Jako że działalność dużej części przestępców ma charakter transgraniczny, funkcjonariusze policji w UE muszą być w stanie szybko nawiązać skuteczną współpracę. Kodeks współpracy policyjnej – który obejmuje zalecenie w sprawie operacyjnej współpracy policyjnej i nowe przepisy dotyczące wymiany informacji – pomoże usprawnić operacje transgraniczne, zapewni jasne kanały i ramy czasowe wymiany informacji oraz zwiększy rolę Europolu. Ponadto zmienione przepisy dotyczące zautomatyzowanej wymiany niektórych kategorii danych pomogą znacznie skuteczniej ustalać powiązania między przestępstwami w całej UE. Pozwoli to wyeliminować luki informacyjne, skuteczniej zapobiegać przestępczości oraz skuteczniej wykrywać przestępstwa i prowadzić w ich sprawie dochodzenia w UE, a także zwiększyć bezpieczeństwo wszystkich obywateli w Europie. Komisja przedstawia także sprawozdanie z ogólnych postępów w realizacji strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa.
Wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia Margaritis Schinas oświadczył: – Przestępcy nie powinni być w stanie schronić się przed policją, przemieszczając się po prostu z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Dziś proponujemy przepisy, które pomogą funkcjonariuszom policji w całej UE współpracować w chwytaniu przestępców. Dostęp do jasnych kanałów wymiany informacji oznacza, że policja będzie mogła szybko identyfikować podejrzanych i gromadzić informacje potrzebne do prowadzenia dochodzeń.
Komisarz do spraw wewnętrznych Ylva Johansson stwierdziła: – Przepisy, które proponujemy, rozwiążą bardzo praktyczne problemy transgraniczne, które funkcjonariusze policji w Europie napotykają każdego dnia. Istnieją na przykład wątpliwości co do tego, jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, gdy policja musi przekroczyć granicę wewnętrzną w czasie pościgu za przestępcą? Obecnie policja ma do czynienia ze zróżnicowanymi i złożonymi przepisami krajowymi, a nasze wnioski mają zapewnić jasne ramy europejskie. Policja zyska również dostęp do lepszych narzędzi wymiany informacji potrzebnych do prowadzenia dochodzeń, tak by chronić nas wszystkich przed coraz bardziej wyrafinowanymi przestępcami.
Proponowane środki obejmują:
- A Zalecenie w sprawie operacyjnej współpracy policyjnej, ustanawiające wspólne standardy współpracy między funkcjonariuszami policji, którzy uczestniczą we wspólnych patrolach i działają na terytorium innego państwa członkowskiego. Obejmuje ono wspólny wykaz przestępstw, w przypadku których można prowadzić pościgi transgraniczne, oraz przewiduje bezpieczne komunikatory dla funkcjonariuszy policji, które umożliwią im porozumiewanie się z ich odpowiednikami podczas prowadzenia operacji w innych krajach UE. Chociaż operacje policyjne i postępowania przygotowawcze pozostają w gestii państw członkowskich, proponowane wspólne standardy ułatwią funkcjonariuszom policji pracę w innych państwach UE. Zalecenie będzie również promować wspólną unijną kulturę działań policyjnych poprzez wspólne szkolenia, w tym kursy językowe lub programy wymiany.
- Nowe zasady dotyczące wymiany informacji między organami ścigania z państw członkowskich. Funkcjonariusze policji w jednym państwie członkowskim powinni mieć taki sam dostęp do informacji, którymi dysponują ich koledzy w innym państwie członkowskim, na tych samych warunkach. Aby móc uczestniczyć w wymianie informacji z innymi państwami UE, państwa członkowskie powinny ustanowić pojedynczy punkt kontaktowy, który będzie pełnić funkcję punktu kompleksowej obsługi. Taki punkt powinien działać 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu oraz dysponować odpowiednim personelem. Wymagane informacje powinny być udostępniane w ciągu 8 godzin (w pilnych przypadkach), a najpóźniej w ciągu 7 dni. Domyślnym kanałem komunikacji powinna stać się aplikacja zaufanej sieci bezpiecznej wymiany informacji (SIENA), którą zarządza Europol.
- Zmienione zasady dotyczące zautomatyzowanej wymiany danych na potrzeby współpracy policyjnej w ramach konwencji z Prüm. Wprowadzone zmiany usprawnią, ułatwią i przyspieszą wymianę danych oraz pomogą w identyfikowaniu przestępców. Zautomatyzowana wymiana danych będą odtąd obejmować wizerunki twarzy podejrzanych i skazanych przestępców oraz informacje z akt policyjnych. Przewidziano także wprowadzenie centralnego routera, z którym będą mogły się łączyć krajowe bazy danych, co zastąpi liczne połączenia między poszczególnymi krajowymi bazami danych. Europol będzie również w stanie skuteczniej wspierać państwa członkowskie poprzez sprawdzanie danych z państw trzecich w bazach danych państw członkowskich, co pomoże w identyfikowaniu przestępców znanych organom państw spoza UE.
Dalsze kroki
Obecnie to do Parlamentu Europejskiego i Rady należy przeanalizowanie i przyjęcie proponowanej dyrektywy w sprawie wymiany informacji oraz rozporządzenia w sprawie zautomatyzowanej wymiany danych. Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie operacyjnej współpracy policyjnej ma teraz zostać omówiony i przyjęty przez Radę po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Zalecenie służyłoby następnie wszystkim państwom członkowskim jako podstawa do aktualizacji istniejących porozumień krajowych lub dwustronnych.
Kontekst
Na obszarze bez granic wewnętrznych przestępcy nie mogą być w stanie schronić się przed policją, przemieszczając się po prostu do innego państwa członkowskiego. Zgodnie z przeprowadzoną przez Europol w 2021 r. oceną zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością w UE prawie 70 proc. siatek przestępczych działa w ponad 3 państwach członkowskich. Funkcjonariusze policji muszą być w stanie skutecznie i systematycznie współpracować w całej UE. W strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa z lipca 2020 r. Komisja zapowiedziała wnioski, które pomogą zwiększyć intensywność współpracy policyjnej w celu zapewnienia lepszej współpracy organów ścigania w całej UE na podstawie nowoczesnego zbioru przepisów.
Jak podkreślono w Strategii UE na rzecz zwalczania przestępczości zorganizowanej z kwietnia 2021 r., skuteczna współpraca policyjna i sprawna wymiana informacji mają zasadnicze znaczenie w walce z wszelkimi formami poważnej i zorganizowanej przestępczości. Przedstawiając dziś wniosek dotyczący kodeksu współpracy policyjnej, Komisja wywiązuje się ze zobowiązania, jakie przyjęła na siebie w tej strategii. Łatwiejsza współpraca policyjna pozwoli skuteczniej zapobiegać przestępczości oraz skuteczniej wykrywać przestępstwa i prowadzić dochodzenia w ich sprawie w UE. Jak podkreślono w strategii na rzecz w pełni funkcjonującej i odpornej strefy Schengen z czerwca 2021 r., jest to także niezwykle ważne dla zapewnienia dobrego funkcjonowania strefy Schengen. Sprawna współpraca policyjna jest skutecznym sposobem radzenia sobie z zagrożeniami dla bezpieczeństwa w strefie Schengen i przyczyni się do utrzymania obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych.
Komisja przedstawia dziś również sprawozdanie z postępów osiągniętych w ciągu ostatnich 6 miesięcy w tworzeniu środowiska bezpieczeństwa, które wytrzyma próbę czasu, co zapowiedziano w strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa.
