne zagrożenie dla ich przetrwania. Coraz bardziej powszechna i relatywnie tania technika druku cyfrowego stwarza możliwość produkowania i upowszechniania materiałów edukacyjnych do nauki zagrożonych języków ojczystych.
Od pewnego czasu probierzem żywotności języka stała się jego obecność w Internecie, będącym też największym, powszechnie dostępnym źródłem wiedzy i największą biblioteką świata. Jednak spośród 6000 istniejących obecnie języków, w Internecie reprezentowanych jest zaledwie kilkadziesiąt, a poza dominującym w ponad 40 procentach angielskim, w statystykach liczy się jeszcze zaledwie kilka języków.
Język ojczysty i języki lokalne to najważniejsze, niezastąpione drogi przekazu kultury, wiedzy i mądrości. UNESCO definiuje edukację wielojęzyczną jako “wykorzystywanie dwóch lub większej liczby języków jako narzędzi uczenia się i zdobywania wiedzy”. Termin “edukacja wielojęzyczna” powstał w 1999 roku dla określenia zjawiska posługiwania się co najmniej trzema językami w procesie edukacji: rodzimym dialektem (językiem społeczności lokalnej, do której się przynależy), językiem ojczystym oraz językami komunikacji międzynarodowej.
Dwa pierwsze mają decydujące znaczenie w edukacji, natomiast języki obce niezbędne są dla zrozumienia problemów globalnych, pełnią więc ważną rolę w dorastaniu człowieka do globalnego obywatelstwa.
W Polsce – 21 lutego 2017 roku – Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska wzięła udział w obchodach Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Podczas wydarzenia obecny był także Prezydent Andrzej Duda wraz z Pierwszą Damą Agatą Kornhauser-Dudą. W trakcie uroczystości w Pałacu Prezydenckim, nagrodę Prezydenta RP „Zasłużony dla Polszczyzny” otrzymał Wojciech Wencel, gdański poeta, felietonista i krytyk literacki. Nagroda „Zasłużony dla Polszczyzny” przyznawana jest za szczególne zasługi w podnoszeniu świadomości językowej Polaków oraz w krzewieniu kultury języka polskiego.
Prezydent RP ogłosił również, iż w wyniku głosowania internautów „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego będzie lekturą czytaną podczas kolejnej edycji ogólnopolskiej akcji Narodowe Czytanie. Wydarzenie to odbędzie się w całej Polsce 2 września 2017 roku. W minionych latach czytaliśmy wspólnie „Quo vadis” i „Trylogię” Henryka Sienkiewicza, „Lalkę” Bolesława Prusa, dzieła Aleksandra Fredry i „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Od kilku lat w naszym kraju promuje się stosowanie poprawnej polszczyzny. W 2012 roku w Polsce wystartowała kampania społeczna: Ojczysty – dodaj do ulubionych zorganizowana przez Narodowe Centrum Kultury i Radę Języka Polskiego. Miała ona na celu podnoszenie świadomości językowej oraz kształtowanie poczucia odpowiedzialności za polszczyznę. 21 lutego 2013 ruszyła nowa kampania społeczna: Język polski jest ą-ę. Jej celem była obrona znaków diakrytycznych i przeciwdziałanie nieużywaniu charakterystycznych polskich liter. Akcję wspierali m.in. prof. Jerzy Bralczyk, Henryk Sawka i Jacek Bryndal i nadal patronuje jej Rada Języka Polskiego.
W tym roku święto polszczyzny potrwa przez cały miesiąc. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprosił ponownie wszystkich zainteresowanych kulturą języka i poprawnością językową do wzięcia udziału w akcjach i wydarzeniach w ramach Miesiąca Języka Ojczystego (21.02 – 25.03). W tym czasie nie tylko językowi puryści będą mogli sprawdzić się w Dyktandzie Krakowskim oraz licznych konkursach.
Z tej okazji również w Społecznej Szkole Podstawowej – z inicjatywy mgr Małgorzaty Suszczyńskiej oraz dzięki wsparciu mgr Beaty Wawryniuk – odbyły się lekcje poświęcone poprawności językowej a uczniowie klas IV-VI spróbowali swoich sił w niezwykle trudnym ogólnopolskim Dyktandzie Krakowskim. W klasie szóstej miała miejsce także „gimnastyka dla języka”, czyli ćwiczenia w głośnym czytaniu trudnych tekstów. Polonistki ze SSP im. Henryka Sienkiewicza w Białej Podlaskiej bardzo dbają o poprawność językową uczniów nawet w trakcie zwykłej, codziennej rozmowy, gdyż jak mawia profesor Jerzy Bartmiński z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej – język jest zwierciadłem człowieka.
[foogallery id=”11579″]
materiał: Społeczna Szkole Podstawowej
tekst zdjęcia: Małgorzata Suszczyńska
