Komisja Europejska przyjęła nową strategię leśną UE na 2030 r. – inicjatywę przewodnią Europejskiego Zielonego Ładu, która opiera się na unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030. Strategia przyczynia się do realizacji pakietu środków zaproponowanych w celu osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej w UE w 2050 r. Przyczynia się również do realizacji zobowiązania UE do zwiększenia pochłaniania dwutlenku węgla przez naturalne pochłaniacze zgodnie z wymogami prawa o klimacie. Poprzez wspólne traktowanie aspektów społecznych, gospodarczych i środowiskowych strategia leśna ma zapewnić wielofunkcyjność europejskich lasów oraz podkreśla kluczową rolę milionów leśników pracujących w terenie.
Lasy mają zasadnicze znaczenie w walce ze zmianą klimatu i utratą bioróżnorodności. Funkcjonują jako pochłaniacze dwutlenku węgla i pomagają w ograniczaniu skutków zmiany klimatu, na przykład poprzez chłodzenie miast, ochronę przed poważnymi powodziami i ograniczanie skutków suszy. Lasy Europy cierpią jednak z powodu wielu różnych presji, w tym zmiany klimatu.
Ochrona, odbudowa i zrównoważona gospodarka leśna
Strategia leśna określa wizję i konkretne działania na rzecz zwiększenia ilości i jakości lasów w UE oraz wzmocnienia ich ochrony, odbudowy i odporności. Proponowane działania przyczynią się do zwiększenia sekwestracji dwutlenku węgla poprzez ulepszenie pochłaniaczy i zasobów, przyczyniając się w ten sposób do łagodzenia zmiany klimatu. W strategii zobowiązano się do ścisłej ochrony lasów pierwotnych i starodrzewów, odbudowy zdegradowanych lasów i zapewnienia zrównoważonej gospodarki nimi, w sposób pozwalający zachować podstawowe usługi ekosystemowe, które oferują lasy i od których uzależnione jest społeczeństwo.
Strategia promuje najbardziej przyjazne dla klimatu i różnorodności biologicznej praktyki gospodarki leśnej, podkreśla potrzebę utrzymania wykorzystania biomasy drzewnej w granicach zrównoważonego rozwoju oraz zachęca do zasobooszczędnego wykorzystania drewna zgodnie z zasadą wykorzystania kaskadowego.
Zapewnienie wielofunkcyjności lasów w UE
Strategia przewiduje również opracowanie systemów płatności na rzecz właścicieli i zarządców lasów w odniesieniu do świadczenia alternatywnych usług ekosystemowych, np. poprzez utrzymywanie części lasów w stanie nienaruszonym. Nowa wspólna polityka rolna (WPR) umożliwi m.in. lepiej ukierunkowane wsparcie dla leśników i zrównoważonego rozwoju lasów. Nowa struktura zarządzania lasami stworzy bardziej inkluzywną przestrzeń, w której państwa członkowskie, właściciele i zarządcy lasów, przedstawiciele przemysłu, środowiska akademickiego i społeczeństwa obywatelskiego będą mogli przedyskutować przyszłość lasów w UE i zaplanować zachowanie ich cennych atutów dla przyszłych pokoleń.
Ponadto w strategii leśnej zapowiedziano wniosek ustawodawczy mający na celu zwiększenie monitorowania, sprawozdawczości i gromadzenia danych dotyczących lasów w UE. Zharmonizowane gromadzenie danych na szczeblu UE, w połączeniu z planowaniem strategicznym na szczeblu państw członkowskich, zapewni kompleksowy obraz stanu, ewolucji i przewidywanego przyszłego rozwoju lasów w UE. Ma to zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, by lasy mogły spełniać wielorakie funkcje związane z klimatem, różnorodnością biologiczną i gospodarką.
Strategii towarzyszy plan działania przewidujący zasadzenie trzech miliardów dodatkowych drzew w całej Europie do 2030 r. przy pełnym poszanowaniu zasad ekologicznych – właściwe drzewo na właściwym miejscu, we właściwym celu.
Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, podkreślił: – Lasy są domem dla znacznej części różnorodności biologicznej na Ziemi. Potrzebujemy zdrowych lasów, aby nasza woda była czysta, a gleby bogate. Europejskie lasy są zagrożone. Dlatego będziemy działać na rzecz ich ochrony i odtworzenia, poprawy gospodarki leśnej oraz wspierania leśników i osób zajmujących się ochroną lasów. Jesteśmy częścią natury. Walka z kryzysem klimatycznym i kryzysem bioróżnorodności to walka o nasze zdrowie i przyszłość.
Komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski powiedział: – Lasy są również płucami naszego społeczeństwa i gospodarki: zapewniają środki utrzymania na obszarach wiejskich, dostarczają podstawowych produktów naszym obywatelom i mają ogromną wartość społeczną. W nowej strategii leśnej dostrzeżono tę wielofunkcyjność i pokazano, w jaki sposób ambicje środowiskowe mogą iść w parze z dobrobytem gospodarczym. Dzięki tej strategii oraz przy wsparciu ze strony nowej wspólnej polityki rolnej nasze lasy i leśnicy przyczynią się do stworzenia zrównoważonej, zamożnej i neutralnej dla klimatu Europy.
Komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius dodał: – Europejskie lasy są cennym dziedzictwem naturalnym, którego nie można uznać za rzecz oczywistą. Ochrona, odtwarzanie i budowanie odporności lasów europejskich ma zasadnicze znaczenie nie tylko dla przeciwdziałania kryzysom klimatycznym i związanym z bioróżnorodnością, ale także dla zachowania społeczno-gospodarczych funkcji lasów. Ogromne zaangażowanie w konsultacje społeczne pokazuje, że Europejczycy troszczą się o przyszłość naszych lasów; musimy zatem zmienić sposób, w jaki chronimy lasy, gospodarujemy nimi i je uprawiamy, co przyniesie realne korzyści dla nas wszystkich.
Kontekst
Lasy są naszym podstawowym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej dzięki ich funkcji pochłaniania dwutlenku węgla oraz zdolności do ograniczania skutków zmiany klimatu, na przykład poprzez chłodzenie miast, ochronę przed poważnymi powodziami i ograniczanie skutków suszy. Są one również cennymi ekosystemami, w których występuje znaczna część europejskiej bioróżnorodności. Ich usługi ekosystemowe przyczyniają się do ochrony naszego zdrowia i dobrostanu poprzez regulację wody, dostarczanie żywności, leków i materiałów, zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i ich kontrolę, stabilizację gleby i kontrolę erozji, oczyszczanie powietrza i wody. Lasy są miejscem rozrywki, wypoczynku i uczenia się, a także źródłem utrzymania.
