Fundacja Dla Przyrody przy wsparciu partnerów – w tym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie jako partnera strategicznego – już od 2021 roku lat z powodzeniem realizuje ambitny projekt „Wędrówki lubelskich żurawi”, który łączy elementy ochrony przyrody, nauki i edukacji ekologicznej. Dzięki projektowi możliwe jest prowadzenie badań, które umożliwiają dalszą ochronę tego gatunku.
– Projekt „Wędrówki Lubelskich Żurawi” to strzał w dziesiątkę, biorąc pod uwagę zarówno kwestię zaspokojenia potrzeb badawczych, jak też popularyzację tematyki ochrony środowiska. Gratuluję Fundacji Dla Przyrody, która nie tylko prezentuje bogaty i ciągle rozrastający się zbiór wiedzy ornitologicznej, ale także wzorowo prowadzi promocję walorów przyrodniczych, krajobrazowych i turystycznych regionu. Projekt stanowi doskonałe uzupełnienie form edukacji ekologicznej prowadzonej przez urząd marszałkowski i wpisuje się w zakres tematyczny kampanii „Naturalnie Lubelskie”. Mocno kibicuję temu działaniu – powiedział wicemarszałek Marek Wojciechowski.
Najważniejsze działania w ramach projektu
Wśród działań jednym z najważniejszych był zakup wyspecjalizowanego sprzętu do śledzenia wędrówek żurawi. Ptakom zakłada się nadajniki GPS (loggery), które notują aktywność ptaków, temperaturę, a także wysokość, na jakiej lecą. Dzięki pomocy profesjonalnego sprzętu można prowadzić działania mające na celu utrzymanie trendu wzrostowego populacji żurawia lubelskiego. Województwo lubelskie jest jedynym województwem w Polsce, które ma dostęp do takich danych.
Na uwagę zasługuje także ustawienie kamery w samym sercu Poleskiego Parku Narodowego (na torfowisku węglanowym „Bagno Bubnów”), dzięki której przez 24 godziny na dobę można podglądać gniazdujące ptaki. Oprócz żurawi można zobaczyć m.in. gęgawę, czaplę białą czy czajkę. Obraz przekazywany jest na stronę lubelskie-zurawie.pl.
Przedsięwzięcie to pomogło:
– zainteresować społeczność regionu i kraju tymi charyzmatycznymi ptakami,
– wypromować turystycznie miejsca ich lęgu i letniego gniazdowania, a zwłaszcza niezwykle urokliwych i cennych przyrodniczo terenów Poleskiego Parku Narodowego,
– wdrożyć działania, dzięki którym coraz lepiej poznajemy nieodkryte dotąd zwyczaje skrzydlatych bohaterów.
Wyjazd do Parku Narodowego Hortobágy
W tym roku w ramach obserwacji poleskiej populacji żurawi przy wsparciu Poleskiego Parku Narodowego Fundacja Dla Przyrody nawiązała współpracę i zorganizowała wyjazd do Parku Narodowego Hortobágy na Węgrzech. Ten kluczowy punkt na trasie migracji żurawi stanowi dla nich bezpieczne schronienie i miejsce spotkań. Choć nasze żurawie przebywały w Polsce na odrębnych obszarach, tutaj miały okazję zatrzymać się w tych samych miejscach. Hortobágy to teren o powierzchni 82 tys. hektarów znajduje się na stepowej równinie we wschodnich Węgrzech, w części Niziny Cisańskiej na Wielkiej Nizinie Węgierskiej. Park stanowi największe jesienne zlotowisko żurawi na świecie. Liczba przebywających na tym terenie żurawi może dochodzić nawet do 180 tys. osobników jednocześnie. Dzięki ogromnej powierzchni, dostępności wody i pól o zmiennych uprawach ptaki są tu bezpieczne i mają zapewnione żerowiska.
Spotkanie umożliwiło obserwację żurawi w tym istotnym punkcie migracyjnym oraz wymianę wiedzy i doświadczeń z pracownikami tamtejszego parku. Za pomocą fotopułapek oraz bezpośrednich obserwacji zidentyfikowano drapieżniki zagrażające lęgom żurawi w lubelskiej populacji, są to: kuna leśna, puchacz, kruk, błotniak stawowy, pies domowy, lis rudy czy orlik krzykliwy. Potwierdza się zatem fakt, że ogromne znaczenie dla tego gatunku mają odpowiednie siedliska. Główne zagrożenia dla populacji żurawia to także pośrednia i bezpośrednia presja ze strony drapieżników, wycinka drzew w okresie lęgowym, kolizje z pojazdami na drogach samochodowych, susza oraz ekstremalne zjawiska pogodowe, zmiany siedliskowe, a także zbyt niski poziom wody wokół gniazd.
List intencyjny dotyczący promocji walorów turystycznych regionu
25 czerwca 2021 roku w Lublinie podpisany został list intencyjny w sprawie prowadzenia wspólnych działań na rzecz ochrony lubelskich żurawi, zwiększenia świadomości społeczeństwa na temat tego gatunku oraz promocji walorów przyrodniczych województwa lubelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału przyrodniczego Poleskiego Parku Narodowego.
W założeniach projekt miał kreować skojarzenie: żurawie – województwo lubelskie. Sygnatariusze listu podkreślali, że to szansa na wyeksponowanie roli i znaczenia Poleskiego Parku Narodowego jako miejsca gniazdowania populacji żurawi.
Charakterystyka żurawi
Żurawie w Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Jednak na terenie Lubelszczyzny nie podejmuje się działań czynnej ochrony tego gatunku.
Żuraw jest charyzmatycznym ptakiem i swoistym ambasadorem bagien oraz torfowisk, które są jednym z najbardziej zagrożonych środowisk przyrodniczych na świecie. Jest to gatunek parasolowy, co oznacza, że chroniąc jego samego oraz jego siedliska, chronimy cały zagrożony ekosystem terenów podmokłych.
materiał: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie
tekst i zdjęcia: Anna Nycz Biuro Prasowe KANCELARIA MARSZAŁKA Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie
opracowanie: Gwalbert Krzewicki
